Bạn có biết cách phòng bệnh đái tháo đường hiệu quả?

Đái tháo đường là bệnh lý mãn tính rất phổ biến hiện nay. Đặc trưng của đái tháo đường là lượng đường trong máu tăng cao do rối loạn nội tiết tố insulin. Bệnh có thể gây nhiều biến chứng nghiêm trọng nếu không được điều trị hợp lý. Việc tăng Glucose mãn tính sẽ gây tổn thương nhiều cơ quan. Đặc biệt là hệ tim mạch, thận, mắt và thần kinh. Vậy cần làm gì để phòng bệnh đái tháo đường, chúng ta cùng tìm hiểu qua bài viết của Bác sĩ Vũ Thành Đô nhé!

Bệnh đái tháo đường là gì?

Để có cách phòng bệnh đái tháo đường hợp lý, chúng ta cần hiểu rõ về bệnh đái tháo đường là gì.

Đái tháo đường là bệnh lý thuộc hệ nội tiết liên quan tới sự rối loạn hoạt động insulin trong cơ thể. Insulin là loại hormon tuyến tụy có chức năng kiểm soát đường huyết trong máu. Bất thường có thể do khiếm khuyết về tiết insulin, về tác động của insulin hoặc cả hai.

Phân loại đái tháo đường:

• Đái tháo đường type 1: Đặc trưng bởi sự thiếu hụt trong cơ thể. Sự khiếm khuyết tiết insulin có thể do bất thường từ tuyến tụy hay nguyên nhân khác tác động đến. Bệnh lý này thường xuất hiện ở người trẻ.
• Đái tháo đường type 2: Đặc trưng bởi sự đề kháng insulin của các cơ quan trong cơ thể. Ở trường hợp này lượng insulin vẫn được tuyến tụy sản xuất đầy đủ. Nhưng vì lý do nào đó cơ thể không thể sử dụng nó như bình thường. Sự đề kháng insulin có thể xuất phát từ nhiều nguyên nhân khác nhau và thường tăng dần theo thời gian. Đái tháo đường type 2 thường được phát hiện ở người lớn tuổi hơn.
• Đái tháo đường thai kỳ: Trường hợp này đái tháo đường được chẩn đoán trong 3 tháng giữa hoặc 3 tháng cuối của thai kỳ. Đồng thời không có bằng chứng đã mắc bệnh trước đó. Tiểu đường thai kỳ có thể hết khi kết thúc thai kỳ. Hoặc tiếp tục trở thành bệnh đái tháo đường cho sản phụ.
• Một số nguyên nhân khác: Đái tháo đường sơ sinh; hoặc đái tháo đường do dùng thuốc và hóa chất; điều trị HIV/AIDS hoặc sau cấy ghép tạng…

Biến chứng nguy hiểm của đái tháo đường

Đái tháo đường có thể gây nhiều biến chứng nghiêm trọng nếu không được điều trị hợp lý. Đường máu cao trong thời gian dài gây nên những rối loạn chuyển hóa carbohydrate, protide, lipide. Những rối loạn này gây tổn thương ở nhiều cơ quan khác nhau trong cơ thể.

Ngoài ra, những người tiểu đường cũng có nguy cơ cao mắc các bệnh nhiễm khuẩn. Bệnh tiểu đường là nguyên nhân hàng đầu gây ra bệnh tim mạch, mù lòa, suy thận và cắt cụt chi dưới. Do đó việc phòng bệnh đái tháo đường rất quan trọng trước khi xảy ra các biến chứng.

Biến chứng tim mạch

Bệnh đái tháo đường ảnh hưởng đến tim và mạch máu, làm mạch máu bị xơ vữa. Tiểu đường là nguy cơ cao xảy ra các biến chứng gây tử vong như nhồi máu cơ tim và đột quỵ.

Bệnh tim mạch là nguyên nhân phổ biến nhất gây tử vong trực tiếp ở người đái tháo đường. Tiểu đường cùng huyết áp cao, cholesterol cao; glucose máu cao và các yếu tố nguy cơ khác góp phần làm tăng nguy cơ biến chứng tim mạch.

Biến chứng đái tháo đường trên thận

Đái tháo đường gây ra do tổn thương các mạch máu nhỏ ở thận. Tổn thương này dẫn đến thận hoạt động kém hiệu quả hoặc suy thận. Tiểu đường là nguyên nhân gây giảm chức năng thận nhanh nhất ở người lớn tuổi. Việc duy trì mức glucose máu và huyết áp bình thường, ổn định có thể làm giảm đáng kể nguy cơ mắc bệnh thận.

Biến chứng bệnh đái tháo đường lên hệ thần kinh

Đái tháo đường tấn công gây tổn thương thần kinh khắp cơ thể. Cơ quan bị ảnh hưởng nhiều và sớm nhất là bàn chân. Tổn thương thần kinh này được gọi là bệnh lý thần kinh ngoại biên và có thể dẫn đến đau, ngứa và mất cảm giác. Mất cảm giác là triệu chứng nguy hiểm vì nó làm bệnh nhân không được chú ý khi bị chấn thương. Từ đó vết thương nhiễm trùng nghiêm trọng và có thể phải cắt cụt chi.

Tuy nhiên, hiện nay chăm sóc toàn diện bệnh nhân tiểu đường được tối ưu hóa rất cao. Vấn đề quan trọng nằm ở việc chẩn đoán sớm bệnh và theo dõi sức khỏe, tuân thủ điều trị của bệnh nhân.

Biến chứng bệnh đái tháo đường lên mắt

Bệnh võng mạc do đái tháo đường là nguyên nhân gây giảm thị lực phổ biến. Đường huyết và huyết áp cao lâu dài gây áp lực lên võng mạc. Bệnh nhân đái tháo đường nên kiểm tra đáy mắt thường xuyên để tầm soát biến chứng.

Cách phòng ngừa bệnh đái tháo đường

Phòng ngừa bệnh đái tháo đường gồm nhiều yếu tố. Trong đó đóng vai trò quan trọng là chế độ ăn uống và tập luyện.

Ăn uống

• Xây dựng khẩu phần ăn đủ các loại thực phẩm, trong đó chú ý nhiều rau quả và trái cây.
• Không ăn quá nhiều tinh bột. Hạn chế các thực phẩm chế biến sẵn, đồ ăn nhanh, đồ đóng hộp.
• Tránh thực phẩm nội tạng động vật, thức uống nhiều đường (nước ngọt có gas).

Tập luyện:

• Luyện tập thể dục ít nhất 30 phút/ngày trong ít nhất 5 ngày/tuần.
• Chơi các môn thể thao phù hợp với sức khỏe bản thân. Một số môn thể thao có lợi cho sức khỏe như: đi bộ, bơi lội…
• Giảm cân ở người thừa cân, kiểm soát chỉ số BMI từ 18-25.

Khám sức khỏe đúng lịch cũng là cách tốt để ổn định sức khỏe, phát hiện sớm bệnh.

Dấu hiệu nhận biết sớm bệnh đái tháo đường

Đái tháo đường type 2 thường xảy ra âm thầm ở người lớn tuổi. Bệnh thường được chẩn đoán khi làm xét nghiệm khi khám sức khỏe hoặc đã có biến chứng cụ thể. Đái tháo đường type 1 xảy ra ở người trẻ nên triệu chứng báo hiệu sẽ rõ hơn và có thể nặng nề hơn.

Tuy vậy, đái tháo đường type 2 cũng có thể có các biểu hiện sớm như tiểu đường type 1. Hầu hết triệu chứng xảy ra khi lượng glucose quá cao gây rối loạn sinh lý trong cơ thể. Các biểu hiện điển hình thường là:

• Khát và uống nước nhiều bất thường, đi tiểu nhiều: Đường huyết cao làm tăng áp suất thẩm thấu trong máu. Từ đó làm tăng áp suất lọc máu của thận làm tăng lượng nước tiểu. Mất nước và tăng áp suất thẩm thấu máu tạo kích thích khiến cơ thể uống nhiều nước vẫn thấy khát.
• Đói, ăn nhiều và mệt mỏi: Các tế bào trong cơ thể không tiếp nhận được glucose trong máu để tạo năng lượng. Điều này do sự thiếu hụt hoặc đề kháng insulin. Thiếu năng lượng làm giảm hoạt động các cơ quan, khiến cơ thể mệt mỏi. Ngoài ra thiếu glucose khiến các cơ quan báo liên tục lên não bộ làm tăng cảm giác đói. Do đó bệnh nhân ăn nhiều mà vẫn đói.
• Sút cân nhiều: Mặc dù bệnh nhân ăn nhiều nhưng sút cân rất nhiều.
• Thị lực giảm.

Đái tháo đường là bệnh mãn tính gây nhiều biến chứng nghiêm trọng. Cần quan tâm sức khỏe bản thân và khám sức khỏe định kỳ để có thể phát hiện sớm bệnh. Phòng ngừa bệnh đái tháo đường là cần thiết, nhất là ở người cao tuổi. Xây dựng chế độ ăn và tập luyện hợp lý là cách phòng tránh và giảm tác hại của đái tháo đường.