Tiêm vắc-xin phế cầu Prevenar 13 cho người lớn và những điều cần biết

Mỗi năm trôi qua, những bệnh được gây ra bởi phế cầu khuẩn có thể đe dọa đến tính mạng của rất nhiều người trên thế giới. Hiện nay, đã có vắc-xin dùng để phòng bệnh do những vi khuẩn này gây ra. Tiêm vắc-xin phế cầu 13 cho người lớn là một trong những phương pháp phòng bệnh hiệu quả. Hãy cùng YouMed tìm hiểu sâu hơn về vắc-xin này nhé!

Vắc-xin phế cầu phòng bệnh gì?

Phế cầu khuẩn là gì?

Tiêm vắc-xin phế cầu 13 cho người lớn nhằm mục đích phòng bệnh do phế cầu khuẩn gây ra. Vậy trước tiên chúng ta cùng tìm hiểu phế cầu khuẩn gây ảnh hưởng như thế nào đến sức khoẻ.

Phế cầu khuẩn (tên khoa học là Streptococcus pneumoniae) là một trong những vi khuẩn phổ biến của hệ vi khuẩn chí vùng hầu họng. Tỷ lệ người lành mang phế cầu thay đổi tuỳ theo:

• Độ tuổi.
• Môi trường sinh sống.
• Thời tiết (mùa).
• Tình trạng nhiễm trùng đường hô hấp trên (tỷ lệ trung bình dao động từ 25 – 70% dân số).

Các bệnh gây ra bởi phế cầu khuẩn

Bệnh viêm phổi

Viêm phổi do phế cầu là một trong những nguyên nhân cướp đi sinh mạng của nhiều trẻ em nhất trên thế giới. Theo thống kê năm 2018, đã có hơn 800.000 trẻ nhỏ chết do bệnh viêm phổi.

Đối với trẻ dưới 5 tuổi thì tỷ lệ tử vong lên tới 15%. Cứ mỗi 39 giây, trên thế giới có thêm một bé chết vì viêm phổi. Tại Việt Nam, hằng năm có khoảng 2,9 triệu lượt trẻ nhỏ mắc viêm phổi. Khoảng 4.000 trẻ tử vong vì 1 trong 4 căn bệnh nguy hiểm do phế cầu gây ra.

Không chỉ ở trẻ nhỏ, viêm phổi do phế cầu còn là nguyên nhân gây tử vong nhanh ở người cao tuổi, người mắc các bệnh mạn tính, người có sức đề kháng suy yếu,…

Bệnh có thể tiến triển nhanh và để lại nhiều biến chứng nguy hiểm nếu không được chẩn đoán và chữa trị kịp thời. Nếu may mắn được khỏi bệnh, người bệnh cũng có thể mắc di chứng như liệt, điếc, mù và chậm phát triển về thần kinh.

Bệnh viêm màng não

Viêm màng não do phế cầu là bệnh lý đặc biệt nghiêm trọng do vi khuẩn này gây ra. Hậu quả là làm cho lớp màng não – lớp vỏ bao bên ngoài bảo vệ não và vùng tủy sống – bị viêm.

Bệnh này có thể xảy ra ở bất kỳ mọi lứa tuổi nào. Nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời, bệnh có thể gây ra nhiều biến chứng nguy hiểm như:

• Tê liệt chân tay.
• Động kinh.
• Mù.
• Điếc.
• Phù não.
• Hôn mê.
• Tử vong.

Bệnh viêm tai giữa

Theo thống kê của WHO, hàng năm có hơn 350 triệu ca viêm tai giữa cấp ở trẻ nhỏ dưới 5 tuổi. Hầu hết những trường hợp này xảy ra ở trẻ em dưới 2 tuổi. Hơn 33% trong số đó (đặc biệt là trẻ nhỏ dưới 1 tuổi) sẽ bị tái nhiễm trùng nhiều lần trong năm. Thậm chí, một số trường hợp nặng, cần phải can thiệp phẫu thuật.

Không chỉ ở trẻ, mà người lớn cũng có nguy cơ mắc bệnh viêm tai giữa. Nếu không được chữa trị kịp thời, người bệnh có thể gặp các biến chứng như:

• Thủng màng nhĩ.
• Suy giảm thính lực.
• Viêm xương chũm.
• Liệt mặt.
• Áp xe não.
• Viêm màng não.
• Trường hợp biến chứng áp xe não có thể nguy hiểm đến tính mạng.

Bệnh nhiễm trùng máu

Theo thống kê, có đến 20% trẻ em tử vong do nhiễm trùng máu (nhiễm khuẩn huyết). Tỷ lệ người lớn mắc bệnh cũng khá cao, đặc biệt là ở người cao tuổi (gấp 13 lần so với người trẻ). Nguyên nhân là do hệ miễn dịch của người cao tuổi đã bị suy yếu, rất dễ bị vi khuẩn phế cầu tấn công vào máu dẫn đến nhiễm trùng.

Khi vi khuẩn xâm nhập vào hệ tuần hoàn, chúng sẽ sản sinh ra những độc tố khiến người mắc bị nhiễm độc. Đồng thời, nó sẽ gây tổn thương các cơ quan trong cơ thể. Điều này khiến cơ thể người mắc bệnh bị suy yếu.

Ngoài ra, bệnh còn gây rối loạn đông máu trong thời gian máu bị nhiễm khuẩn. Lúc này lượng máu di chuyển đến tay, chân cũng như các cơ quan nội tạng khác cũng suy giảm. Điều này đồng nghĩa với việc sẽ thiếu oxy và các chất dinh dưỡng để nuôi cơ thể.

Biến chứng nghiêm trọng nhất của nhiễm trùng máu là sốc nhiễm khuẩn. Điều này dẫn đến tình trạng suy đa tạng ở trẻ nhỏ và tử vong ở người lớn tuổi.

Vắc-xin phòng bệnh

Hiện nay đã có vắc-xin phòng ngừa phế cầu khuẩn – Prevenar 13, được sản xuất bởi công ty Pfizer. Tiêm vắc-xin phế cầu 13 cho người lớn là cách làm hiệu quả để phòng ngừa nhiễm loại vi khuẩn này.

Cơ chế hoạt động của vắc-xin phế cầu 13

Khi tiêm vắc-xin phế cầu 13 cho người lớn, chúng sẽ “dạy” hệ miễn dịch của cơ thể cách tự vệ để chống lại bệnh tật. Hệ miễn dịch của bạn sẽ nhận ra các bộ phận của cơ thể đang bị vi khuẩn xâm nhập và tạo kháng thể chống lại nó. Từ đó, khi bị vi khuẩn này tấn công thật sự, cơ thể đã sẵn sàng và tạo ra các kháng thể nhanh hơn.

Hệ thống miễn dịch của mỗi người sẽ tạo ra những kháng thể khác nhau cho từng loại vi khuẩn. Điều này sẽ tạo hàng rào bảo vệ giúp cơ thể chống chọi lại các căn bệnh khác nhau.

Vắc-xin “Phế cầu 13” chứa các polysacaride từ 13 loại vi khuẩn S. pneumoniae khác nhau (huyết thanh 1, 3, 4, 5, 6A, 6B, 7F, 9V, 14, 18C, 19A, 19F và 23F). Loại vắc-xin này kích thích hệ thống miễn dịch tạo kháng thể chống lại vi khuẩn. Đồng thời, các bệnh mà chúng gây ra có thể được ngăn ngừa.

Vắc-xin “Phế cầu 13” được sử dụng để tiêm ngừa cho trẻ nhỏ từ 6 tuần tuổi trở lên và cho người trưởng thành.

Phác đồ tiêm vắc-xin phế cầu cho người lớn

Vắc-xin phế cầu 13 cho người lớn được chỉ định tiêm bắp (vùng cơ delta) với liều 0,5ml mỗi mũi tiêm.

Ở người lớn, tiêm 1 liều duy nhất để chủng ngừa phế cầu khuẩn.

Một số lưu ý khi tiêm vắc-xin phế cầu Prevenar 13

• Vắc-xin phế cầu 13 cho người lớn không được khuyến cáo tiêm nội mạch.
• Chỉ nên hoàn tất phác đồ với cùng một loại vắc-xin: “Phế cầu của Bỉ” (Synflorix) hoặc “Phế cầu 13” (Prevenar 13).
• Trong trường hợp bất khả kháng, có thể chuyển đổi 2 loại vắc-xin này vào bất kỳ thời điểm nào trong phác đồ tiêm chủng. Tuy nhiên, phải được chỉ định bởi bác sĩ.
• Vắc-xin “Phế cầu 13” được chỉ định tiêm bắp. Vị trí thích hợp là mặt trước bên đùi hoặc vùng cơ delta cánh tay ở trẻ nhỏ trên 5 tuổi, người trưởng thành, người già.
• Vắc-xin “Phế cầu 13” thường khá an toàn. Tuy nhiên, bạn vẫn có thể gặp một số phản ứng sau tiêm nhưng không đáng kể như sưng đau tại vùng tiêm,…. Bạn có thể bị sốt nhẹ, ăn kém, ngủ kém, đau khớp, đau cơ, mệt mỏi. Phản ứng phụ này thường xuất hiện thoáng qua và sẽ hết sau 1 – 2 ngày.

Trên đây là một số thông tin về việc tiêm vắc-xin phế cầu 13 cho người lớn mà YouMed gợi ý cho bạn. Khi gặp bất kỳ vấn đề nào liên quan đến tiêm phòng vắc-xin, hãy liên hệ ngay nhân viên y tế để được xử trí bạn nhé!