Vai trò của xét nghiệm NT-ProBNP trong tầm soát biến chứng suy tim do đái tháo đường

Thời gian mắc đái tháo đường càng lâu và khả năng kiểm soát đường huyết kém có thể dẫn đến biến chứng suy tim. Do đó, xét nghiệm NT-proBNP thường được khuyến nghị để tầm soát biến chứng này. Vậy xét nghiệm NT-proBNP có vai trò như thế nào trong tầm soát sớm biến chứng suy tim do đái tháo đường? Hãy cùng Bác sĩ chuyên khoa 2 Ngô Thế Phi tìm hiểu qua bài viết sau đây.

Vì sao người bệnh tiểu đường cần tầm soát sớm biến chứng suy tim?

Tầm soát sớm biến chứng suy tim là quá trình thăm khám, thực hiện các xét nghiệm và chẩn đoán nhằm phát hiện các dấu hiệu sớm của suy tim, khi bệnh chưa có triệu chứng rõ rệt. Từ đó, bác sĩ sẽ có những biện pháp can thiệp, điều trị kịp thời để ngăn ngừa sự tiến triển của bệnh.¹

Theo phân loại giai đoạn suy tim của Hội tim mạch học Hoa Kỳ/Hiệp hội Tim mạch Hoa Kỳ – ACC/AHA, người bệnh đái tháo đường là một trong những đối tượng có nguy cơ cao mắc suy tim, với tỉ lệ cao gấp 2 – 4 lần so với người bình thường.^{2 3}

Bên cạnh đó, suy tim thường không có triệu chứng rõ ràng ở giai đoạn đầu, nên bệnh nhân không thể tự nhận biết hay phát hiện.⁴

Một số người bệnh có thể gặp các triệu chứng suy tim như ho dai dẳng, thở khò khè, khó thở… Nhưng chúng có thể bị nhầm lẫn với các bệnh lý khác như bệnh phổi, bệnh do lão hóa, béo phì,… Điều này gây khó khăn cho việc phát hiện bệnh, dẫn đến chẩn đoán chậm trễ.¹ Nghiên cứu cho thấy có đến 76% ca mắc suy tim ở giai đoạn chưa có triệu chứng không được chẩn đoán.⁵

Hơn nữa, suy tim có thể tiến triển nghiêm trọng nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời. Bên cạnh những triệu chứng đái tháo đường, người bệnh còn phải đối mặt với những triệu chứng của suy tim, ảnh hưởng đến sức khỏe và chất lượng cuộc sống.⁶ Việc điều trị từ đó trở nên khó khăn hơn, đồng thời làm tăng gánh nặng chi phí chăm sóc và điều trị.⁷

Với gánh nặng bệnh tật của suy tim, Hiệp hội Đái tháo đường Hoa Kỳ (ADA) đã khuyến cáo tầm soát suy tim ở bệnh nhân đái tháo đường bằng xét nghiệm NT-proBNP để phát hiện bệnh sớm, ngay khi chưa có triệu chứng rõ ràng.²

Vai trò của xét nghiệm NT-proBNP trong tầm soát biến chứng suy tim do đái tháo đường

Đối với bệnh nhân đái tháo đường, xét nghiệm NT-proBNP là biện pháp hiệu quả giúp phát hiện sớm và ngăn ngừa sự tiến triển của biến chứng suy tim.

1. Phát hiện sớm ngay khi chưa có triệu chứng bệnh

Xét nghiệm NT-proBNP là một dấu ấn sinh học quan trọng giúp xác định nguy cơ suy tim, ngay trước khi có sự thay đổi rõ rệt về cấu trúc hoặc chức năng tim phải qua chẩn đoán hình ảnh.⁸

Điều này đặc biệt có ích đối với bệnh nhân đái tháo đường – đối tượng có nguy cơ cao mắc suy tim nhưng lại khó phát hiện do không có triệu chứng rõ rệt ở giai đoạn sớm.⁸

2. Chẩn đoán phân biệt với bệnh lý khác

Một số triệu chứng suy tim, như khó thở và khò khè, có thể gây nhầm lẫn với bệnh phổi tắc nghẽn mãn tính, tăng áp phổi,… Xét nghiệm NT-proBNP có thể giúp phân biệt suy tim với các bệnh lý kể trên. Nồng độ NT-proBNP cao cho thấy khả năng suy tim, trong khi nồng độ thấp có thể gợi ý các bệnh khác ngoài tim.⁹

3. Tiên lượng bệnh suy tim ở bệnh nhân đái tháo đường

Xét nghiệm NT-proBNP có khả năng dự báo nguy cơ xuất hiện các biến cố tim mạch, nguy cơ nhập viện hoặc tử vong ở người bệnh. Nồng độ NT-proBNP càng cao thì nguy cơ nhập viện và tử vong do các biến chứng trên tim mạch trong vòng 1 năm càng lớn.¹⁰

Theo nghiên cứu, một lần xét nghiệm NT-proBNP có hiệu quả trong việc dự đoán tỷ lệ tử vong do bệnh tim mạch trong vòng 10 năm ở bệnh nhân đái tháo đường type 2.¹¹

Tầm soát suy tim bằng xét nghiệm NT-proBNP giúp đánh giá nguy cơ suy tim. Điều này tạo cơ sở cho việc lập kế hoạch chặt chẽ để kiểm soát và phòng ngừa đái tháo đường tốt hơn, bảo vệ sức khỏe tim mạch hiệu quả hơn.¹²

Khuyến nghị thực hiện xét nghiệm NT-proBNP cho người đái tháo đường

ADA đã ban hành “Tiêu chuẩn chăm sóc bệnh đái tháo đường năm 2024”. Đây là bản cập nhật hàng năm nhằm đưa ra các khuyến nghị thực hành lâm sàng mới và hướng dẫn chăm sóc cho người bệnh đái tháo đường.¹³

Lần đầu tiên, các khuyến nghị về xét nghiệm suy tim được đưa vào hướng dẫn chính thức, cùng sự nhấn mạnh về biến chứng này của bệnh đái tháo đường.¹³

Trong chương “Bệnh tim mạch và quản lý rủi ro”, khuyến nghị đã nêu rõ rằng:¹³

• Người lớn mắc đái tháo đường có nguy cơ cao bị bất thường về cấu trúc hoặc chức năng tim nhưng chưa có triệu chứng (suy tim giai đoạn B), hoặc có triệu chứng (giai đoạn C), nên được sàng lọc suy tim qua xét nghiệm NT-proBNP hoặc BNP để phát hiện và hạn chế suy tim tiến triển.
• Đồng thời, khuyến nghị siêu âm tim đối với những bệnh nhân không có triệu chứng nhưng có nồng độ peptide natri lợi niệu (BNP hoặc NT-proBNP) bất thường, để xác định suy tim giai đoạn B. 
• Bệnh nhân đái tháo đường được khuyến nghị xét nghiệm NT-proBNP ít nhất một lần mỗi năm để đảm bảo hiệu quả tầm soát.

Hy vọng những thông tin trên đã giúp cho bạn đọc hiểu rõ hơn về vai trò của xét nghiệm NT-proBNP trong tầm soát biến chứng suy tim do đái tháo đường. Nếu còn bất kỳ thắc mắc nào về xét nghiệm NT-ProBNP, đừng ngần ngại đặt câu hỏi cho bác sĩ tại ứng dụng YouMed để được giải đáp miễn phí nhé.