Lỗ Rốn: Chức năng, hình dạng và cách vệ sinh

Rốn cũng được xem như là một đặc điểm đặc trưng của mỗi cá nhân. Đa phần chúng ta ít để ý đến rốn của mình vì chúng hầu như không có chức năng gì phục vụ cơ thể.  Thực tế rốn cũng có một số chức năng. Điều thú vị rằng rốn có nhiều hình dạng hơn chúng ta nghĩ (chỉ có lồi hoặc lõm). Hãy thử tìm hiểu xem liệu rốn từ đâu mà hình thành, có bao nhiêu hình dạng rốn? Và làm sao để vệ sinh rốn hiệu quả và an toàn?

Tổng quan về rốn

Rốn là vị trí nơi mà dây rốn liên kết với cơ thể thai nhi khi còn trong bụng mẹ. Dây rốn là một ổng mềm, trơn, khuynh hướng cuộn lò xo. Chúng có nhiệm vụ mang chất dinh dưỡng và oxy từ mẹ sang em bé. Đồng thời dây rốn mang chất thải sau khi trao đổi chuyển hóa xảy ra bên trong cơ thể em bé. Nhờ đó mà em bé phát triển trong bụng mẹ. Tại thời điểm này, bé chưa thể ăn hoặc thở. Vì thế dây rốn đảm nhiệm chức năng sinh tồn của trẻ.

Khi em bé chào đời, bé bắt đầu khóc tiếng khóc đầu tiên. Đây cũng là thời điểm cho thấy bé đã có thể tự thở. Em bé cũng sẽ sớm uống sữa và tự loại bỏ chất thải qua ruột và hậu môn.

Lúc này dây rốn không còn chức năng nữa. Sau sinh, bác sỹ sẽ cắt dây rốn nhưng sẽ chừa lại một gốc rốn trên cơ thể bé. Gốc rốn này sẽ rụng đi sau 2 hoặc vài tuần. Sâu khi gốc rốn rụng sẽ tạo thành một vết sẹo lớn. Vết sẹo có thể lồi hoặc lõm, đây chính là rốn.

Chức năng của rốn là gì?

Trên thực tế, rốn hầu như không có chức năng gì phục vụ trên cơ thể con người. Tuy nhiên, nếu bạn đã từng nghiên cứu về giải phẫu học, y hoặc hoặc một lĩnh vực liên quan.

Bạn có thể nhận ra rốn là điểm trung tâm mà ở đó bụng được chia thành các góc phần tư sau: bên phải trên, bên trái trên, bên trái dưới và bên phải dưới.

Ngoài ra, bụng còn thể được chia theo cách khác dựa trên điểm trung tâm là rốn, chia làm 9 phần: vùng thượng vị, vùng hạ vị, vùng hạ sườn trái phải, vùng hông trái phải, vùng chậu trái phải, và vùng rốn chính giữa.

Thậm chí rốn cũng có thể là nơi để vào ổ bụng trong phẫu thuật nội soi. Việc này sẽ làm hạn chế tạo vệt sẹo ở những nơi khác trên bụng.

Rốn cũng là một cột mốc trung tâm đặc biệt ngoài y học. Nếu bạn đã tham gia các lớp như Yoga hoặc Pilates. Bạn có thể đã nghe qua rốn chính là trung tâm cân bằng hoặc trung tâm của trọng lực. Bởi vì nó nằm ngày giữa cơ bụng, và cũng là điểm đánh dấu dễ dàng để người hướng dẫn đề cập khi họ đang giúp bạn giữ thăng bằng.

Rốn thực sự có bao nhiêu hình dạng?

Hầu hết chúng ta đều biết rằng rốn có hai dạng là dạng lồi và dạng lõm. Nhưng trên thực tế, rốn lại có nhiều hình dạng khác nhau hơn chúng ta nghĩ.

Các hình dạng rốn có thể có là:

Dạng lồi (Outie)

Ở hình dạng này rốn sẽ có khuynh hướng nhô ra khỏi thành bụng và các lớp da tạo thành những nếp gấp. Ước tính có khoảng 10% dân số có hình dạng rốn này.

Dạng rỗng sâu (Deep Hollow)

Rốn rỗng sâu thường sẽ có bóng bên dưới nếp gấp trên cùng của rốn.

Kiểu rốn này giống như một cái miệng hơi mở. Một số người có dạng này có thể có rốn “hình phễu”, thường là do mỡ thừa ở bụng.

Dạng dọc hẹp (Vertical)

Rốn dạng dọc hẹp thường có ít phần nhô lên ở đỉnh. Thay vào đó, trông nó như một chữ “I” khắc sâu trên da. Tại một bài báo vào năm 2010, thống kê rằng đây là hình dạng rốn phổ biến nhất.

Dạng ngang hẹp (Horizontal)

Đây còn được gọi là rốn kiểu chữ T. Rốn ngang có phần lớn nếp gấp của rốn theo chiều ngang. Một chỗ lõm ở trên cùng của rốn có thể trông giống như đường cắt ngang chữ “T.”.

Kiểu rốn này khác với kiểu rốn rỗng sâu vì phần da gần như hoàn toàn bao phủ phần lõm của rốn. Vì thế rốn khuynh hướng đáy sẽ nông.

Dạng tròn (Round)

Rốn dạng này thường đáy nông và hầu như tròn đối xứng.

Dạng oval (Oval Shape)

Rốn hình bóng đèn có lỗ hõm ở phía trên, có hình bầu dục hơi thu hẹp lại khi đi xuống – giống như bóng đèn.

Một số người còn so sánh rốn giống một chai bia hoặc chai rượu úp ngược.

Những điều kiện nào khác có thể làm cho rốn lồi ra ngoài?

Thoát vị rốn

Thoát vị rốn là tình trạng khiếm khuyết của cân cơ thành bụng, trước khi lỗ rốn đóng hoàn toàn sau khi sinh. Lỗ thông này khiến các thành phần trong ổ bụng như mô mềm, mô mỡ hay kể cả ruột non chui ra ngoài, hình thành một cái túi thoát vị bên ngoài thành bụng.

Thoát vị rốn là tình trạng thường gặp ở trẻ nhỏ, nhất là ở những trẻ sinh non hay sinh ra nhẹ cân. Đa số trường hợp sẽ tự biến mất khi trẻ đến 4- 5 tuổi mà không cần điều trị gì. Tuy nhiên, khi bệnh không khỏi khi trẻ lên 5 tuổi thì phải được theo dõi và can thiệp kịp thời.

U hạt rốn

U hạt rốn là tình trạng có khối sưng màu đỏ nằm trên rốn của con bạn sau khi dây rốn rụng đi. Nếu không điều trị, rốn sẽ chảy dịch kéo dài và làm sưng đỏ rốn do kích thích trong vài tháng.

Có nhiều cách khác nhau để loại bỏ u hạt rốn. Tùy theo sự đánh giá của bác sĩ mà trẻ có thể được điều trị bằng những cách sau:

• Đốt u hạt rốn bằng hóa chất như bạc nitrat hay đốt điện.
• Buộc chặt gốc của u hạt rốn bằng phẫu thuật. Điều này sẽ làm cho phần mô dư thừa bị chết và cuối cùng rụng đi.
• Sử dụng một công cụ sắc bén để cắt bỏ u hạt rốn.

U hạt rốn không có dây thần kinh ở trong đó. Vậy nên, những phương pháp điều trị ở trên không làm trẻ đau.

Mang thai

Mang thai có thể khiến tử cung tạo thêm áp lực lên rốn. Bởi vì rốn về cơ bản là một điểm yếu của bụng. Áp lực tăng thêm có thể khiến rốn dạng lõm trở thành dạng lồi. Tuy nhiên, hiện tượng này thường trở lại sau khi phụ nữ sinh con.

Chăm sóc rốn như thế nào là đúng?

Khi chăm sóc vệ sinh cá nhân, chúng ta không mấy khi nghĩ đến việc vệ sinh rốn. Tuy nhiên, cũng giống như phần còn lại của cơ thể, rốn cũng cần được làm sạch. Trên thực tế, một nghiên cứu năm 2012 tại Hoa Kỳ phát hiện ra rằng có đến 67 loại vi khuẩn khác nhau tồn tại ở trong chất bẩn của rốn.

Hầu hết các dạng rốn đều có các nếp gấp da có thể tích tụ bụi bẩn và sinh sôi vi khuẩn. Vì thế, rốn cần được vệ sinh sạch sẽ mỗi tuần một lần.

Làm thế nào để làm sạch vùng rốn?

Tùy theo hình dạng rốn sẽ có cách vệ sinh khác nhau:

Cách làm sạch rốn lõm

Trước khi bạn tắm, gồm các bước:

1. Nhúng tăm bông vào cồn và nhẹ nhàng chà xát các bề mặt bên trong rốn. Nếu tăm bông bị bẩn, hãy vứt nó đi và bắt đầu một miếng gạc mới. Bạn có thể dễ dàng mua cồn 70 độ ở các tiệm thuốc tây.
2. Sau khi tăm bông sạch, hãy dùng tăm bông mới nhúng vào nước để rửa sạch cồn trên rốn để không làm khô da.
3. Sau khi tắm xong, nhẹ nhàng lau khô phần bên trong của rốn bằng một miếng gạc sạch và khô khác hoặc góc của khăn tắm hoặc khăn mặt.

Nếu bạn sử dụng sữa dưỡng thể, nên tránh bôi vùng bên trong rốn. Bở vì độ ẩm từ kem dưỡng da có thể thúc đẩy sự phát triển của vi khuẩn và làm cho rốn của bạn dễ bẩn trở lại.

Cách làm sạch rốn lồi

Vì rốn lồi ra sẽ dễ tiếp cận hơn so với rốn lõm nên việc vệ sinh cũng dễ dàng hơn. Trong lần tắm tiếp theo, bạn hãy:

1. Tạo bọt một chiếc khăn và nhẹ nhàng chà rửa vùng rốn của bạn. Xả sạch xà phòng.
2. Sau khi tắm xong, hãy lau thật khô phần rốn.
3. Xoa bóp một ít kem dưỡng da lên vùng rốn.

Làm sạch rốn với những rốn có khuyên bấm

Nếu bạn mới xỏ khuyên, hãy làm theo hướng dẫn mà người xỏ khuyên đã chia sẻ cho bạn về chế độ vệ sinh phù hợp để tránh nhiễm trùng.

Nếu lỗ xỏ khuyên ở rốn của bạn đã lành hoàn toàn

1. Làm theo hướng dẫn vệ sinh đối với hình dạng rốn mà bạn có như đã chia sẻ ở trên.
2. Nhẹ nhàng rửa vùng xỏ khuyên bằng một miếng bông gòn đã được ngâm trong dung dịch 1/4 muỗng cà phê muối biển trong 400 ml nước đun sôi để nguội.

Nếu không muốn tự pha dung dịch, bạn có thể mua nước muối sinh lý tại hiệu thuốc tây.

Điều gì sẽ xảy ra nếu rốn không được làm sạch thường xuyên?

Nếu rốn không được làm sạch, một số vấn đề có thể xảy ra, có thể bao gồm:

• Nhiễm trùng rốn: Hầu hết vùng rốn là nơi sinh sản của vi khuẩn vì chúng là khu vực ẩm ướt, tối, nơi tạo thành các nếp gấp da. Biểu hiện của nhiễm trùng rốn là đau, sưng tấy và có mủ hoặc chất lỏng rỉ ra từ rốn. Lúc này bạn cần thăm khác bác sỹ. Bác sỹ có thể cho bạn dùng thuốc kháng sinh hoặc hút bớt chất lỏng tích tụ.
• Nấm rốn: Loại nấm Candida phát triển mạnh ở những nơi ẩm ướt, tối tăm, nóng ẩm như rốn. Biểu hiện là phát ban da khô, ngứa, sưng tấy. Trong trường hợp bị nấm rốn, có thể được điều trị bằng các loại kem bôi chống nấm.
• Mùi khó chịu. Ngay cả khi không bị nhiễm trùng hay nấm, sự tích tụ của mồ hôi, bụi bẩn, tế bào da chết có thể khiến vùng rốn tạo mùi khó chịu. Nếu mùi hôi là do rốn bị bẩn dơ, rửa cẩn thận là cách tốt nhất để loại bỏ mùi hôi. Tuy nhiên, nếu mùi hôi vùng rốn là do nhiễm trùng, bạn nên đặt lịch hẹn với bác sĩ để có thể tư vấn và kê đơn điều trị nếu cần.

Mặc dù hầu hết mọi người không dành nhiều thời gian để nghĩ về lỗ rốn của mình. Tuy nhiên việc vệ sinh vùng rốn hàng tuần hoặc lâu hơn là một việc nên làm. Làm sạch rốn có thể giúp bạn tránh bị nhiễm trùng, có mùi khó chịu và các hậu quả khác của việc vệ sinh kém.