Những lựa chọn điều trị suy tuyến yên hiện nay

Suy tuyến yên là bệnh lý tương đối hiếm gặp và không có các triệu chứng đặc hiệu. Song nếu không được điều trị đúng cách, bệnh có thể đe dọa tính mạng bệnh nhân. Do đó, “đâu là những phương pháp điều trị suy tuyến yên hiệu quả?” là câu hỏi được rất nhiều người quan tâm. Hãy cùng ThS.BS Vũ Thành Đô tìm hiểu về vấn đề trên qua bài viết dưới đây.

Định nghĩa suy tuyến yên và nguyên nhân gây bệnh

Suy tuyến yên được định nghĩa là tình trạng tuyến yên hoạt động yếu đi và không thể sản xuất đủ các hormone cần thiết cho cơ thể. Các hormone được tạo ra từ tuyến yên giữ vai trò duy trì và điều hòa quá trình trao đổi chất, bao gồm:

• Điều hòa cân bằng nước, chất điện giải, huyết áp.
• Duy trì chức năng tình dục.
• Phản hồi stress và các trao đổi chất cơ bản.

Do đó, khi lượng hormone bị thiếu hụt, các hoạt động của cơ thể sẽ bị cản trở.

Những biểu hiện ở người suy tuyến yên

Triệu chứng lâm sàng của suy tuyến yên phụ thuộc khá nhiều vào nguyên nhân gây bệnh. Người bị suy tuyến yên có thể không có những biểu hiện điển hình, hoặc triệu chứng lại xuất hiện khi bệnh đã diễn tiến nặng. Đây cũng là thách thức lớn cho quá trình điều trị suy tuyến yên.

Những biểu hiện suy tuyến yên dưới đây được bác sĩ ghi nhận ở bệnh nhân:

• Đau bụng, nhất là ở vừng thượng vị (phía trên rốn).
• Chán ăn, luôn buồn nôn, có thể bị táo bón.
• Mỏi mệt kéo dài.
• Có biểu hiện thiếu máu, da nhợt nhạt và sậm màu.
• Nhức đầu, chóng mặt.
• Nhạy cảm với nhiệt độ thấp, khó giữ ấm.
• Tăng cân hoặc giảm cân không rõ nguyên nhân.
• Đau cơ, xương, khớp.
• Huyết áp và đường huyết tụt.
• Rối loạn thị giác.
• Tăng số lần đi tiểu và luôn cảm thấy khát nước.
• Phụ nữ thường gặp tình trạng lông ở nách hoặc mu thưa dần, giảm ham muốn tình dục và khả năng sinh sản. Một số trường hợp sẽ có kinh nguyệt không đều.
• Cánh mày râu cũng gặp phải những vấn đề tương tự kèm theo rối loạn cương dương.
• Trẻ em thường chậm lớn và có vóc dáng nhỏ hơn bạn bè đồng trang lứa.

Nếu nhận thấy bản thân có những biểu hiện bất thường, bạn hãy nhanh chóng liên hệ phòng khám để được xét nghiệm suy tuyến yên.

Chẩn đoán suy tuyến yên

Để việc điều trị suy tuyến yên được hiệu quả, bệnh nhân sẽ được yêu cầu thực hiện các xét nghiệm chẩn đoán. Thông thường, bác sĩ sẽ hỏi về bệnh sử và thăm khám lâm sàng để chẩn đoán bệnh. Người bị suy tuyến yên thường có lượng hormone nằm dưới mức cho phép. Các xét nghiệm sau đây sẽ giúp nhân viên y tế thu được kết quả chính xác.

• Chụp CT não.
• Chụp cộng hưởng từ (MRI) từ tuyến yên, thường được áp dụng ở bệnh nhân đang điều trị với liệu pháp thay thế hormone.
• Định lượng hormone trong máu và nước tiểu.
• Xác định nồng độ các hormone mà tuyến yên chi phối như FSH, LH, TH, ACTH, estrognene, testosterone,…
• Sinh thiết tuyến yên.
• Kiểm tra thị lực để đánh giá sự phát triển của khối u có ảnh hưởng đến thị giác không.

Điều trị suy tuyến yên

Điều trị suy tuyến yên vốn là thách thức của y học do bệnh không để lại những triệu chứng đặc hiệu. Người bệnh ít khi nhận ra những biểu hiện bất thường. Do đó, tình trạng suy tuyến yên được phát hiện khá muộn và để lại nhiều biến chứng nghiêm trọng. Một trong những tác hại nguy hiểm của suy tuyến yên là hôn mê sâu dẫn đến tử vong. Vì vậy, việc nhận biết sớm suy tuyến yên và có phương pháp điều trị phù hợp là vô cùng cần thiết.

Phẫu thuật

Nếu bệnh nhân bị suy tuyến yên do có khối u, bác sĩ sẽ cân nhắc phẫu thuật loại bỏ khối u. Xạ trị thường được lựa chọn để giảm nhẹ triệu chứng.

Dùng thuốc

Với những trường hợp còn lại, mục tiêu điều trị suy tuyến yên sẽ là bù lại các hormone mà tuyến không sản xuất đủ. Người bệnh sẽ được kê thuốc hormone suốt đời. Những thuốc được lựa chọn bao gồm:

• Corticosteroid (cortisol).
• Hormone tăng trưởng.
• Hormone giới tính (testosterone cho nam và estrogene cho nữ).
• Hormone thyroid.
• Demopressin.

Các thuốc trên cũng có thể khắc phục hiện tượng vô sinh ở nam và nữ.

Khi dùng các loại thuốc corticoid, bạn nên trò chuyện với bác sĩ để được hướng dẫn cách dùng thuốc. Liều lượng của corticoid sẽ thay đổi tùy theo cân nặng hoặc tình trạng bệnh. Do đó, hãy thông báo với bác sĩ nếu bạn bị sụt, tăng cân hoặc có các vấn đề về sức khỏe.

Phòng ngừa suy tuyến yên

Theo các bác sĩ, suy tuyến yên thường không thể phòng ngừa trong đa số các trường hợp. Tuy nhiên, bạn hoàn toàn có thể kiểm soát tốt quá trình hồi phục nếu tuân thủ theo những nguyên tắc sau:

• Luôn uống thuốc đúng giờ và đúng liều, không tự ý bỏ hoặc thêm thuốc.
• Định kỳ tái khám để kiểm tra nồng độ hormone.
• Chú ý đến sức khỏe bản thân. Nếu có những biểu hiện bất thường như sốt, buồn nôn hoặc hoa mắt thì hãy nhanh chóng liên hệ bác sĩ.

Suy tuyến yên là bệnh lý khá nguy hiểm do có thể đe dọa tính mạng người bệnh. Quá trình điều trị suy tuyến yên cũng thường gặp nhiều khó khăn do bệnh chỉ có những triệu chứng rầm rộ khi đã bước vào giai đoạn nặng. Do đó, bạn nên chú ý những dấu hiệu bất thường của bản thân để kịp thời thông báo cho bác sĩ. Nếu được điều trị đúng cách, người bệnh hoàn toàn có thể có cuộc sống khỏe mạnh và ổn định. Hy vọng bài viết đã mang đến những thông tin hữu ích cho quý độc giả.