Các loại bảo hiểm bắt buộc: Thông tin và quy định bạn cần biết

Tác giả: YouMed Cập nhật: 30 Th5, 2022

Nội dung bài viết

Bảo hiểm xã hội bắt buộc là một loại bảo hiểm phổ biến hiện nay ở nước ta. Nó được tạo ra nhằm bảo vệ quyền lợi cho bản thân người tham gia. Tuy nhiên vẫn có rất nhiều người lao động không hiểu và không nắm rõ về các loại bảo hiểm này. Vì vậy, cùng tìm hiểu về các loại bảo hiểm xã hội bắt buộc, cũng như đối tượng phải mua và cách thức tham gia qua bài viết sau.

Bảo hiểm bắt buộc là gì?

Bảo hiểm bắt buộc là loại hình bảo hiểm được pháp luật quy định về điều kiện bảo hiểm, mức phí và số tiền bảo hiểm tối thiểu. Đối tượng tham gia bảo hiểm bảo hiểm bắt buộc có nghĩa vụ thực hiện đầy đủ và không được tự ý thay đổi các nội dung nêu trên.

Bảo hiểm bắt buộc gắn liền với các quy định ban hành của pháp luật

Theo hình thức bảo hiểm này, người ta ít khi đánh giá từng tài sản được bảo hiểm. Cụ thể như việc không chú ý đến khả năng tài chính của người được bảo hiểm, không tính đến đặc điểm cụ thể của tài sản được bảo hiểm hay mức độ thiệt hại có thể xảy ra. Thay vào đó, thường áp dụng một mức bảo hiểm cố định và coi đó là mức bảo hiểm tối thiểu.

Loại bảo hiểm này có mục đích chính là giúp bảo vệ lợi ích cộng đồng và an toàn xã hội. Thông qua việc đảm bảo khắc phục được các rủi ro thiệt hại do ngành nghề gây ra.

Đối tượng tham gia bảo hiểm bắt buộc

Dựa trên Điều 2, Luật Bảo hiểm xã hội 2014 và Điều 4,13,17,21 của Quyết định 595/QĐ-BHXH. Ba nhóm tổ chức, cá nhân, doanh nghiệp sau đây thuộc đối tượng tham gia bảo hiểm bắt buộc:

Người lao động (NLĐ) Việt Nam đã ký Hợp đồng Lao động từ đủ 1 tháng trở lên.
Công dân nước ngoài làm việc ở Việt Nam, có chứng chỉ hành nghề, giấy phép lao động hoặc giấy phép hành nghề được cơ quan có thẩm quyền Việt Nam cấp. Và có ký Hợp đồng Lao động đủ từ 3 tháng trở lên.
Người sử dụng lao động (NSDLĐ) có đầy đủ các giấy tờ cần thiết như giấy phép lao động, giấy phép hoặc chứng chỉ hành nghề. Và có người lao động Việt Nam ký Hợp đồng Lao động đủ từ 1 tháng trở lên. Hay có người lao động nước ngoài đã ký Hợp đồng Lao động đủ 3 tháng trở lên.

Các loại bảo hiểm bắt buộc

Các loại bảo hiểm bắt buộc cho người sử dụng lao động

Bảo hiểm xã hội (BHXH). Gồm có quỹ thai sản, ốm đau, tử tuất, hưu trí.
Bảo hiểm tai nạn lao động, bệnh nghề nghiệp (BHTNLĐ, BNN). Chi trả khi người lao động không may bị tai nạn, bệnh tật có liên quan đến công việc của mình.
Bảo hiểm y tế (BHYT). Chi trả trong trường hợp ốm đau, bệnh tật,…
Bảo hiểm thất nghiệp (BHTN). Hỗ trợ một phần thu nhập khi người lao động bị mất việc làm, dựa trên cơ sở của Quỹ Bảo hiểm thất nghiệp đã đóng.

Các loại bảo hiểm bắt buộc khác

Theo Điều 8 của Luật kinh doanh bảo hiểm số 24/2000/QH10 ngày 09/12/2000, các loại bảo hiểm bắt buộc bao gồm:

Bảo hiểm trách nhiệm dân sự của chủ xe cơ giới, bảo hiểm trách nhiệm dân sự của người vận chuyển hàng không đối với hành khách: Bảo hiểm bắt buộc xe cơ giới là gói bảo hiểm trách nhiệm dân sự của chủ xe cơ giới, nhằm bảo hiểm và bồi thường cho những thiệt hại về người, tài sản đối với bên thứ ba, hoặc sức khỏe, tính mạng của hành khách theo hợp đồng vận chuyển hành khách. Đây là loại giấy tờ cảnh sát giao thông sẽ kiểm tra và xử phạt hành chính nếu người tham gia giao thông không có.
Bảo hiểm trách nhiệm nghề nghiệp đối với hoạt động tư vấn pháp luật: Bảo hiểm nhằm chi trả những chi phí về bệnh tật, tai nạn có liên quan đến công việc. Đây là loại bảo hiểm được yêu cầu các công ty, doanh nghiệp mua cho người lao động của mình, đặc biệt là những doanh nghiệp trong lĩnh vực xây dựng, công trình.
Bảo hiểm trách nhiệm nghề nghiệp của doanh nghiệp môi giới bảo hiểm: Bảo hiểm trách nhiệm nghề nghiệp là gói bảo hiểm nhằm bảo vệ cho người lao động có chuyên môn trong những ngành nghề lĩnh vực cụ thể đặc biệt như luật sư, kế toán, bác sĩ khỏi những khiếu nại, sơ xuất của họ do khách hàng của họ khởi kiện.
Bảo hiểm cháy, nổ: Bảo hiểm cháy nổ bắt buộc là gói bảo hiểm bồi thường cho những thiệt hại, tổn thất về vật chất bất ngờ và không thể lường trước đối với tài sản được bảo hiểm do sét đánh, cháy nổ theo quy định. Bảo hiểm cháy nổ được quy định bắt buộc mua đặc biệt với các cơ sở cá nhân, doanh nghiệp kinh doanh có nguy cơ cháy nổ cao, các khu tập thể, chung cư cần phải mua bảo hiểm cháy nổ để có thể đảm bảo an toàn và giảm thiểu thiệt hại nếu chẳng may có sự cố cháy nổ xảy ra.

Bảo hiểm trách nhiệm dân sự của chủ xe cơ giới là một trong những loại bảo hiểm bắt buộc

Mức đóng bảo hiểm bắt buộc

Đối với người lao động

Dưới đây là bảng mức đóng bảo hiểm xã hội bắt buộc đối với NLĐ:

Người lao động	Quỹ BHXH		Quỹ TNLĐ, BNN	Quỹ BHTN	Quỹ BHYT	Tổng mức đóng
Người lao động	Quỹ hưu trí, tử tuất	Quỹ ốm đau, thai sản	Quỹ TNLĐ, BNN	Quỹ BHTN	Quỹ BHYT	Tổng mức đóng
Việt Nam	8%	0	0	1%	1,5%	10,5%
Nước ngoài	0	0	0	0	1,5%	1,5 %

Đối với người sử dụng lao động

Dưới đây là bảng thể hiện mức đóng bảo hiểm xã hội bắt buộc của NSDLĐ:

Người sử dụng lao động	Quỹ BHXH		Quỹ TNLĐ, BNN	Quỹ BHTN	Quỹ BHYT	Tổng mức đóng
Người sử dụng lao động	Quỹ hưu trí, tử tuất	Quỹ ốm đau, thai sản	Quỹ TNLĐ, BNN	Quỹ BHTN	Quỹ BHYT	Tổng mức đóng
Việt Nam	14%	3%	0,5%	1%	3%	21,5%
Nước ngoài	0	3%	0,5%	0	3%	6,5 %

Cập nhật mới nhất

Năm 2022, Căn cứ theo Khoản 2, Điều 17, Nghị định 143/2018/NĐ-CP người lao động nước ngoài chính thức được hưởng chế độ hưu trí và tử tuất. Do đó, mức đóng của người lao động nước ngoài vào quỹ BHXH cũng sẽ thay đổi.

Ngoài ra, từ 1/1/2022 mức đóng BHXH sẽ có nhiều thay đổi theo thời gian do ảnh hưởng của dịch bệnh Covid-19. Căn cứ theo Nghị định số 58/2020/NĐ-CP, Nghị quyết 68/NQ-CP, Nghị quyết 116/NQ-CP mức đóng BHXH sẽ liên tục có sự thay đổi trong năm 2022. Cụ thể các trường hợp như sau:

Trường hợp 1:

Đối với người lao động Việt Nam và doanh nghiệp sử dụng lao động Việt Nam mức đóng vào các quỹ BHXH, BHYT, BHTN tính trên tỷ lệ tiền lương tháng đóng BHXH như sau:

THỜI GIAN	NGƯỜI SỬ DỤNG LAO ĐỘNG					NGƯỜI LAO ĐỘNG VIỆT NAM
	BHXH			BHTN	BHYT	BHXH			BHTN	BHYT
	HT-TT	ÔĐ-TS	TNLĐ-BNN	BHTN	BHYT	HT-TT	ÔĐ-TS	TNLĐ-BNN	BHTN	BHYT
Hiện nay	14%	3%	0%	0%	3%	8%	–	–	1%	1,5%
Từ 01/7/2022 – hết 30/9/2022	14%	3%	0,5 hoặc 0,3%	0%	3%	8%	–	–	1%	1,5%
Từ 01/10/2022 trở đi	14%	3%	0,5 hoặc 0,3%	1%	3%	8%	–	–	1%	1,5%

Trường hợp 2:

Đối với người lao động nước ngoài và doanh nghiệp sử dụng lao động nước ngoài mức đóng vào các quỹ BHXH, BHYT, BHTN tính trên tỷ lệ tiền lương tháng đóng BHXH như sau:

THỜI GIAN	NGƯỜI SỬ DỤNG LAO ĐỘNG					NGƯỜI LAO ĐỘNG VIỆT NAM
	BHXH			BHTN	BHYT	BHXH			BHTN	BHYT
	HT-TT	ỐĐ-TS	TNLĐ-BNN	BHTN	BHYT	HT-TT	ỐĐ-TS	TNLĐ-BNN	BHTN	BHYT
Hiện nay	–	3%	0%	–	3%	–	–	–	–	1,5%
Từ 01/01/2022 – hết 30/6/2022	14%	3%	0%	–	3%	8%	–	–	–	1,5%
Từ 01/7/2022 trở đi	14%	3%	0,5 hoặc 0,3%	–	3%	8%	–	–	–	1,5%

Người lao động và người sử dụng lao động cần đặc biệt lưu ý để chủ động trong việc thay đổi mức đóng BHXH và cách tính chế độ BHXH trong từng trường hợp cụ thể. Trường hợp chưa hiểu rõ hoặc có thắc mắc người lao động và người sử dụng lao động cần liên hệ với cơ quan BHXH để được giải đáp và giúp đỡ.

Phương thức đóng bảo hiểm bắt buộc

Hiện tại, các phương thức đóng bảo hiểm bắt buộc mà người lao động và người sử dụng lao động có thể sử dụng là đóng hàng tháng hoặc đóng định kỳ 03, 06, 12 tháng một lần hoặc đóng theo địa bàn:

Trường hợp đóng hàng tháng: Hàng tháng, chậm nhất đến ngày cuối cùng của tháng, đơn vị trích tiền đóng BHXH bắt buộc trên quỹ tiền lương tháng của những người lao động tham gia BHXH bắt buộc, đồng thời trích từ tiền lương tháng đóng BHXH bắt buộc của từng người lao động theo mức quy định, chuyển cùng một lúc vào tài khoản chuyên thu của cơ quan BHXH mở tại ngân hàng hoặc Kho bạc Nhà nước.
Trường hợp đóng 03 tháng hoặc 06 tháng một lần: Đơn vị là doanh nghiệp, hợp tác xã, hộ kinh doanh cá thể, tổ hợp tác hoạt động trong lĩnh vực nông nghiệp, lâm nghiệp, ngư nghiệp, diêm nghiệp trả lương theo sản phẩm, theo khoán thì đóng theo phương thức hằng tháng hoặc 03 tháng, 06 tháng một lần. Chậm nhất đến ngày cuối cùng của phương thức đóng, đơn vị phải chuyển đủ tiền vào quỹ BHXH.

Hiện nay có khá nhiều cách thức để đóng các loại bảo hiểm bắt buộc

Đối với người lao động đi làm việc ở nước ngoài theo hợp đồng quy định tại Luật Người lao động Việt Nam đi làm việc ở nước ngoài theo hợp đồng tham gia bảo hiểm xã hội bắt buộc, phương thức đóng là 03 tháng, 06 tháng, 12 tháng một lần hoặc đóng trước một lần theo thời hạn ghi trong hợp đồng đưa người lao động đi làm việc ở nước ngoài. Nếu người lao động được gia hạn hợp đồng hoặc ký hợp đồng lao động mới ngay tại nước tiếp nhận lao động thì thực hiện đóng BHXH theo phương thức quy định tại Điều này hoặc truy nộp cho cơ quan BHXH sau khi về nước.
Đối với trường hợp đóng cho thời gian còn thiếu không quá 06 tháng: Người lao động đóng một lần cho số tháng còn thiếu thông qua đơn vị trước khi nghỉ việc; Người đang bảo lưu thời gian đóng BHXH bắt buộc hoặc thân nhân của người lao động chết đóng một lần cho số tháng còn thiếu tại cơ quan BHXH huyện nơi cư trú.
Đối với người lao động hưởng chế độ phu nhân hoặc phu quân tại cơ quan đại diện Việt Nam ở nước ngoài thực hiện đóng hằng tháng, 03 tháng hoặc 06 tháng một lần thông qua đơn vị quản lý cán bộ, công chức có phu nhân hoặc phu quân để đóng vào quỹ hưu trí và tử tuất.
Đóng theo địa bàn, đơn vị đóng trụ sở chính ở địa bàn tỉnh nào thì đăng ký tham gia đóng BHXH tại địa bàn tỉnh đó theo phân cấp của BHXH tỉnh. Chi nhánh của doanh nghiệp hoạt động tại địa bàn nào thì đóng BHXH tại địa bàn đó.

Hy vọng bài viết trên đã cung cấp cho bạn những thông tin cần thiết về các loại bảo hiểm bắt buộc. Tóm lại, loại đóng vai trò quan trọng trong việc đảm bảo an sinh xã hội, là chỗ dựa vững chắc cho người lao động và người hưởng chế độ hưu trí. Các chế độ của bảo hiểm xã hội mang đến sự an tâm cho người lao động trong quá trình làm việc và đảm bảo nguồn thu nhập sau khi nghỉ hưu. Tham gia bảo hiểm xã hội là quyền lợi cũng là nghĩa vụ của người lao động, nhằm hướng đến một xã hội tốt đẹp, cuộc sống của người dân được nâng cao và bảo đảm.

Đặt khám tiện lợi cùng YouMed

+25 Bệnh viện

+700 Bác sĩ

+89 Phòng khám