Nguyên nhân viêm tinh hoàn là gì?

Tinh hoàn là cơ quan sản xuất ra tinh trùng, nằm trong hai bên bìu nam giới. Viêm tinh hoàn khi xảy ra sẽ làm cánh mày râu khó chịu, dau đớn, ảnh hưởng đến khả năng sinh sản. Vậy, nguyên nhân viêm tinh hoàn là gì? Mời bạn cùng YouMed tìm hiểu qua bài viết dưới đây của ThS.BS Trần Quốc Phong. 

Tổng quan về bệnh viêm tinh hoàn

Định nghĩa

Tinh hoàn là cơ quan đôi, gồm tinh hoàn trái và phải nằm ở hai bên bìu nam giới. Ngoài chức năng sản xuất tinh trùng, tinh hoàn còn là tuyến nội tiết sản xuất hormon testosterone cho cơ thể.

Viêm tinh hoàn là tình trạng viêm một hoặc cả hai tinh hoàn. Tuy nhiên, triệu chứng thường chỉ biểu hiện ở một bên.

Nguyên nhân viêm tinh hoàn nhìn chung bao gồm nhiễm vi khuẩn, virus, đôi khi không rõ nguyên nhân. Viêm nhiễm có thể kết hợp với viêm mào tinh – 2 ống dẫn tinh trùng ra khỏi tinh hoàn.

Dấu hiệu

Đau tinh hoàn và bẹn là những triệu chứng thường gặp nhất. Ngoài ra, người bệnh có thể có các biểu hiện như:

• Đau ở bìu.
• Cảm giác đau đớn khi đi tiểu, tiểu gắt, tiểu buốt.
• Đau đớn khi xuất tinh.
• Sưng to một hay hai bên bìu.
• Xuất hiện máu lẫn mủ trong tinh dịch.
• Rối loạn xuất tinh.
• Phì đại tuyến tiền liệt.
• Sưng các hạch bạch huyết ở bẹn.
• Sốt.
• Chán ăn.
• Buồn nôn, nôn mửa.
• Cảm giác mệt mỏi, khó chịu.

Nguyên nhân viêm tinh hoàn

Virus

Virus quai bị là nguyên nhân viêm tinh hoàn thường gặp nhất. Tình huống này chủ yếu xảy ra ở trẻ em và thanh thiếu niên. Theo ước tính tại một phòng khám Hoa Kỳ, có đến 33% nam giới mắc quai bị khi ở tuổi thanh thiếu niên cũng bị viêm tinh hoàn. Viêm tinh hoàn do virus liên quan đến quai bị xuất hiện sau 4 đến 10 ngày kể từ khi tuyến nước bọt sưng lên. Sưng tuyến nước bọt chính là dấu hiệu khởi phát quai bị.

Vi khuẩn

Tình trạng nhiễm khuẩn cũng có thể là nguyên nhân viêm tinh hoàn ở nam giới. Nhiễm trùng đường tiết niệu và các bệnh lây truyền qua đường tình dục (STD) do vi khuẩn gây nên như lậu, chlamydia, viêm mào tinh hoàn làm tăng nguy cơ viêm tinh hoàn. Mào tinh hoàn là ống nối giữa tinh hoàn với ống dẫn tinh, có nhiệm vụ đưa tinh trùng ra khỏi nơi sản xuất. Hoặc nam giới cũng có thể nhiễm trùng do vi khuẩn tại ống thông tiểu, dụng cụ y tế đặt vào dương vật của họ.

Các nguyên nhân khác

Các Nguyên nhân viêm tinh hoàn khác có thể là:

• Bất thường bẩm sinh đường tiết niệu.
• Viêm do dị ứng: dị ứng do tiếp xúc như bao cao su, vải quần lót.
• Mắc các bệnh nam khoa mạn tính. Thường gặp nhất là viêm đường tiểu, viêm tuyến tiền liệt lâu ngày.
• Viêm do tinh hoàn bị tổn thương. Có thể những va chạm mạnh khi quan hệ tình dục, hoặc tai nạn gây chấn thương khiến tinh hoàn bị đụng dập, tổn thương dẫn đến viêm.

Những yếu tố nguy cơ dẫn đến viêm tinh hoàn

Các yếu tố nguy cơ gây nên tình trạng viêm tinh hoàn vô căn (không rõ nguyên nhân viêm tinh hoàn) gồm:

• Nam giới chưa được tiêm chủng ngừa bệnh quai bị.
• Nam giới có tình trạng nhiễm trùng đường tiết niệu tái đi tái lại.
• Nam giới trải qua phẫu thuật liên quan bộ phận sinh dục hoặc đường tiết niệu.
• Nam giới có bất thường bẩm sinh đường tiết niệu.

Các hành vi tình dục không an toàn làm tăng nguy cơ mắc các bệnh lây truyền qua đường tình dục. Từ đó nguy cơ viêm tinh hoàn cũng tăng dần, bao gồm:

• Có nhiều bạn tình.
• Quan hệ với bạn tình bị STD.
• Quan hệ tình dục không sử dụng bao cao su.
• Tiền sử cá nhân từng mắc STD.

Chẩn đoán viêm tinh hoàn

Công tác chẩn đoán thường sẽ bắt đầu bằng thăm khám hỏi chi tiết bệnh sử của người bệnh. Sau đó, bác sĩ tiến hành khám các hạch bạch huyết vùng bẹn và bên tinh hoàn sưng to. Đôi khi, bác sĩ sẽ kiểm tra vùng hậu môn, trực tràng để xem có phì đại hoặc đau tuyến tiền liệt hay không.

Các phương pháp chẩn đoán được đề nghị bao gồm:

Xét nghiệm tìm nguyên nhân viêm tinh hoàn nếu nghi ngờ bệnh nhân mắc STD

Nếu người bệnh có dịch chảy ra từ niệu đạo, sử dụng một miếng gạc nhỏ để lấy mẫu dịch tiết mang đi xét nghiệm. Mẫu dịch được kiểm tra trong phòng thí nghiệm để tìm vi khuẩn lậu và chlamydia. Trong một số trường hợp, STD được sàng lọc bằng soi, cấy nước tiểu.

Xét nghiệm nước tiểu

Lấy mẫu nước tiểu của người bệnh phân tích để tìm các dấu hiệu bất thường. Thường dùng xét nghiệm tổng phân tích nước tiểu.

Siêu âm

Đây là phương pháp thường được sử dụng nhất để đánh giá tình trạng đau tinh hoàn. Siêu âm Doppler màu giúp xác định:

• Lượng máu đến tinh hoàn thấp hơn bình thường: hiện tượng xoắn tinh hoàn.
• Lượng máu đến tinh hoàn cao hơn bình thường: chẩn đoán xác định viêm tinh hoàn.

Viêm tinh hoàn là tình trạng khá thường gặp ở nam giới. Nguyên nhân viêm tinh hoàn đa dạng, trong đó virus quai bị là thường gặp nhất. Ngoài ra, nhiễm khuẩn đường tiết niệu tái đi tái lại, lậu, chlamydia, dị ứng, chấn thương cũng là các nguyên nhân có thể gặp. Với triệu chứng sưng, nóng, đỏ, đau vùng bìu và bất thường khi tiểu tiện, xuất tinh, các bác sĩ có thể lựa chọn phương pháp chẩn đoán. Trong đó, siêu âm là phương pháp giúp xác định viêm tinh hoàn.

Ths. Bs. CKI. Trần Quốc Phong