Những điều cần biết về hội chứng lối thoát ngực

Hội chứng lối thoát ngực là một bệnh lý khá phổ biến ở người trẻ trong độ tuổi từ 20 – 40. Triệu chứng bệnh gây đau mỏi vai, cổ, cánh tay. Nếu các triệu chứng không được điều trị sớm, có thể gây tổn thương thần kinh tiến triển và cần phẫu thuật. Bài viết sau đây của Bác sĩ Nguyễn Văn Huấn sẽ đem đến những thông tin về hội chứng này.

Hội chứng lối thoát ngực là gì?

Hội chứng lối thoát ngực là một nhóm các rối loạn xảy ra khi các mạch máu hoặc dây thần kinh trong khoảng trống giữa xương đòn và xương sườn thứ nhất bị đè nén. Điều này có thể gây đau ở vai và cổ và tê ở ngón tay.

Các nguyên nhân phổ biến của hội chứng lối thoát ngực bao gồm chấn thương thực thể do tai nạn xe hơi, chấn thương lặp đi lặp lại từ các hoạt động liên quan đến công việc hoặc thể thao. Ngoài ra còn do một số khiếm khuyết về mặt giải phẫu (như có thêm xương sườn). Hay tình trạng mang thai ở phụ nữ. Tuy nhiên, trong một số trường hợp, các bác sĩ không thể xác định nguyên nhân của tình trạng này.

Điều trị hội chứng lối thoát ngực thường liên quan đến vật lý trị liệu và các biện pháp giảm đau. Hầu hết mọi người cải thiện với các phương pháp này. Trong một số trường hợp, bác sĩ có thể đề nghị phẫu thuật.

Xem thêm: Đau thắt ngực, nguy cơ bệnh tiềm tàng mà bạn cần lưu ý

Triệu chứng thường gặp của hội chứng lối thoát ngực

Hội chứng lối thoát ngực bao gồm nhiều loại

Hội chứng lối thoát ngực ảnh hưởng thần kinh. Đây là loại phổ biến nhất, được đặc trưng bởi sự chèn ép của đám rối cánh tay. Các đám rối cánh tay là một mạng lưới các dây thần kinh đến từ tủy sống, kiểm soát các chuyển động cơ bắp và cảm giác ở vai, cánh tay và bàn tay của bạn.

Hội chứng lối thoát ngực ảnh hưởng mạch máu. Đây là loại hội chứng lối thoát ngực xảy ra khi một hoặc nhiều tĩnh mạch hay động mạch dưới xương đòn bị nén. Hay còn gọi là hội chứng lối thoát tĩnh mạch ngực, hội chứng lối thoát động mạch ngực.

Hội chứng lối thoát ngực không đặc hiệu. Những người mắc hội chứng lối thoát ngực không đặc hiệu có cơn đau mãn tính ở khu vực lối thoát ngực, làm xấu đi hoạt động thường ngày. Nhưng không thể xác định được nguyên nhân cụ thể của cơn đau.

Các triệu chứng có thể khác nhau, tùy thuộc vào cấu trúc nào bị đè nén.

Các dấu hiệu và triệu chứng của hội chứng lối thoát ngực ảnh hưởng thần kinh

• Teo cơ ngón tay cái (bàn tay của Gilliatt-Sumner)
• Tê hoặc ngứa ran ở cánh tay hoặc ngón tay
• Đau hoặc nhức ở cổ, vai, tay
• Làm suy yếu độ bám

Các dấu hiệu và triệu chứng của hội chứng lối thoát ngực ảnh hưởng mạch máu

• Sự đổi màu của bàn tay (màu hơi xanh)
• Đau cánh tay và sưng, có thể do cục máu đông
• Cục máu đông trong tĩnh mạch hoặc động mạch ở khu vực phía trên cơ thể bạn
• Thiếu màu (xanh xao) ở một hoặc nhiều ngón tay hoặc toàn bộ bàn tay của bạn
• Yếu hoặc không có mạch ở cánh tay bị ảnh hưởng
• Lạnh ở ngón tay, bàn tay hoặc cánh tay
• Cánh tay mỏi khi hoạt động
• Tê hoặc ngứa ran trong ngón tay
• Yếu vùng cánh tay hoặc cổ
• Nhói ở gần xương đòn

Nguyên nhân nào gây ra hội chứng lối thoát ngực

Nhìn chung, nguyên nhân của hội chứng lối thoát ngực là do chèn ép các dây thần kinh hoặc mạch máu trong lối thoát ngực, ngay dưới xương đòn . Có nhiều nguyên nhân gây ra sự chèn ép này, bao gồm:

• Khiếm khuyết giải phẫu. Các khuyết tật di truyền xuất hiện khi sinh có thể bao gồm một xương sườn nằm phía trên xương sườn thứ nhất (xương sườn cổ) hoặc một dải xơ chặt bất thường nối cột sống với xương sườn của bạn.
• Tư thế xấu. Thả lỏng vai hoặc giữ đầu của bạn ở vị trí phía trước có thể gây ra nén ở khu vực lối thoát ngực.
• Chấn thương. Chẳng hạn như một tai nạn xe hơi, có thể gây nén các dây thần kinh trong lối thoát ngực.
• Hoạt động lặp đi lặp lại. Bạn có thể nhận thấy các triệu chứng của hội chứng lối thoát ngực nếu công việc của bạn yêu cầu bạn lặp lại một động tác liên tục, chẳng hạn như gõ trên máy tính, làm việc trên dây chuyền lắp ráp hoặc nâng vật lên trên đầu. Các vận động viên như người ném bóng chày và bơi lội, cũng có thể phát triển hội chứng lối thoát ngực sau nhiều năm vận động lặp đi lặp lại.
• Áp lực lên khớp. Béo phì có thể gây đè éo quá mức cho các khớp của bạn. Ngoài ra mang một chiếc túi hoặc ba lô quá khổ cũng gây tình trạng này.
• Thai kỳ. Vì các khớp bị lỏng ra khi mang thai, các dấu hiệu của hội chứng lối thoát ngực có thể xuất hiện đầu tiên khi bạn đang mang thai.

Điều gì làm tăng nguy cơ mắc hội chứng lối thoát ngực?

Có một số yếu tố làm tăng nguy cơ mắc hội chứng lối thoát ngực, bao gồm:

• Giới tính. Nữ giới có nhiều khả năng được chẩn đoán mắc hội chứng lối thoát ngực hơn nam giới.
• Tuổi tác. Hội chứng lối thoát ngực phổ biến hơn ở người trẻ tuổi, từ 20 đến 40 tuổi.

Phòng ngừa tình trạng này như thế nào?

Hội chứng lối thoát ngực không được điều trị trong nhiều năm có thể gây tổn thương thần kinh vĩnh viễn. Do đó, điều quan trọng là phải đánh giá và điều trị sớm các triệu chứng, hoặc thực hiện các bước để ngăn ngừa tổn thương.

• Tránh các cử động lặp đi lặp lại và nâng vật nặng.
• Giảm cân với người có tình trạng thừa cân, béo phì.
• Tránh mang túi nặng trên vai.
• Thường xuyên thực hiện các bài tập giữ cho cơ vai của bạn mạnh mẽ.

Chẩn đoán hội chứng lối thoát ngực bằng phương pháp gì?

Thăm khám và hỏi bệnh

– Chẩn đoán hội chứng lối thoát ngực có thể khó khăn vì các triệu chứng và mức độ nghiêm trọng ở mỗi người không giống nhau. Để chẩn đoán, bác sĩ có thể xem xét các triệu chứng, tiền sử bệnh và tiến hành kiểm tra thể chất.

– Kiểm tra thể chất. Bác sĩ sẽ thực hiện kiểm tra thể chất để tìm kiếm các dấu hiệu bên ngoài của hội chứng lối thoát ngực. Chẳng hạn như yếu ở vai, phù hoặc đổi màu ở cánh tay, nhịp đập bất thường hoặc phạm vi chuyển động hạn chế.

– Tiền sử bệnh. Bác sĩ của bạn có thể sẽ hỏi về lịch sử y tế và các triệu chứng của bạn, cũng như nghề nghiệp và các hoạt động thể chất của bạn.

– Các nghiệm pháp thăm khám để cố gắng tái tạo các triệu chứng của bạn. Đồng thời giúp loại trừ các nguyên nhân khác có thể có triệu chứng tương tự.

Trong các thăm khám này, bác sĩ có thể yêu cầu bạn di chuyển cánh tay, cổ hoặc vai ở nhiều vị trí khác nhau, và xem triệu chứng tại các bị trí.

Xét nghiệm hình ảnh và thần kinh

Để xác nhận chẩn đoán hội chứng lối thoát ngực, bác sĩ có thể yêu cầu một hoặc nhiều xét nghiệm sau:

Chụp X Quang. Giúp phát hiện xương sườn cổ, ngoài ra còn loại trừ các tình trạng khác có thể gây ra các triệu chứng của bạn.

Siêu âm. Các bác sĩ có thể sử dụng xét nghiệm này để xem bạn có bị hội chứng lối thoát ngực hay các vấn đề về mạch máu khác không.

Chụp cắt lớp vi tính CT. Có thể xác định vị trí và nguyên nhân gây chèn ép mạch máu (mạch máu).

Chụp cộng hưởng từ (MRI). Có thể tiết lộ dị thường bẩm sinh, chẳng hạn như một dải xơ nối cột sống của bạn với xương sườn hoặc xương cổ . Đây có thể là nguyên nhân gây ra các triệu chứng của bạn.

Chụp động mạch. Trong một số trường hợp, bạn có thể được tiêm thuốc tiêm tĩnh mạch trước khi chụp CT hoặc MRI. Thuốc nhuộm giúp làm cho các mạch máu rõ hơn trên hình ảnh.

Chụp động mạch và chụp tĩnh mạch. Xem xét các tĩnh mạch, động  mạch có bị ảnh hưởng không. Các bác sĩ có thể kiểm tra xem bạn có bị chèn ép tĩnh mạch hoặc động mạch không. Nếu tĩnh mạch hoặc động mạch có cục máu đông, các bác sĩ có thể đưa thuốc qua ống thông để làm tan cục máu đông.

Điện cơ (EMG). Thử nghiệm đánh giá hoạt động điện của cơ của bạn khi chúng co bóp  và khi nghỉ ngơi.

Các phương pháp điều trị hội chứng lối thoát ngực

Nếu được phát hiện và chẩn đoán sớm sẽ mang lại hiệu quả điều trị rất tích cực. Phương pháp điều trị có thể bao gồm:

Vật lý trị liệu

Nếu bạn có hội chứng lối thoát ngực ảnh hưởng thần kinh, vật lý trị liệu là phương pháp điều trị đầu tiên. Bạn sẽ tập các bài tăng cường và kéo căng cơ vai để mở lối thoát ngực, cải thiện phạm vi chuyển động và cải thiện tư thế. Những bài tập này được thực hiện theo thời gian. Tác dụng có thể làm giảm áp lực lên các mạch máu và dây thần kinh ở lối thoát ngực.

Thuốc

Bác sĩ có thể kê toa thuốc để giảm viêm, giảm đau và khuyến khích thư giãn cơ.

Thuốc làm tan cục máu đông. Nếu bạn có hội chứng lối thoát ngực tĩnh mạch hoặc động mạch kèm có cục máu đông, bác sĩ có thể cho thuốc tan trong huyết khối (huyết khối) vào tĩnh mạch hoặc động mạch của bạn để làm tan nó. Sau đó,  kê đơn thuốc để ngăn ngừa cục máu đông (thuốc chống đông máu).

Lựa chọn phẫu thuật

Đề nghị phẫu thuật nếu phương pháp điều trị khác không hiệu quả hay có triệu chứng diễn tiến về thần kinh.

Phẫu thuật hội chứng lối thoát ngực có nguy cơ xảy ra biến chứng. Chẳng hạn như tổn thương đám rối cánh tay. Ngoài ra, phẫu thuật có thể không làm giảm các triệu chứng của bạn và các triệu chứng vẫn tái phát.

Thay đổi lối sống và biện pháp khắc phục tại nhà

Nếu bạn được chẩn đoán mắc hội chứng lối thoát ngực, bác sĩ hoặc chuyên gia vật lý trị liệu sẽ hướng dẫn bạn tập thể dục tại nhà để tăng cường và hỗ trợ các cơ xung quanh lối thoát ngực.

Nói chung, để tránh căng thẳng không cần thiết trên vai và cơ bắp xung quanh lối thoát ngực, cần:

• Duy trì tư thế tốt.
• Nghỉ ngơi thường xuyên tại nơi làm việc để di chuyển và dãn cơ.
• Duy trì cân nặng.
• Tránh mang túi nặng trên vai.
• Tránh các hoạt động làm nặng thêm các triệu chứng hoặc tìm cách điều chỉnh các hoạt động để chúng không gây ra các triệu chứng.
• Tạo thói quen làm việc cho phép bạn giữ tư thế tốt và không làm cho các triệu chứng tồi tệ hơn.
• Nhẹ nhàng xoa bóp vai và lối thoát ngực.
• Áp dụng một miếng đệm nóng cho vùng này.
• Thực hành các bài tập thư giãn như hít thở sâu, thiền và dãn cơ.

Các triệu chứng liên quan đến hội chứng lối thoát ngực có thể do một số tình trạng khác gây ra. Điều này tạo trở ngại, khiến các bác sĩ khó chẩn đoán. Nhiều người chịu đựng các triệu chứng hội chứng lối thoát ngực trong nhiều năm trước khi họ được chẩn đoán bệnh. Do đó họ gặp nhiều vấn đề phiền toái và ảnh hưởng tới chất lượng cuộc sống. Trên đây Bác sĩ Nguyễn Văn Huấn đã cung cấp cho bạn một thông tin tham khảo về hội chứng lối thoát ngực. Hãy đến gặp bác sĩ để được tư vấn và thăm khám nếu bạn gặp các vấn đề trên.

Xem thêm: Đau ngực, triệu chứng tiềm ẩn nhiều bệnh lý nguy hiểm