Nhiễm amip Naegleria có nguy hiểm không?

Nhiễm amip naegleria vô cùng nguy hiểm và hiếm gặp. Hầu hết người bị nhiễm thường tử vong trong vòng một tuần. Tuy nhiên, có những cách giúp phòng ngừa nhiễm amip naegleria, tránh để amip xâm nhập vào cơ thể. Hãy cùng YouMed tìm hiểu về bệnh này nhé!

1. Nhiễm amip Naegleria là gì?

Nhiễm amip naegleria là một bệnh gây nhiễm trùng não hiếm gặp và thường gây tử vong. Bệnh do một loại amip thường được tìm thấy trong các hồ nước ngọt, sông và suối nước nóng. Khi bơi hoặc chơi thể thao dưới nước ở những khu vực này, con người có thể bị nhiễm amip naegleria.

Tên đầy đủ của loại amip này là Naegleria fowleri. Amip di chuyển từ mũi lên não và gây tổn thương nghiêm trọng cho não. Hầu hết những người bị nhiễm naegleria tử vong trong vòng một tuần sau khi nhiễm.

Mỗi năm, hàng triệu người tiếp xúc với amip naegleria nhưng chỉ một số ít trong đó bị bệnh. Các chuyên gia y tế vẫn chưa biết tại sao một số người bị nhiễm sau tiếp xúc trong khi một số người khác thì không.

Có thể phòng tránh nhiễm loại amip này bằng cách tránh ngâm cơ thể ở những khu vực nước ngọt như hồ nước ngọt, sông, suối hoặc đeo kẹp mũi khi bơi trong những khu vực đó.

2. Các triệu chứng của bệnh

Naegleria gây ra một bệnh gọi là viêm não – màng não nguyên phát do amip. Bệnh này gây ra tình trạng viêm não kèm phá huỷ nhu mô não.

Sau khi tiếp xúc với amip từ 2 đến 15 ngày, những triệu chứng sau có thể xuất hiện:

• Thay đổi về khứu giác hoặc vị giác.
• Sốt.
• Đột ngột đau đầu dữ dội.
• Cứng cổ.
• Nhạy cảm ánh sáng.
• Buồn nôn và nôn.
• Lú lẫn.
• Mất khả năng giữ thăng bằng.
• Buồn ngủ.
• Co giật.
• Ảo giác.

Các triệu chứng thường diễn tiến nhanh chóng và thường dẫn đến tử vong trong vòng 1 tuần. Do đó, bạn nên đến bác sĩ ngay nếu đột ngột xuất hiện những triệu chứng như sốt, đau đầu, cứng cổ và nôn, đặc biệt sau khi bạn vừa bơi ở những vùng nước ngọt về.

3. Amip naegleria gây bệnh bằng cách nào?

Amip với tên khoa học là Naegleria fowleri thường được tìm thấy trong những vùng nước ngọt trên khắp thế giới. Bệnh hay xuất hiện vào những tháng hè, khi thời tiết ấm. Đôi khi amip này cũng được tìm thấy trong đất. Khi tiếp xúc với nước hoặc bụi nhiễm amip, nó sẽ vào cơ thể qua đường mũi và thông qua dây thần kinh khứu giác để di chuyển lên não của người bị nhiễm.

Chỉ một tỷ lệ rất nhỏ trong hàng triệu người từng tiếp xúc với amip naegleria bị nhiễm bệnh. Hiện tại, các chuyên gia y tế vẫn chưa rõ tại sao lại có hiện tượng này.

Ngoài ra, amip naegleria không truyền từ người sang người và người uống phải nước có chứa amip cũng sẽ không bị nhiễm. Những hồ bơi được vệ sinh và khử trùng đúng cách sẽ không có amip naegleria.

4. Yếu tố nguy cơ nhiễm Naegleria fowleri là gì?

Những yếu tố sau làm tăng nguy cơ bị nhiễm amip naegleria:

• Bơi ở vùng nước ngọt. Hầu hết những người bị nhiễm đều từng đi bơi ở hồ nước ngọt trong vòng 2 tuần trước đó.
• Môi trường ấm nóng. Amip này phát triển mạnh trong môi trường nước ấm hoặc nóng.
• Tuổi tác. Trẻ em và thanh niên là những nhóm tuổi dễ bị nhiễm nhất, có thể vì những người độ tuổi này có khả năng hoạt động và ở dưới nước lâu hơn.

5. Cách phòng ngừa nhiễm amip naegleria

Trung tâm kiểm soát và phòng ngừa dịch bệnh Hoa Kỳ (CDC) đưa ra những biện pháp sau giúp giảm nguy cơ nhiễm naegleria:

• Không bơi hoặc nhảy xuống những hồ nước ngọt hoặc những con sông có nhiệt độ ấm.
• Bịt mũi hoặc sử dụng kẹp mũi khi nhảy xuống hồ hoặc khi lặn xuống những vùng nước ngọt.
• Tránh làm xáo trộn lớp trầm tích lắng dưới đáy khi bơi ở vùng nước ngọt.

6. Chẩn đoán nhiễm naegleria

Hình ảnh học

Chụp cắt lớp vi tính (CT) hoặc chụp cộng hưởng từ (MRI) có thể phát hiện những vùng phù hoặc xuất huyết trong não.

Chọc dò tuỷ sống

Amip naegleria có thể được quan sát dưới kính hiển vi trong dịch não tuỷ (dịch bao quanh não và tuỷ sống). Dịch này được lấy bằng cách đưa kim vào giữa hai đốt sống thắt lưng. Chọc dò dịch não tuỷ cũng giúp bác sĩ biết áp lực trong khoang dịch não tuỷ và tìm xem có tế bào viêm hay không.

7. Điều trị nhiễm naegleria như thế nào?

Thậm chí được điều trị, rất ít bệnh nhân có thể sống sau khi nhiễm naegleria. Chẩn đoán và điều trị ở những giai đoạn sớm mang tính quyết định cho sự sống còn của bệnh nhân.

Phương pháp điều trị đầu tay cho nhiễm amip này là thuốc kháng nấm amphotericin B. Thuốc sẽ được tiêm vào tĩnh mạch hoặc tiêm vào khoang quanh tuỷ sống để tiêu diệt amip.

Một thuốc khác đang được thử nghiệm được gọi là miltefosine. Thuốc này được dùng để điều trị khẩn cấp những trường hợp nhiễm naegleria. Miltefosine khi được dùng chung với những thuốc khác và kết hợp kiểm soát phù não có thể cải thiện tiên lượng sống cho bệnh nhân.

Nhiễm amip naegleria rất hiếm gặp nhưng một khi bị nhiễm thì tiên lượng tử vong cao. Việc chẩn đoán và điều trị trong giai đoạn sớm sẽ giúp tăng khả năng sống sót của người bệnh. Do đó bạn nên đến bác sĩ ngay lập tức nếu xuất hiện những triệu chứng như sốt, cứng cổ, nôn và đau đầu sau khi đi bơi ở những vùng nước ngọt để được chẩn đoán và điều trị kịp thời. Bạn cũng nên tham khảo những cách phòng tránh nhiễm amip naegleria khi đi bơi. Hy vọng bài viết trên của YouMed đã cung cấp cho bạn những thông tin thiết yếu về nhiễm amip naegleria.

Bác sĩ Nguyễn Văn Huấn