Phương pháp châm cứu trong điều trị rối loạn tiền đình

Rối loạn tiền đình là căn bệnh gây nhiều phiền toái cho bệnh nhân mắc phải. Không chỉ gây cảm giác chóng mặt khó chịu mà còn làm suy giảm chất lượng cuộc sống nặng nề. Châm cứu chữa rối loạn tiền đình đang được nhiều người quan tâm và sử dụng. Cùng YouMed tìm hiểu về phương pháp điều trị bệnh không dùng thuốc này qua bài viết dưới đây.

Tổng quan về rối loạn tiền đình

Tiền đình là bộ phận nằm ở phía sau ốc tai, là bộ phận thuộc hệ thần kinh. Tiền đình có vai trò duy trì trạng thái thăng bằng trong hoạt động cơ thể. Các hoạt động đó như: di chuyển, đứng, nằm, cúi người xuống.

Hay nói cách khác, tiền đình giúp duy trì tư thế và dáng bộ, trong phối hợp các cử động của mắt, đầu và thân mình và trong việc duy trì nhìn cố định vào một vật.

Rối loạn tiền đình là biểu hiện quá trình dẫn truyền và tiếp nhận thông tin của tiền đình bị rối loạn. Cũng có thể do tắc nghẽn dây thần kinh số 8 hoặc động mạch nuôi não bị tổn thương. Hoặc các tổn thương khác nằm ở khu vực tai trong và não.

Triệu chứng của rối loạn tiền đình

Hệ tiền đình bị rối loạn dẫn đến mất khả năng giữ thăng bằng sinh ra các triệu chứng như:

• Cơ thể chao đảo.
• Hoa mắt.
• Chóng mặt, quay cuồng.
• Ù tai, buồn nôn…

Những triệu chứng này lặp đi lặp lại nhiều lần, xuất hiện đột ngột khiến người bệnh khó chịu. Chúng làm ảnh hưởng lớn tới cuộc sống và khả năng lao động của người bệnh.

Xem thêm: Cách phân biệt huyết áp thấp và rối loạn tiền đình

Phân loại rối loạn tiền đình

Hệ tiền đình bao gồm thụ thể tiền đình ngoại biên, dây thần kinh tiền đình (VIII), nhân tiền đình và các đường liên hệ.

Rối loạn tiền đình nguồn gốc ngoại biên

Do tổn thương tai trong, dây thần kinh tiền đình hoặc bệnh lý tắc mạch máu vùng sau cổ. Triệu chứng thường gặp là thay đổi tư thế sẽ gây chóng mặt. Đa số bệnh nhân thuộc nhóm này.

Rối loạn tiền đình nguồn gốc trung ương

Do tổn thương nhân tiền đình hoặc đường liên hệ của nhân tiền đình ở thân não và tiểu não. Khi tổn thương thường gây một số triệu chứng như: Đi lại khó khăn, choáng váng khi thay đổi tư thế, sa sẩm…

Nguyên nhân của rối loạn tiền đình

Rối loạn tiền đình ngoại biên

• Viêm dây thần kinh tiền đình: Do virus Zona, thủy đậu, quai bị…
• Rối loạn chuyển hóa như: đái tháo đường, tăng ure huyết, suy giáp…
• Hội chứng Meniere.
• Viêm tai giữa cấp và mạn.
• Dị dạng tai trong.
• Chấn thương tai trong.
• U dây thần kinh số VIII.
• Sỏi nhĩ.
• Một số tác dụng không mong muốn của thuốc (streptomycin, gentamycin…); rượu, ma túy.
• Say tàu xe.

Rối loạn tiền đình trung ương

• Thiểu năng tuần hoàn động mạch sống nền.
• Hạ huyết áp tư thế.
• Hội chứng Wallenberg.
• Nhồi máu tiểu não.
• Xơ cứng rải rác.
• U tiểu não.
• Nhức đầu Migraine.
• Bệnh Parkinson.

Tác dụng của châm cứu chữa rối loạn tiền đình

Theo Y học hiện đại

Châm cứu có tác dụng kích thích hệ thần kinh, giải phóng các chất dẫn truyền thần kinh. Từ đó, giúp cân bằng nội môi của cơ thể, thúc đẩy sức khỏe thể chất và tinh thần. Kích thích các huyệt vị giúp giảm độ nhạy với cơn đau và tình trạng căng thẳng.

Châm cứu chữa rối loạn tiền đình giúp giảm chóng mặt bằng cách:

• Kích hoạt hồi trán lên bên trái, hồi đai trên, nhân lưng của đồi thị, giải phóng các chất nền thần kinh trong tiểu não.
• Tăng dòng máu trong các động mạch sống nền do đó, cải thiện chóng mặt.
• Tăng mức endorphin và neuropeptid Y giúp chống lại cảm xúc tiêu cực.
• Kích thích dây thần kinh trong cơ và các mô khác, dẫn tới giải phóng endorphin và yếu tố thần kinh khác. Từ đó, giúp thay đổi quá trình xử lí cơn đau trong nảo và tủy sống.
• Ngoài ra, châm cứu còn giúp giảm viêm bằng cách thúc đẩy giải phóng yếu tố điều hòa miễn dịch và mạch máu.
• Tăng tuần hoàn cục bộ.

Theo y học cổ truyền

Y học cổ truyền mô tả triệu chứng chóng mặt trong chứng “Huyễn vựng”. Hội chứng rối loạn tiền đình dù là nguyên nhân nào cũng phát sinh liên quan đến ba cơ chế:

• Thứ nhất là khí hư, huyết hư, khí huyết suy hư.
• Thứ hai do vấn đề ở tạng Can và Thận.
• Thứ ba do hư hỏa bốc lên và đảm ẩm gây bệnh.

Châm cứu giúp kích thích huyệt đạo, giúp điều hòa âm dương, kinh lạc, tạng phủ, nội tiết. Ngoài ra giúp phục hồi chức năng vận động cho người có rối loạn tiền đình. Từ đó, giúp giảm triệu chứng như chóng mặt.

Cách châm cứu chữa rối loạn tiền đình

Chỉ định

Tất cả các bệnh nhân có triệu chứng của rối loạn tiền đình như:

• Hoa mắt, chóng mặt.
• Ù tai.
• Đau đầu, ngủ ít, mơ màng.

Chống chỉ định châm cứu chữa rối loạn tiền đình

• Phụ nữ có thai.
• Bệnh nhân có cấp cứu ngoại khoa.
• Người bệnh bị suy tim, rối loạn nhịp tim.
• Tránh châm vào những vùng huyệt có viêm nhiễm hoặc lở loét ngoài da.

Phác đồ huyệt sử dụng trong châm cứu chữa rối loạn tiền đình

Cách châm cứu chữa rối loạn tiền đình

Để thực hiện châm cứu cần chuẩn các dụng cụ châm:

• Kim châm, gòn sát khuẩn.
• Các thiết bị khác tùy phương pháp thực hiện như: máy xung điện, kim nhĩ hoàn…
• Kim châm bằng thép không gỉ. Kim được hấp tiệt trùng hoặc dùng kim vô trùng sử dụng 1 lần.

Mỗi bệnh nhân sẽ được châm số lượng huyệt tùy theo thể bệnh. Thao tác châm kim đòi hỏi tay nghề của bác sĩ. Khi châm, thầy thuốc dùng ngón cái và ngón trỏ ấn, căng da vùng huyệt. Tay kia châm kim nhanh qua da vùng huyệt, đẩy kim từ từ, kích thích kim cho đến khi người bệnh cảm giác căng, tức, nặng vừa phải, không đau vùng huyệt vừa châm. Bác sĩ cảm giác kim mút chặt tại vị trí huyệt. Trước khi châm và sau rút kim, bệnh nhân được sát trùng vùng da để ngừa nhiễm trùng.

Những phương pháp đông y khác chữa rối loạn tiền đình

Nhĩ châm

Các huyệt thường sử dụng là huyệt Đởm, huyệt can, huyệt Giao cảm, Thần môn, Huyệt Thận.

Cấy chỉ

Sử dụng chỉ cagut tự tiêu cấy vào các huyệt theo phác đồ huyệt bên trên để tạo tác dụng kích thích kéo dài.

Xoa bóp, bấm huyệt

Bấm huyệt chữa rối loạn tiền đình là một trong những phương pháp đông y được nhiều người ưa chuộng.

• Xoa, vuốt, miết, phân, hợp, véo, day, bóp, gõ, chặt vùng đầu mặt cổ
• Ấn các huyệt theo như phác đồ huyệt bên trên.

Ngoài ra còn có khác phương pháp khác như mảng châm, điện mảng châm, điện châm.

Lưu ý khi lựa chọn châm cứu chữa rối loạn tiền đình

Trong quá trình châm cứu chữa rối loạn tiền đình, nếu người bệnh thấy hiện tượng như:

• Hoa mắt nhiều.
• Chóng mặt nhiều hơn ban đầu.
• Vã mồ hôi.
• Người mệt mỏi, khó chịu.

Cần báo ngay cho bác sĩ hoặc nhân viên y tế để xử trí kịp thời.

Bệnh nhân có sẵn bệnh tim mạch như tăng huyết áp, rối loạn nhịp tim… cần thông báo trước cho bác sĩ trước khi thực hiện thủ thuật.

Bệnh nhân bị rối loạn đông máu hoặc đang sử dụng thuốc chống đông, không nên châm cứu.

Không để bụng quá đói hoặc no trước khi châm cứu.

Châm cứu chữa rối loạn tiền đình là phương pháp chữa bệnh hiệu quả, an toàn nếu không có chống chỉ định. Tuy nhiên, khi thực hiện phương pháp này, người bệnh nên đến các cơ sở uy tín để việc chẩn đoán và điều trị được đảm bảo.