U tế bào Merkel có điều trị được không?

U tế bào Merkel là một loại ung thư da hiếm gặp. Thường là một nốt màu đỏ thịt hoặc đỏ xanh ở đầu, mặt, cổ. U tế bào Merkel còn được gọi là u biểu mô nội tiết thần kinh của da. Bệnh thường xảy ra ở người lớn tuổi. U thường phát triển nhanh và di căn nhanh đến các vùng khác của cơ thể. Vậy làm thế nào để nhận biết kịp thời và ngăn chặn ung thư lan rộng? Hãy theo dõi bài viết dưới đây để tìm lời giải đáp.

>> Ung thư da có biểu hiện đa dạng và thường bị chẩn đoán lầm với các tổn thương da khác. Khi bị một tổn thương da hay vết loét lâu lành, người bệnh nên đến khám bác sĩ chuyên khoa để được chẩn đoán chính xác. Xem thêm tại đây nhé

1. Triệu chứng nhận biết U tế bào Merkel là gì?

Dấu hiệu đầu tiên của u tế bào Merkel là một nốt (u) trên da tăng sinh nhanh, không đau. Nốt đó có thể không có màu hoặc có màu đỏ, xanh, tím. Hầu hết u tế bào Merkel xuất hiện ở mặt, đầu, cổ. Ngoài ra có thể xuất hiện ở bất cứ đâu trên cơ thể, kể cả vùng da không tiếp xúc với ánh nắng.

2. Nguyên nhân nào gây ra U tế bào Merkel?

Nguyên nhân gây u tế bào Merkel vẫn chưa rõ. Tế bào Merkel là tế bào nằm ở lớp thượng bì, nối với các đầu tận cùng thần kinh nhận biết cảm giác sờ.

Các nhà nghiên cứu gần đây đã phát hiện ra một loại vi-rút góp phần gây u tế bào Merkel. Vi-rút này gọi là polyomavirus, sống thường trú trên da. Hiện vẫn chưa xác định được vi-rút này gây bệnh như thế nào.

3. Yếu tố nguy cơ của U tế bào Merkel là gì?

• Tiếp xúc với ánh nắng quá mức. Tiếp xúc với tia cực tím từ mặt trời hoặc từ giường tắm nắng sẽ làm tăng nguy cơ bị u tế bào Merkel. Hầu hết u tế bào Merkel xuất hiện ở vùng da thường xuyên tiếp xúc với ánh nắng mặt trời.
• Suy giảm miễn dịch. Người bị suy giảm miễn dịch – nhiễm HIV, dùng thuốc ức chế miễn dịch hoặc bệnh bạch cầu mạn – có nguy cơ cao bị u tế bào Merkel.
• Tiền căn bệnh lý ung thư da khác. U tế bào Merkel đi kèm với các ung thư da khác, như u tế bào hạt hoặc u tế bào gai.
• Lớn tuổi. Nguy cơ u tế bào Merkel tăng theo tuổi. Thường xảy ra ở người trên 50 tuổi.
• Da sáng màu. U tế bào Merkel thường xảy ra ở những người có da sáng màu. Người da trắng dễ bị ung thư da hơn người da đen.

4. U tế bào Merkel gây ra biến chứng gì?

Ung thư di căn đến các vùng khác của cơ thể. Ngay cả khi được điều trị, u tế bào Merkel có thể di căn đến hạch lympho. Di căn xa hơn bao gồm não, xương, gan, phổi gây suy giảm chức năng cơ quan. Ung thư di căn khó điều trị và có thể gây tử vong.

5. Chẩn đoán U tế bào Merkel như thế nào?

Xét nghiệm chẩn đoán u tế bào Merkel bao gồm:

• Khám lâm sàng. Bác sĩ sẽ khám da tìm các nốt ruồi, tàn nhang, đốm sắc tố bất thường.
• Sinh thiết da. Bác sĩ sẽ lấy toàn bộ hoặc một phần u đi xét nghiệm tìm tế bào ung thư.

Các xét nghiệm xác định u di căn bao gồm:

• Sinh thiết hạch. Xác định xem ung thư đã di căn tới hạch hay chưa. Dùng thuốc nhuộm tiêm vào vùng gần khối u. Thuốc nhuộm sau đó sẽ theo mạch bạch huyết đến hạch. Bác sĩ sẽ sinh thiết lấy hạch bắt màu thuốc nhuộm và tìm tế bào ung thư dưới kính hiển vi.
• Hình ảnh học. X-quang hoặc CT scan ngực và bụng giúp xác định ung thư di căn. Các xét nghiệm hình ảnh khác cũng có thể được dùng, chẳng hạn như chụp cắt lớp phát xạ positron (PET) hoặc xạ hình – dùng chất phóng xạ để tìm tế bào ung thư di căn.

6. Điều trị U tế bào Merkel như thế nào?

• Phẫu thuật. Loại bỏ khối u và một phần da xung quanh khối u. Nếu tế bào ung thư di căn đến hạch, hạch đó cũng sẽ được lấy đi. Phương pháp loại bỏ khối u thường dùng là phẫu thuật Mohs. Trong phẫu thuật Mohs, khối u được lấy ra đem đi soi tìm tế bào ung thư. Nếu phát hiện tế bào ung thư, bác sĩ sẽ cắt lọc tiếp cho đến khi không còn tế bào ung thư nữa. Ưu điểm của phương pháp này là loại bỏ mô lành tối thiểu, nên sẽ để lại ít sẹo hơn.
• Xạ trị. Sử dụng tia năng lượng cao như tia X hoặc tia proton để diệt tế bào ung thư. Xạ trị đôi khi được sử dụng sau phẫu thuật để tiêu diệt tế bào ung thư còn sót lại sau khi mổ. Có thể dùng xạ trị như là phương pháp điều trị duy nhất nếu người bệnh không muốn phẫu thuật. Xạ trị cũng có thể dùng để điều trị ung thư di căn.
• Liệu pháp miễn dịch. Sử dụng thuốc kích thích hệ miễn dịch chống lại ung thư. Thông thường, liệu pháp miễn dịch được sử dụng khi u tế bào Merkel đã di căn.
• Hóa trị. Dùng thuốc tiêu diệt tế bào ung thư. Thuốc được truyền qua tĩnh mạch hoặc uống dạng viên. Hóa trị không được sử dụng thường xuyên, nhưng có thể được đề nghị nếu u đã di căn đến hạch hoặc các cơ quan khác. Hoặc khi u tái phát sau điều trị.

7. Phòng ngừa U tế bào Merkel bằng cách nào?

Tiếp xúc với ánh nắng mặt trời chưa được chứng minh là nguyên nhân gây u tế bào Merkel, nhưng được coi là một yếu tố nguy cơ. Các biện pháp giảm tiếp xúc với ánh nắng bao gồm:

• Tránh phơi nắng vào giữa trưa. Tránh ánh nắng từ 10 giờ sáng đến 4 giờ chiều. Thực hiện các hoạt động ngoài trời ngoài khung giờ này.
• Che da và mắt. Đội nón rộng vành, quần áo kín và đeo kính râm ngăn ngừa tia UV.
• Thoa kem chống nắng thường xuyên. Dùng kem chống nắng phổ rộng với nồng độ SPF ít nhất là 30, ngay cả khi trời râm. Dùng nhiều kem chống nắng và thoa lại sau mỗi 2 giờ hoặc hơn nếu đi bơi hoặc đổ mồ hôi nhiều.
• Theo dõi sự thay đổi trên da. Nếu bạn phát hiện một nốt ruồi, tàn nhang hoặc vết sưng thay đổi kích thước, hình dạng hoặc màu sắc, hãy đi khám ngay. Hầu hết các nốt trên da không trở thành ung thư, nhưng phát hiện ung thư giai đoạn sớm giúp tăng hiệu quả điều trị.

U tế bào Merkel là ung thư da xuất hiện chủ yếu ở người lớn tuổi. Tiếp xúc lâu với ánh nắng mặt trời, suy giảm miễn dịch là yếu tố nguy cơ mắc bệnh. Nếu bạn thấy trên da xuất hiện các nốt ruồi, tàn nhang, vết sưng thay đổi kích thước, hình dạng, màu sắc hoặc dễ chảy máu, hãy liên hệ với bác sĩ da liễu để được khám và điều trị kịp thời.

>> Ung thư da là loại ung thư thường gặp, xuất phát từ các tế bào ở da. Trong vòng vài thập kỷ trở lại đây, số người mắc bệnh tăng lên và nhiều hơn. Ung thư da được phân chia thành các thể loại khác nhau. Mỗi dạng sẽ có đặc điểm và phương pháp điều trị khác nhau.

Bác sĩ Đào Thị Thu Hương