Tinh trùng dị dạng: Nguyên nhân, chẩn đoán và phòng ngừa

Hình dạng tinh trùng đặc biệt là hình dạng đầu rất quan trọng vì nó ảnh hưởng đến khả năng di chuyển và xâm nhập vào trứng để thụ tinh. Nếu nam giới đi làm xét nghiệm tinh dịch đồ cho kết quả có tinh trùng dị dạng, có thể bạn sẽ thắc mắc rằng liệu có ảnh hưởng gì đến khả năng sinh sản của mình không? Nên làm gì? Sau đây, YouMed sẽ cùng nam giới tìm hiểu thêm về hình thái tinh trùng dị dạng.

Tinh trùng dị dạng là gì?

Hình thái tinh trùng được đánh giá qua xét nghiệm tinh dịch đồ và kiểm tra hình dạng tinh trùng dưới kính hiển vi.

Tinh trùng bình thường có phần đầu hình bầu dục, phần giữa nguyên vẹn và phần đuôi đơn, không cuộn. Đồng thời, nó có khả năng di chuyển tốt và theo một đường thẳng. Một tinh trùng bình thường cũng sẽ chứa chất liệu di truyền khỏe mạnh, không quá nhiều hoặc quá ít nhiễm sắc thể – thường gặp ở những tinh trùng dị dạng.

Một số hình dạng tinh trùng bất thường

Tinh trùng có đầu khổng lồ: Loại tinh trùng này thường có nhiều nhiễm sắc thể và gặp vấn đề trong việc thụ tinh với trứng.

Tinh trùng đầu nhỏ: Đây là loại tinh trùng có đầu nhỏ hơn tinh trùng bình thường. Ở phần đầu có thể ngắn và tròn hơn. Điều này khiến tinh trùng gặp khó khăn trong việc xác định phương hướng di chuyển.

Tinh trùng đầu nhọn: Đây là một dạng biến thể của tinh trùng đầu nhỏ. Đầu nhọn giống như đinh ghim chứa rất ít hàm lượng ADN hoặc không. Sự hiện diện của tinh trùng đầu nhọn có thể phản ánh tình trạng bệnh tiểu đường.

Tinh trùng đầu tròn: Chiếm tỷ lệ khá thấp, khiến cho quá trình thụ tinh tự nhiên gặp khó khăn.

Tinh trùng đầu thon: Là tinh trùng có đầu “hình điếu xì gà” có thể ảnh ảnh sự hiện diện của giãn tĩnh mạch thừng tinh ở nam giới hoặc bìu thường xuyên tiếp xúc với những nơi có nhiệt độ cao như xông hơi nước nóng hàng ngày.

Tinh trùng gồm có nhiều đầu hoặc nhiều đuôi: Tinh trùng có hai đầu có liên quan đến việc tiếp xúc với hóa chất độc hại, kim loại nặng như xêzi, khói hoặc hormone prolactin cao ở nam giới.

Tinh trùng có đuôi cuộn: Những tinh trùng này không thể di chuyển. Hút thuốc nhiều có liên quan đến sự hiện diện của tinh trùng có đuôi cuộn.

Tinh trùng có đuôi ngắn: Thường có khả năng di chuyển thấp hoặc không có khả năng di chuyển.

Triệu chứng của tinh trùng dị dạng

Hình thái của tinh trùng có thể ảnh hưởng đến khả năng sinh sản vì tinh trùng cần có hình dạng đúng để có thể xâm nhập vào các lớp bên ngoài của trứng. Vì thế biểu hiện chính của tình trùng dị dạng quá nhiều là có con muộn hoặc vô sinh.

Trên thực tế, hầu hết những người đàn ông có tinh trùng dị dạng vẫn có khả năng có con. Tuy nhiên, việc có con có thể mất nhiều thời gian hơn hoặc cần sự hỗ trợ của bác sĩ chuyên khoa hiếm muộn.

Tại sao tinh trùng bị dị dạng?

Có nhiều yếu tố có thể ảnh hưởng đến tinh trùng và làm giảm khả năng sinh sản của nam giới:

• Bất thường DNA: Nếu DNA không ngưng tụ đúng cách do thiếu hoặc thêm nhiễm sắc thể, hình dạng của đầu tinh trùng có thể bất thường.
• Khiếm khuyết di truyền.
• Phơi nhiễm hóa chất.
• Tinh hoàn thường xuyên tiếp xúc với nhiệt độ môi trường cao.
• Hút thuốc, sử dụng rượu bia, caffeine nhiều
• Đang hóa trị hoặc xạ trị.
• Tiêm testosterone.
• Bổ sung chất có chứa DHEA.

Các phương pháp chẩn đoán tinh trùng dị dạng

Để kiểm tra số lượng và chất lượng tinh trùng, bác sĩ sẽ đề nghị bạn làm xét nghiệm tinh dịch đồ. Nó còn gọi là phân tích tinh dịch. Xét nghiệm sử dụng tinh dịch vừa mới xuất tinh bằng cách cho nam giới tự kích thích bằng tay. Số lượng và chất lượng tinh trùng được đo đặc dưới kính hiển vi.

Khi làm xét nghiệm tinh dịch đồ, sẽ cho biết phần trăm tinh trùng bình thường và dị dạng. Tỷ lệ phần trăm này cho bác sĩ thông tin về khả năng có con của nam giới.

Theo những tài liệu báo cáo chính thống, sử dụng quan điểm của Kruger Strict Criteria:

• Nếu tinh trùng bình thường chiếm trên 14%: Nam giới có khả năng sinh sản cao.
• Tinh trùng bình thường chiếm từ 4-14%: Khả năng sinh sản giảm nhẹ.
• Tinh trùng bình thường chiếm từ 0-3%: Khả năng sinh sản vô cùng suy giảm. Nếu tỷ lệ tinh trùng bình thường là 0%, có nghĩa là nam giới khó có khả năng có con tự nhiên, và cần tư vấn thêm về thụ tinh trong ống nghiệm (IVF).

Những phương pháp làm tăng khả năng sinh sản

Nếu bạn và bạn tình đang cố gắng có con và lo ngại vì chậm có con, hãy đến gặp cơ sở Hiếm muộn để được kiểm tra đầy đủ. Khi nam giới giảm khả năng sinh sản, tinh trùng dị dạng chỉ là một trong nhiều nguyên nhân có thể xảy ra.

Các vấn đề sức khỏe hiện có

Có nhiều vấn đề sức khỏe ở nam giới có thể gây khó khăn cho việc thụ thai. Các tình trạng như giãn tĩnh mạch thừng tinh, nhiễm trùng và mất cân bằng nội tiết tố có thể ảnh hưởng đến khả năng sinh sản.

Ngay cả khi được chẩn đoán mắc bệnh celiac cũng có thể là một yếu tố. Để biết được mình có tồn tại vấn đề nào không, bạn nên cần được thăm khám và tư vấn bởi bác sĩ chuyên khoa.

Môi trường tiếp xúc

Tiếp xúc với hóa chất hoặc bức xạ tại nơi làm việc hoặc trong nhà có thể ảnh hưởng đến tinh trùng, và ảnh hưởng đến khả năng sinh sản. Vì thế, nên hạn chế điều này để giảm thiểu mức độ ảnh hưởng đến sức khoẻ.

Lựa chọn nguyên tắc sống tốt

• Ngừng hút thuốc lá.
• Hạn chế uống rượu bia.
• Duy trì cân nặng hợp lý, hoặc giảm cân nếu bạn thừa cân hoặc béo phì.

Nam giới lưu ý rằng phải mất khoảng ba tháng để tạo ra tinh trùng mới. Vì vậy bất kỳ thay đổi nào trong chế độ ăn uống hoặc lối sống sẽ cần một thời gian để có kết quả.

Các phương pháp thụ tinh

Thụ tinh trong tử cung (IUI) hoặc thụ tinh trong ống nghiệm (IVF) có thể là một lựa chọn cho những đối tượng có vấn đề về tinh trùng dị dạng quá nhiều.

Theo đó, để biết rõ thêm tình trạng của mình, nam giới nên đến gặp bác sĩ chuyên khoa để được thăm khám, chẩn đoán chính xác. Sau đó, bác sĩ sẽ tư vấn phương pháp điều trị hiệu quả.

Tinh trùng dị dạng là mối lo ngại của các cặp vợ chồng đang muốn có con. Có một phần tinh trùng dị dạng trong tinh dịch có thể không ảnh hưởng đến khả năng sinh sản. Cách tốt nhất là cần làm tinh dịch đồ để phân tích được liệu phần trăm tinh trùng dị dạng có ở ngưỡng cho phép để nam giới vẫn có khả năng có con hay không. Và điều này cần sự tư vấn của các bác sĩ chuyên khoa hiếm muộn.