Bệnh Sarcoidosis: Nguyên nhân, triệu chứng và cách điều trị

Sarcoidosis là một bệnh lý đặc trưng bởi tập hợp các tế bào viêm (u hạt) ở vị trí bất kỳ trên cơ thể. Thường gặp ở phổi và hạch, cũng có thể ở mắt, da, tim và các cơ quan khác. Nguyên nhân gây bệnh Sarcoidosis vẫn chưa rõ, có thể do đáp ứng của hệ miễn dịch với các chất không xác định. Một số nghiên cứu cho rằng tác nhân nhiễm trùng, hoá chất, bụi và phản ứng bất thường của cơ thể với protein tự thân có thể tạo ra u hạt ở những người có khuynh hướng di truyền. Hãy cùng theo dõi bài viết dưới đây của Bác sĩ Phan Văn Giáo để có được những thông tin hữu ích nhất về bệnh Sarcoidosis.

1. Triệu chứng của bệnh Sarcoidosis là gì?

Triệu chứng của Sarcoidosis khác nhau tuỳ vào cơ quan bị ảnh hưởng. Sarcoidosis đôi khi xuất hiện từ từ và gây ra triệu chứng kéo dài nhiều năm. Triệu chứng cũng có thể xuất hiện đột ngột và biến mất nhanh. Nhiều trường hợp mắc bệnh không có triệu chứng, nên chỉ có thể được phát hiện tình cờ qua X-quang khi đang chẩn đoán một bệnh khác.

Triệu chứng chung

• Mệt mỏi.
• Hạch to.
• Sụt cân.
• Sưng đau khớp, chẳng hạn như cổ chân.

Triệu chứng ở phổi

Sarcoidosis thường gặp ở phổi nhất và gây ra các triệu chứng như:

• Ho khan dai dẳng.
• Khó thở.
• Khò khè.
• Đau ngực.

Xem thêm bài viết: Các triệu chứng Viêm phổi thường gặp 

Triệu chứng da

• Nổi ban đỏ hoặc nốt đỏ tím, thường ở cẳng chân hoặc mắt cá chân, có thể gây nóng và đau.
• Các vết loét xấu trên mũi, má và tai.
• Vùng da tăng hoặc giảm sắc tố.
• Nốt dưới da, đặc biệt ở quanh sẹo hoặc vết xăm.

Triệu chứng mắt

Sarcoidosis có thể gây bệnh ở mắt mà không có triệu chứng gì. Vì vậy cần phải khám mắt thường xuyên. Các triệu chứng ở mắt bao gồm:

• Nhìn mờ.
• Đau mắt.
• Nóng, ngứa hoặc khô mắt.
• Đỏ mắt nhiều.
• Nhạy cảm ánh sáng.

Triệu chứng tim

• Đau ngực.
• Khó thở.
• Ngất.
• Mệt mỏi.
• Loạn nhịp tim.
• Tim đập nhanh.
• Phù.

Sarcoidosis cũng có thể ảnh hưởng đến chuyển hoá canxi, hệ thần kinh, gan lách, cơ, xương khớp, thận, hạch và các cơ quan khác.

2. Nguyên nhân gây bệnh Sarcoidosis là gì?

Nguyên nhân chính xác gây bệnh Sarcoidosis vẫn chưa được biết rõ. Một số người có yếu tố bẩm sinh dễ mắc bệnh do vi trùng, virut, bụi hoặc hoá chất.

Phản ứng quá mẫn của hệ miễn dịch làm cho tế bào miễn dịch tập hợp thành một tổ chức viêm gọi là u hạt. U hạt xuất hiện trong cơ quan sẽ làm ảnh hưởng đến chức năng cơ quan đó.

3. Yếu tố nguy cơ mắc bệnh Sarcoidosis là gì?

• Tuổi và giới. Sarcoidosis có thể xảy ra ở bất kỳ lứa tuổi nào, nhưng thường từ 20 đến 60 tuổi. Phụ nữ thường dễ bị bệnh hơn.
• Chủng tộc. Người gốc Phi và Bắc Âu có tỉ lệ Sarcoidosis cao.
• Tiền căn gia đình. Nếu gia đình bạn có người bị bệnh Sarcoidosis thì bạn có nguy cơ mắc bệnh cao hơn.

4. Bệnh sarcoidosis gây ra biến chứng gì?

• Phổi. Sarcoidosis phổi không điều trị có thể dẫn đến xơ phổi. Gây khó thở và đôi khi gây tăng áp phổi.
• Mắt. Tình trạng viêm có thể ảnh hưởng đến bất kỳ phần nào của mắt. Gây tổn thương võng mạc, dấn đến mù loà. Sarcoidosis hiếm khi gây đục thuỷ tinh thể và glaucoma.
• Thận. Sarcoidosis có thể ảnh hưởng đến chuyển hoá canxi, gây sỏi thận và giảm chức năng thận. Hiếm khi gây suy thận.
• Tim. U hạt ở tim gây loạn nhịp tim, giảm lưu lượng máu và chức năng tim. Một số trường hợp hiếm gặp có thể gây tử vong.
• Hệ thần kinh. Một số bệnh nhân có triệu chứng thần kinh trung ương khi u hạt phát triển ở não và tuỷ sống. Chẳng hạn như viêm thần kinh mặt có thể gây liệt mặt.

Tìm hiểu thêm về Tăng Áp Động Mạch Phổi và những điều cần lưu ý: Tăng áp động mạch phổi: Sát thủ âm thầm

5. Chẩn đoán bệnh Sarcoidosis bằng cách nào?

Chẩn đoán Sarcoidosis có thể rất khó vì bệnh thường rất ít triệu chứng ở giai đoạn sớm. Các triệu chứng cũng tương tự với các bệnh lý khác.

Trước hết cần khám lâm sàng và hỏi bệnh sử, khám tim, phổi, tìm hạch to và tổn thương da.

Xét nghiệm chẩn đoán giúp loại trừ các bệnh lý khác và xác định cơ quan bị tổn thương. Bao gồm:

• Xét nghiệm máu và nước tiểu, đánh giá chức năng gan và thận.
• X-quang ngực, khảo sát tim và phổi.
• CT scan ngực, khảo sát tổn thương phổi.
• Xét nghiệm chức năng hô hấp, đo thể tích phổi và mức độ trao đổi khí ở phế nang.
• Điện tâm đồ (ECG), kiểm tra và theo dõi tình trạng tim mạch.
• Khám mắt, phát hiện giảm thị lực do Sarcoidosis.
• Chụp cắt lớp phát xạ positron (PET) hoặc cộng hưởng từ (MRI) nếu nghi ngờ tổn thương tim hoặc thần kinh trung ương.
• Sinh thiết. Sinh thiết một mẫu mô bị tổn thương để tìm u hạt.

6. Điều trị bệnh Sarcoidosis như thế nào?

Không có điều trị nào đặc hiệu cho Sarcoidosis, nhưng đa số trường hợp bệnh tự hết. Có thể không cần điều trị nếu không có triệu chứng hoặc triệu chứng nhẹ. Mức độ và phạm vi tổn thương sẽ giúp xác định hướng điều trị.

Thuốc

Nếu triệu chứng nặng hoặc đe doạ chức năng cơ quan, điều trị thuốc là cần thiết. Bao gồm:

• Corticoid. Là loại thuốc kháng viêm mạnh thường được dùng đầu tay trong điều trị Sarcoidosis. Corticoid có thể được đưa trực tiếp vào nơi tổn thương như bôi lên vết loét da hay nhỏ lên mắt.
• Thuốc ức chế miễn dịch. Chẳng hạn như methotrexate và azathioprine làm giảm viêm bằng cách ức chế hệ miễn dịch.
• Hydroxychloroquine. Dùng cho tổn thương da và tăng canxi máu.
• Ức chế TNF alpha. Thường dùng để điều trị viêm do viêm khớp dạng thấp. Có thể có ích trong điều trị Sarcoidosis khi không đáp ứng với các thuốc điều trị khác.

Các phương pháp điều trị khác

Tuỳ thuộc vào triệu chứng hoặc biến chứng mà có thể đề nghị cách điều trị khác.

• Vật lý trị liệu, giảm mệt mỏi và tăng cường cơ bắp.
• Phục hồi chức năng hô hấp, giảm triệu chứng hô hấp.
• Đặt máy tạo nhịp hoặc máy khử rung, ngừa loạn nhịp.

Phẫu thuật

Ghép tạng nếu Sarcoidosis gây tổn thương nặng ở phổi, tim và gan.

Sarcoidosis thường xuất hiện ở phổi. Bệnh không có điều trị đặc hiệu nhưng thường tiên lượng tốt. Một số trường hợp bệnh tự khỏi. Tuy nhiên Sarcoidosis có thể kéo dài nhiều năm và có thể gây tổn thương cơ quan. Nếu bạn có các triệu chứng của Sarcoidosis, hãy đến gặp bác sĩ để được khám và điều trị kịp thời.