Rối loạn đường huyết lúc no và những sai lầm thường gặp

Đường huyết biểu thị khả năng chuyển hóa đường trong máu. Có nhiều phương pháp để chẩn đoán rối loạn đường huyết tại nhà và cơ sở y tế. Một trong số đó là đo chỉ số đường huyết sau ăn hay để tầm soát bệnh lý rối loạn đường huyết lúc no. ThS.BS Vũ Thành Đô sẽ cùng bạn tìm hiểu về bệnh lý trên.

Đường huyết, rối loạn đường huyết

Đường hay còn gọi là glucose – là loại đường chiếm tỷ lệ cao và là thành phần chuyển hóa chính. Chúng là năng lượng cho mọi cơ quan trong cơ thể, đặc biệt là não bộ.

Rối loạn đường huyết là bất thường xảy ra trong bất kỳ giai đoạn nào của chu trình chuyển hóa glucose. Bình thường đường huyết được giữ ở mức ổn định trong máu, những bệnh lý có thể làm tăng ngưỡng này gây ra các triệu chứng cho người bệnh.

Rối loạn đường huyết lúc no là sự tăng đường bất thường sau ăn gây ra các vấn đề sức khỏe cho người mắc. Bệnh lý đái tháo đường là nguyên nhân tăng đường huyết bất thường trong máu thường gặp nhất.

Người mắc bệnh có thể có các triệu chứng như:

• Khát nước và uống nước rất nhiều.
• Đi tiểu nhiều.
• Hay đói bụng, ăn nhiều, nhất là đồ ngọt.
• Nước tiểu kiến bu.
• Nhìn mờ.
• Buồn nôn.
• Buồn ngủ.
• Giảm khả năng gắng sức.

  

Khi có những dấu hiệu này, bạn nên nghi ngờ và đến gặp bác sĩ ngay để được làm xét nghiệm. Xét nghiệm có thể được thực hiện trong nhiều thời điểm khác nhau và có ngưỡng bình thường khác nhau. Vì đường huyết vốn là trị số không ổn định và thay đổi theo thời gian, bữa ăn, vận động và thuốc. Rối loạn đường huyết lúc no cũng có giới hạn riêng để định lượng và chẩn đoán.

Chỉ số đường huyết lúc no

Chỉ số đường huyết không giống nhau nếu được xét nghiệm vào các khung thời gian khác nhau. Xét nghiệm đường sau ăn có thể được thực hiện tại phòng khám hay người bệnh tự theo dõi ở nhà. Các giá trị bình thường của đường huyết sau ăn là:

Chỉ số đường huyết sau ăn 90 phút:

• Người không mắc bệnh: < 7.8 mmol/L (hay 140 mg/dl).
• Người mắc đái tháo đường type 2: < 8.5 mmol/L (hay 153 mg/dl).
• Người mắc đái tháo đường type 1: 5-9 mmol/L (hay 90-162 mg/dl).
• Trẻ em: 5-9 mmol/L (hay 90-162 mg/dl).

Chỉ số đường huyết sau ăn 2h: < 7.8 mmol/L (hay 140 mg/dl).

Nghi ngờ bệnh lý rối loạn đường huyết lúc no nếu kết quả xét nghiệm nằm ngoài các giá trị này. Ngoài ra, kết hợp với các phương pháp chẩn đoán khác cũng giúp chẩn đoán bệnh như:

• Đo đường huyết bất kỳ thời điểm.
• Đo đường huyết sau nhịn ăn 8h.
• Nghiệm pháp dung nạp đường.
• HbA1c.

  

Một số xét nghiệm có thể tự thực hiện tại nhà, song cũng có thể làm trong bệnh viện. Nhưng lựa chọn phương pháp nào để chẩn đoán nên cần sự tư vấn của bác sĩ chuyên môn.

Chẩn đoán đái tháo đường và tiền đái tháo đường

Người bệnh có kết quả xét nghiệm trên ngưỡng bình thường được nghi ngờ mắc đái tháo đường. Rối loạn đường huyết lúc no được chẩn đoán khi có kết quả đường huyết sau ăn kèm với một trong các vấn đề sau:

• Xét nghiệm tương tự trên ngưỡng bình thường tại một thời gian khác.
• Xét nghiệm trên ngưỡng bình thường của một phương pháp khác.
• Người bệnh có các triệu chứng của đái tháo đường.

Khi có các vấn đề này, bạn nên được bắt đầu điều trị đái tháo đường ngay. Ngược lại, nếu bạn có mức đường huyết cao hơn bình thường nhưng không vượt mức ngưỡng bệnh; nguy cơ cao mắc bệnh của bạn rất cao và bạn được chẩn đoán tiền đái tháo đường. Rối loạn đường huyết lúc no tiền đái tháo đường khi đường huyết sau ăn 2h 7.8-11 mmol/L (hay 140-199 mg/dl).

Các biến chứng nguy hiểm

Bệnh lý có thể gây ra các biến chứng nguy hiểm mà hầu hết do tổn thương thành mạch máu. Đường thường xuyên tăng cao trong máu có thể gây chít hẹp thành mạch và tạo các mảng xơ vữa động mạch.

Những biến chứng có thể gặp ở người mắc bệnh là:

• Nhồi máu cơ tim, suy tim, cơn đau thắt ngực.
• Đột quỵ.
• Dễ mắc bệnh lý nhiễm trùng, nhiễm nấm ở bất kỳ vị trí nào trên cơ thể.
• Các bệnh lý võng mạc.
• Gan nhiễm mỡ, xơ gan.
• Bệnh thận mãn.
• Bệnh lý tổn thương não bộ và dây thần kinh.
• Các vấn đề bệnh lý bàn chân.

Do vậy, rối loạn đường huyết lúc no cũng như đái tháo đường cần được khám bệnh định kỳ. Điều này giúp tầm soát, phát hiện sớm các biến chứng trên để ngăn ngừa và xử trí kịp thời.

Các phương pháp điều trị

Điều trị bệnh nhằm giúp hạ đường huyết sau ăn, nhất là sau 2h ăn < 10 mmol/L (hay < 180 mg.dl). Có nhiều phương pháp giúp đạt được mục tiêu này.

Điều trị cơ bản

Tất cả người mắc bệnh rối loạn đường huyết lúc no hay đái tháo đường đều cần áp dụng phương pháp điều trị cơ bản. Điều trị này nhằm hướng đến thay đổi thói quen sinh hoạt của người bệnh, tăng cường các hoạt động tốt cho sức khỏe.

• Ngưng hút thuốc.
• Hạn chế bia rượu.
• Giảm stress.
• Tập thể dục đều đặn.
• Áp dụng chế độ ăn giảm chất béo, giảm đồ ngọt, tăng cường rau xanh, trái cây.
• Giảm cân nặng.

  

Thuốc

Thuốc được chỉ định cho những người bệnh nặng, khó kiểm soát bằng các phương pháp thông thường. Sử dụng thuốc chích hay thuốc uống tùy thuộc vào mức độ đường huyết và khả năng dung nạp. Người bệnh nên tuân thủ chế độ thuốc điều trị để đạt được mục tiêu trong thời gian sớm nhất.

Rối loạn đường huyết lúc no là một trong những dấu hiệu cần chú ý để bạn thay đổi lối sống tích cực của mình. Bệnh có thể diễn tiến đến đái tháo đường nếu không được phòng ngừa hiệu quả. Bạn nên gặp bác sĩ để được tư vấn và theo dõi định kỳ.