Bệnh uốn ván: Mối nguy hiểm tiềm ẩn từ đất cát
Nội dung bài viết
Trong đời sống thường ngày luôn tiềm ẩn những nguy cơ gây ra bệnh uốn ván. Mọi người thường lo sợ bị uốn ván khi đạp phải đinh hay quệt vào cửa sắt rỉ sét. Tuy nhiên, vết thương hở dính đất cát mới là nguồn lây nhiễm thường gặp nhất. Uốn ván có thể gây tử vong, gây đau đớn khủng khiếp và tốn rất nhiều tiền bạc để chữa trị. Hãy trang bị cho mình kiến thức cần thiết để phòng ngừa và xử trí khi mình hoặc người thân có nguy cơ bị nhiễm uốn ván, bạn nhé.
Uốn ván là gì?
Uốn ván là một bệnh nhiễm trùng nghiêm trọng gây ra cứng cơ và co thắt. Đôi khi uốn ván được gọi là “bệnh cứng hàm” vì nó làm co thắt cơ siết chặt hàm.
Vi khuẩn (vi trùng) uốn ván sống trong đất. Chúng có thể xâm nhập vào cơ thể thông qua vết thương hở (vết cắt hoặc trầy trên da). Uốn ván cũng có thể xâm nhập vào cơ thể nếu một người sử dụng kim tiêm không vô trùng. Hầu hết các bạn trẻ ở Việt Nam được tiêm chủng mở rộng đầy đủ thì đã có được miễn dịch để bảo vệ khỏi những vi khuẩn này.

Các triệu chứng của uốn ván là gì?
Các triệu chứng bao gồm:
- Cơ hàm hoặc cổ cứng, khiến cho việc di chuyển hàm hoặc cổ của bạn trở nên khó khăn.
- Nụ cười trông thật lạ lùng, không biến mất khi bạn cố gắng thư giãn cơ miệng.
- Những cơ bắp căng cứng, đau đớn không buông ra khi bạn cố gắng thư giãn chúng.
- Khó thở, khó nuốt hoặc cả hai.
- Cảm thấy khó chịu hoặc bồn chồn.
- Đổ mồ hôi ngay cả khi bạn không tập thể dục hoặc cảm thấy nóng.
- Nhịp tim nhanh hơn bình thường hoặc nhịp tim không đều.
- Sốt.
- Co thắt cơ bắp gây đau đớn kinh khủng.

Những người bị uốn ván nghiêm trọng có thể bị co thắt các khối cơ lớn khiến cơ thể cứng đờ và vồng lên như tấm ván bị uốn cong. Đây là lý do bệnh được đặt tên là “uốn ván”. Các biểu hiện thường thấy:
- Nắm chặt tay.
- Lưng cong, vồng lên khỏi sàn hoặc giường.
- Chân duỗi ra.
- Cánh tay di chuyển qua lại.
- Khó thở – Họ thậm chí có thể bị ngừng thở khi co thắt cơ hô hấp. Điều này thật sự nguy hiểm!
Tôi nên đi khám bác sĩ?
Gặp bác sĩ hoặc y tá của bạn ngay lập tức nếu bạn bị:
- Vết thương đâm thủng, ví dụ như móng tay xuyên qua da.
- Một vết cắt, trầy hoặc vết thương khác mà bạn không thể làm sạch hoàn toàn.
- Chấn thương và có thứ gì đó lưu lại bên trong cơ thể (như đinh hoặc mảnh thủy tinh).
- Một con vật cắn.
- Tiểu đường và bị đau ở chân, bàn chân hoặc ở nơi khác.
- Cứng hàm hoặc cổ,
- Các cơ bắp thắt chặt gây đau đớn, bạn cố gắng tự giãn cơ ra nhưng không thể.
- Khó thở hoặc khó nuốt.

Đặc biệt quan trọng là trường hợp bạn bị vết thương đâm thủng hoặc vết cắn của động vật và mũi uốn ván cuối cùng của bạn là 5 năm trước hoặc lâu hơn, hoặc nếu bạn không nhớ đã tiêm phòng uốn ván khi nào.
Có xét nghiệm uốn ván không?
Không. Không có xét nghiệm đơn giản để chẩn đoán uốn ván. Nhưng bác sĩ của bạn sẽ tìm hiểu về các triệu chứng và lịch sử tiêm vắc-xin của bạn, kết hợp với thăm khám. Bệnh nhiễm trùng này thường gặp ở những người bị chấn thương, chưa được tiêm vắc-xin uốn ván hoặc không có thuốc tăng cường vắc-xin đúng.
Uốn ván có thực sự nguy hiểm không?
Có, chắc chắn có. Những người bị uốn ván phải đến bệnh viện. Một số người thậm chí chết vì uốn ván. Các cơ hô hấp bị co thắt có thể sẽ khiến bạn ngừng thở. Cơ hàm và thực quản bị co thắt có thể làm bạn không ăn được..
Bệnh uốn ván được điều trị như thế nào?
Các bác sĩ điều trị uốn ván trong bệnh viện, đôi khi trong phòng chăm sóc đặc biệt (ICU). Phương pháp điều trị bao gồm:
- Làm sạch vết cắt hoặc vết trầy xước để loại bỏ da và mô có thể có vi khuẩn uốn ván
- Cho thuốc để chống nhiễm thêm vi khuẩn khác
- Tiêm vắc-xin uốn ván
- Dùng thuốc và các phương pháp điều trị để giảm co thắt cơ, khó thở, đau đớn và các triệu chứng khác
- Sử dụng máy thở nếu bạn không thể tự hô hấp
- Sử dụng ống cho ăn nếu bạn không thể tự ăn hoặc uống
- Tập vật lý trị liệu để giúp cơ bắp phục hồi
Bạn đã chuẩn bị trước khi khám bệnh uốn ván chưa? Tìm hiểu ngay để biết đó là những gì nhé!
Có thể phòng ngừa uốn ván?
Đúng. Để giảm khả năng mắc bệnh uốn ván, hãy làm những điều sau:
- Tiêm vắc-xin uốn ván

Điều này dạy cho cơ thể của bạn cách chống uốn ván. Hầu hết trẻ em lớn lên ở Việt Nam được tham gia chương trình tiêm chủng mở rộng đã được tiêm vắc-xin này.
- Tiêm mũi uốn ván thường xuyên. Người lớn nên tiêm ngừa uốn ván mỗi 10 năm. Đối với các vết thương sâu và dơ bẩn, bạn sẽ cần tiêm thêm mũi vắc-xin uốn ván nếu bạn chưa từng tiêm trong 5 năm qua. Nếu bạn không rõ mình đã từng tiêm vào thời điểm nào, tốt nhất hãy tiêm thêm một mũi tại thời điểm bị thương.
- Rửa vết cắt hoặc vết trầy bằng xà phòng và nước, có thể sử dụng thuốc mỡ kháng sinh trên vết thương. Gặp bác sĩ nếu bạn không thể lấy hết bụi bẩn hoặc không thể nhìn thấy tất cả vị trí tổn thương (vd bị thương ở vai, lưng, mặt sau đùi…).
- Không tiêm chích ma túy không đảm bảo vô trùng. Không xài chung kim tiêm với người khác.
Chúng ta đã biết, uốn ván có thể gây tử vong. Nhưng may mắn thay lại hoàn toàn có thể phòng ngừa được. Hãy kiểm tra lịch tiêm chủng của mình để chủ động tiêm phòng uốn ván mỗi 10 năm, tránh tình trạng “mất bò mới lo làm chuồng”. Và hãy ghi nhớ các trường hợp có nguy cơ nhiễm uốn ván để xử trí thích hợp, vì sự an toàn của mình và người thân, bạn nhé.
Nguồn tham khảo / Source
Trang tin y tế YouMed chỉ sử dụng các nguồn tham khảo có độ uy tín cao, các tổ chức y dược, học thuật chính thống, tài liệu từ các cơ quan chính phủ để hỗ trợ các thông tin trong bài viết của chúng tôi. Tìm hiểu về Quy trình biên tập để hiểu rõ hơn cách chúng tôi đảm bảo nội dung luôn chính xác, minh bạch và tin cậy.
-
Patient education: Tetanus (The Basics)https://www.uptodate.com/contents/tetanus-the-basics
Ngày tham khảo: 21/10/2019