Mẹ đã biết dấu hiệu hạ canxi máu ở trẻ sơ sinh dưới đây?

Canxi là khoáng chất vô cùng quan trọng đối với sự phát triển của trẻ sơ sinh. Trẻ sơ sinh cần canxi ngay từ khi còn trong bụng mẹ. Sau khi trẻ được sinh ra, chúng bị cắt nguồn canxi từ mẹ đột ngột. Do đó, thường có hiện tượng hạ canxi trong vòng 2 – 3 ngày đầu đời của trẻ sau sinh. Bài viết sau đây của Thạc sĩ, Bác sĩ Lê Chí Hiếu đề cập đến dấu hiệu hạ canxi máu ở trẻ sơ sinh và một số vấn đề khác.

Vai trò của canxi đối với trẻ sơ sinh

Trước khi tìm hiểu dấu hiệu hạ canxi máu ở trẻ sơ sinh, chúng ta cần tìm hiểu tổng quan về canxi và vai trò của nó đối với sự phát triển của trẻ.

Canxi tồn tại chủ yếu trong xương (99%), dịch ngoại bào (1%). Trong dịch ngoại bào, canxi tồn tại ở 3 dạng:

• Liên kết với protein, chủ yếu là albumin chiếm 40%.
• Liên kết với các anion như phosphat, citrat, sulfat và lactat chiếm 10%.
• Dạng ion hóa tự do chiếm 50%.

Canxi ion hóa tự do có vai trò quan trọng đối với nhiều quá trình sinh hóa trong cơ thể như:

• Quá trình đông cầm máu.
• Kích thích thần kinh cơ.
• Tính toàn vẹn và chức năng của màng tế bào.
• Hoạt động bài tiết các enzim.

Dấu hiệu hạ canxi máu ở trẻ sơ sinh có thể xảy ra trong những ngày đầu sau sinh. Do sau khi sinh, nhu cầu phát triển xương của trẻ mạnh, đòi hỏi một lượng canxi lớn. Nhưng sau khi được cắt rốn, nguồn canxi mà trẻ vẫn được cung cấp từ mẹ nay bị cắt đột ngột. Mà nguồn canxi từ ngoài cung cấp cho trẻ hầu như không đủ. Do đó trẻ dễ bị hạ canxi trong giai đoạn này

2 dạng hạ canxi máu ở trẻ sơ sinh

Có 2 dạng hạ canxi máu ở trẻ sơ sinh đó là:

• Hạ canxi máu khởi phát sớm (trong 2 ngày đầu sau sinh).
• Hạ canxi máu khởi phát muộn (> 3 ngày). Đây là dạng hiếm gặp hơn.

Một số trẻ bị suy tuyến cận giáp bẩm sinh (ví dụ, do hội chứng DiGeorge) hoặc rối loạn hormone tuyến cận giáp có thể bị hạ canxi máu cả sớm và muộn. Nghĩa là xảy ra sau sinh và có thể kéo dài đến khi trẻ trưởng thành.

1. Hạ canxi máu khởi phát sớm

Các yếu tố nguy cơ gây hạ canxi máu khởi phát sớm bao gồm:

• Trẻ sinh non.
• Trẻ có mẹ bị đái tháo đường.
• Trẻ bị ngạt chu sinh.

Các cơ chế của các tình trạng trên là khác nhau. Thông thường, hormone tuyến cận giáp giúp duy trì nồng độ canxi bình thường khi quá trình truyền canxi ion hóa liên tục qua nhau thai bị gián đoạn khi sinh.

Suy tuyến cận giáp tương đối thoáng qua có thể gây hạ canxi máu ở trẻ sinh non vì tuyến cận giáp chưa hoạt động đầy đủ. Trẻ sơ sinh có mẹ bị tiểu đường hoặc cường cận giáp làm nồng độ canxi ion hóa bất thường trong thời kỳ mang thai.

Ngạt chu sinh cũng có thể làm tăng calcitonin huyết thanh, chất này ức chế giải phóng canxi từ xương và dẫn đến hạ canxi máu. Ở những trẻ sơ sinh khác, nếu nồng độ phosphat tăng cao cũng có thể dẫn đến hạ canxi máu.

2. Hạ canxi máu khởi phát muộn

Nguyên nhân của hạ canxi máu khởi phát muộn thường là do trẻ không được uống sữa mẹ mà uống sữa bò hoặc sữa công thức có hàm lượng phosphat quá cao. Vì tăng phosphat huyết thanh dẫn đến hạ canxi huyết.

Dấu hiệu hạ canxi máu ở trẻ sơ sinh

Dấu hiệu hạ canxi máu ở trẻ sơ sinh thương gặp là:

• Trẻ quấy khóc nhiều, không chịu ăn hoặc bú, trẻ dễ bị giật mình.
• Trẻ thở nhanh, mạnh hơn, và đôi khi có hiện tượng khó thở.
• Nhịp tim nhanh.
• Trẻ dễ bị ọc sữa.
• Trẻ có thể có các cơn co giật.

Tại sao trẻ sơ sinh có thể bị hạ canxi máu?

Dấu hiệu hạ canxi máu ở trẻ sơ sinh có thể tùy thuộc vào nguyên nhân gây hạ canxi ở trẻ.

Trẻ sinh non

Trẻ được sinh non có nguy cơ bị hạ canxi máu. Điều này có thể liên quan đến việc trẻ bị cắt nguồn cung cấp canxi từ mẹ qua nhau thai sớm. Từ đó làm giảm lượng canxi trong máu, tăng calcitonin và giảm đáp ứng hormone PTH ở cơ quan đích.

Trẻ sơ sinh có mẹ bị tiểu đường

Mẹ bị tiểu đường có thể gây ra tình trạng hạ canxi máu ở trẻ sơ sinh. Điều này có thể lý giải là trẻ sau khi được sinh ra có tình trạng hạ magie máu. Chính tình trạng này làm suy tuyến cận giáp và hạ canxi máu ở trẻ.

Cường tuyến cận giáp ở người mẹ

Mẹ bị cường cận giáp làm tăng canxi máu trong tử cung. Điều này làm ức chế hoạt động tuyến cận giáp của trẻ từ khi còn trong bào thai. Kết quả là sau khi sinh, cơ thể trẻ không còn đáp ứng với tình trạng hạ canxi máu. Từ đó làm tồi tệ hơn tình trạng hạ canxi máu ở trẻ sơ sinh.

Nếu các bà mẹ không được điều trị cường cận giáp khi mang thai, trẻ sau khi sinh ra có thể có hạ canxi máu nặng và kéo dài.

Điều trị hạ canxi máu ở trẻ sơ sinh

Hạ canxi máu khởi phát sớm ở trẻ sơ sinh có thể thuyên giảm mà không cần điều trị. Hiện tượng này thường tự khỏi sau vài ngày. Trẻ sơ sinh bị hạ canxi máu khởi phát muộn có thể được bổ sung canxi qua chế độ ăn hoặc truyền dịch đường tĩnh mạch.

Điều trị hạ canxi khởi phát muộn chủ yếu là bổ sung calcitriol hoặc canxi vào sữa công thức cho trẻ đến khi duy trì được mức canxi bình thường. Nếu trẻ có kèm suy giảm chức năng thận thì cần một công thức có hàm lượng phosphat thấp. Các chế phẩm canxi đường uống có thể gây tiêu chảy ở trẻ sinh non vì có hàm lượng sucrose cao.

Trên đây là bài viết của YouMed về vấn đề dấu hiệu hạ canxi máu ở trẻ sơ sinh và một số vấn đề mở rộng khác. Hy vọng qua bài viết trên cha mẹ đã có thêm những kiến thức về vấn đề này. Nếu lo lắng về tình trạng sức khỏe của trẻ, cha mẹ có thể đưa trẻ đi khám để được tư vấn.