Có nên dùng thuốc chống trầm cảm khi đang cho con bú

Sử dụng bất cứ loại thuốc nào trong thời kì cho con bú cũng đem lại nhiều lo ngại. Tương tự, việc dùng thuốc chống trầm cảm khi đang cho con bú cũng không ngoại lệ. Rõ ràng, đây là những thuốc tác động lên hệ thần kinh trung ương. Và những lo ngại của bạn là hoàn toàn hợp lí. Bài viết này nhằm cung cấp thêm thông tin về vấn đề này. Nó giúp các bà mẹ có thể yên tâm hơn trong việc sử dụng thuốc.

1. Những nguy cơ nếu người mẹ không được điều trị bằng thuốc

Điều trị trầm cảm sau sinh là rất quan trọng. Trầm cảm sau sinh nếu không được điều trị có nguy cơ đối với bà mẹ và trẻ em. Nó bao gồm các tương tác giữa mẹ và trẻ bị suy giảm. Ví dụ như người mẹ sẽ có thể chán nản, không muốn gần đứa con mình. Thậm chí nguy hiểm hơn là có hành vi tự sát hay không kiểm soát được bản thân sẽ có những hành vi làm hại đến em bé. Việc chăm sóc em bé cũng bị suy giảm và gây tâm lý tiêu cực đến cho các thành viên còn lại trong gia đình. 

Một số nghiên cứu cũng chỉ ra mối liên hệ giữa việc người mẹ bị trầm cảm trong khi mang thai hoặc sau sinh sẽ ảnh hưởng đến sự phát triển về thể chất và phát triển thần kinh của trẻ.

2. Những nguy cơ nào có thể xảy ra với bé nếu mẹ dùng thuốc chống trầm cảm khi đang cho con bú

Nhiều nghiên cứu quan sát cho thấy rằng, một số trẻ bú mẹ trong khi mẹ dùng thuốc chống trầm cảm có biểu hiện: bứt rứt, dễ giật mình, hay quấy khóc, bú kém, trẻ khó khăn để vào giấc ngủ, nôn ói,… Tuy nhiên, đây chỉ là các tác động ngắn hạn, còn những tác động dài hạn của việc cho con bú khi dùng thuốc chống trầm cảm hiện các nghiên cứu còn rất giới hạn và chưa rõ ràng.

3. Có nên dùng thuốc chống trầm cảm khi đang cho con bú?

Thực chất, tất cả các thuốc chống trầm cảm đều qua sữa mẹ với những nồng độ khác nhau. Và trên thực tế nồng độ thuốc qua sữa là không cao. Vì vậy, nhiều nghiên cứu  đã chỉ ra lợi ích của việc cho con bú bằng sữa  mẹ là cao hơn so với việc cho bé dùng sữa công thức về lâu về dài. Thêm một lí dó nữa là các thuốc chống trầm cảm thế hệ mới hiện nay khá an toàn. Đặc biệt là các thuốc thuộc nhóm SSRIs. Chúng được nghiên cứu là qua sữa với nồng độ khá thấp.

Vậy những trường hợp nào nên cân nhắc hoặc không nên cho trẻ bú mẹ khi dùng thuốc chống trầm cảm. Các khuyến cáo chỉ ra rằng:

• Nên thận trọng khi cho trẻ bú mẹ khi mẹ đang phải sử dụng một liều thuốc rất cao. Khi liều thuốc mẹ dùng cao, thì chắc chắn lượng thuốc qua sữa sẽ cao.
• Đối với trẻ sinh non và hay có biến chứng sản khoa. Phải cân nhắc thật kĩ. Vì trên nhóm trẻ này, gan và thận của trẻ chưa phát triển hết, nên khó khăn trong việc chuyển hóa thuốc. Do vậy lượng thuốc không được chuyển hóa hết mà tích tụ trong người trẻ. Từ đó làm tăng nguy cơ phơi nhiễm với thuốc hơn.
• Trong trường hợp mẹ bị áp lực, hay tăng căng thẳng lo âu khi phải cho con bú. Thì cũng nên cân nhắc lại việc cho trẻ bú sữa mẹ.

4. Khi mẹ quyết định cho con bú. Cần theo dõi như thế nào?

Trước khi cho trẻ bú lần đầu. Bác sĩ nhi khoa nên đánh giá hành vi của trẻ khi bú, sự tỉnh táo và giấc ngủ. Đồng thời kiểm tra thể chất cho trẻ sơ sinh để thiết lập cơ sở nền. Sau đó, trẻ sơ sinh tiếp xúc với thuốc qua sữa mẹ nên được theo dõi định kỳ. Các đánh giá về các tác dụng phụ như khó chịu, kích động, khóc quá nhiều, tăng cân kém hoặc rối loạn giấc ngủ.

Nếu nghi ngờ có tác dụng phụ ở trẻ sơ sinh, các bà mẹ nên giảm hoặc ngừng cho con bú . Điều này có thể cho phép các bác sĩ lâm sàng xác định liệu thuốc của mẹ gây ra các tác dụng phụ. Xét nghiệm nồng độ thuốc trong huyết thanh có thể hữu ích nếu trẻ sơ sinh bị tác dụng phụ. Ngoài ra, các mẫu huyết thanh của trẻ thể hiện nồng độ thuốc tối thiểu. Từ đó, bác sĩ sẽ điều chỉnh lượng thuốc cho mẹ phù hợp.

Thật sự, việc quyết định cho con bú khi đang dùng thuốc chống trầm cảm luôn là một bài toán khó. Nó khó không chỉ khó với những bà mẹ mà còn với cả bác sĩ. Việc xác định và cân nhắc những nguy cơ, điều kiện là rất quan trọng để đưa ra quyết định. Tuy nhiên, các mẹ cùng đừng vì thế mà sợ hãi, lo lắng để mà bỏ qua lợi ích tuyệt vời khi cho con bú bằng sữa mẹ. Khi quyết định cho con bú. Các mẹ cũng có thể theo dõi tác dụng thông qua hướng dẫn của bác sĩ. Hãy luôn chia sẽ những khó khăn hay lo lắng của mình cho gia đình và bác sĩ nhé.

Xem thêm bài viết liên quan:

• Trầm cảm khi mang thai: Không thể xem thường
• Thuốc chống trầm cảm: Có an toàn khi mang thai?
• Tầm soát sớm trầm cảm trong thai kì