Rậm lông: Bình thường hay bất thường?

Rậm lông là tình trạng rất phổ biến, nó xảy ra và ảnh hưởng từ 5% đến 10% phụ nữ trong dân số, khiến cuộc sống họ trở nên khó khăn hơn, cảm giác buồn chán, lo lắng, tự ti bản thân và thậm chí có thể rơi vào trầm cảm. Vì vậy việc hiểu biết nhiều thông tin hơn về tình trạng này là điều hết sức cẩn thiết, với dân số nói chung và phụ nữ nói riêng, đặc biệt trong cuộc sống nhu cầu cao về thẩm mỹ như ngày nay.  

Rậm lông là gì?

Rậm lông là sự phát triển lông tóc quá mức ở phụ nữ, tại những vị trí điển hình của sự phát triển lông tóc ở nam. Nó là kết quả của sự gia tăng hoạt động hooc-mon hoặc độ nhạy cảm của cơ thể với nồng độ bình thường của hooc-mon nam gọi là androgens (như testosterone).

Rậm lông có thể xảy ra trên khắp cơ thể hoặc chỉ những nơi bình thường không nhạy cảm với androgens. Rối loạn này có thể xuất hiện lúc mới sinh hoặc sau đó, trong thời gian đời sống.

Những dấu hiệu, triệu chứng nào giúp nhận biết rậm lông?

• Tăng sản xuất bã nhờn, dẫn đến da nhờn và mụn trứng cá.
• Kinh nguyệt không đều, khó có thai hoặc vô sinh.
• Hói đầu.
• Giọng nói trầm.
• Tăng khối lượng cơ bắp.
• Âm vật tăng kích thước và giảm kích thước vú.

Vùng tóc/lông nhạy cảm với androgen

• Thường gặp nhất: ria mép, cằm, mặt, ngực, bụng dưới, lưng dưới, đùi trong và hậu môn-sinh dục.
• Ít phổ biến hơn: mang tai, gáy, vú, trước xương ức, bụng trên, lưng trên.

Vậy nguyên nhân rậm lông là gì?

Sự phát triển của tóc phụ thuộc vào sự cân bằng giữa nội tiết tố nam và nữ. Nội tiết tố nam kích thích sự phát triển của tóc đen, dày. Nội tiết tố nữ (như estrogen) làm chậm sự phát triển của tóc, làm cho nó mỏng hơn và nhẹ hơn. Phụ nữ thường sản xuất một lượng nhỏ nội tiết tố nam, trong khi nam giới sản xuất một lượng nhỏ nội tiết tố nữ.

Rối loạn làm thay đổi sự cân bằng nội tiết tố có lợi cho nội tiết tố nam là nguyên nhân gây ra bệnh rậm lông. Vậy nên chứng rậm lông còn được gọi là hiện tượng nam hoá.

Nguyên nhân phổ biến nhất là hội chứng buồng trứng đa nang.

Các nguyên nhân phổ biến khác

• Hội chứng Cushing.
• Vô căn: đơn giản là nang lông/tóc của phụ nữ nhạy cảm hơn với nồng độ androgen bình thường

Các nguyên nhân ít gặp hơn như

• Tăng sản tuyến thượng thận bẩm sinh.
• Khối u thượng thận.
• Khối u buồng trứng.
• Tăng sản buồng trứng.
• Rối loạn tuyến yên.
• Thiếu hụt enzyme tuyến thượng thận.
• Sử dụng thuốc: steroid, thuốc tránh thai, phenytoin, cyclosporin, latanoprost…

Ngoài ra còn có thể trong một số trường hợp khác

Béo phì, có thai, người lưỡng tính…

Bạn cần phải làm gì khi rậm lông?

Nếu có bất kỳ dấu hiệu nào kể trên khiến bạn phải băn khoăn, lo lắng thì hãy đến gặp bác sĩ để được tư vấn, thăm khám, tìm nguyên nhân và điều trị. Dưới đây là những câu hỏi có thể bạn cần dùng đến để được bác sĩ giải đáp phòng khi quá lo lắng không biết phải hỏi gì:

• Tôi có bị rậm lông không? Nếu có tôi nên làm xét nghiệm gì?
• Tôi có mắc hội chứng buồng trứng đa nang không?
• Tôi cần tầm soát thêm bệnh lý nào khác nữa không?
• Phương pháp điều trị nào tốt nhất cho tôi?
• Có biện pháp nào điều trị được vĩnh viễn tình trạng này không?
• Tôi có nên gặp bác sĩ chuyên khoa không? (bác sĩ chuyên khoa nội tiết, bác sĩ chuyên khoa sản).

Tuỳ tình trạng mỗi người, bác sĩ sẽ có cách tiếp cận và thực hiện thêm các cận lâm sàng cần thiết khác nhau.

Chẩn đoán rậm lông dựa vào đâu?

Bệnh sử và thăm khám lâm sàng để tìm ra nguồn gốc của rối loạn, đồng thời phân biệt với trường hợp tăng số tố. Điều quan trọng cần biết là :

1. Thời gian và vị trí ban đầu của tình trạng phát triển quá mức lông/tóc.
2. Tính chất chu kỳ kinh nguyệt.
3. Các loại thuốc, chất đang sử dụng.
4. Tiền căn gia đình.
5. Đặc điểm mọc tóc/lông.
6. Sự hiện diện của các đặc điểm nam hoá khác.

Có khi cần làm xét nghiệm máu và nước tiểu để xác định nồng độ của một số hooc-mon nhất định. Ngoài ra có thể cần siêu âm hoặc chụp cắt lớp vi tính (CT-Scan).

Điều trị hội chứng rậm lông

Việc điều trị cơ bản sẽ đựa trên bốn yếu tố chính:

• Điều trị bệnh căn nguyên (nếu có).
• Giảm cân nếu thừa cân, béo phì.
• Liệu pháp hooc-mon có cần thiết?
• Loại bỏ lông/tóc không mong muốn.

Nếu nguyên nhân không liên quan sự gia tăng nồng độ hooc-mon nam, các phương pháp vật lý có thể được sử dụng để loại bỏ những lông/tóc không mong muốn.

Tẩy lông tạm thời

Bằng các biện pháp cơ học như cạo, nhổ, wax bằng phủ sáp hoặc biện pháp hoá học như bôi thuốc tẩy lông làm nhũn các sợi lông và tróc khỏi da.

• Ưu điểm: rẻ tiền, có thể tự thực hiện tại nhà.
• Khuyết điểm: lông vẫn tiếp tục mọc, thậm chí có khuynh hướng mọc dày và sậm màu hơn, có thể gây kích ứng da khi dùng biện pháp hoá học.

Triệt lông vĩnh viễn

Ánh sáng hủy nang lông qua 3 cơ chế: nhiệt, cơ học, hoá – quang. Sử dụng laser hoặc ánh sáng xung mạnh tác động sâu đến các nang lông dưới da, ức chế sự phát triển của lông ngay từ mầm nhú.

• Ưu điểm của tẩy lông vĩnh viễn là lông không có khả năng mọc lại.
• Khuyết điểm: giá thành cao và cũng cần có một thời gian dài, phải làm từ 3 đến 8 – 10 lần, cách nhau 2 – 8 tuần, nghĩa là phải dành kha khá thời gian mới có thể hoàn thành.

Những biện pháp tẩy lông nói trên phù hợp cho những vùng phơi bày. Với diện tích rộng và số lượng lông mọc nhiều trên thân hay mặt trong đùi thì không phù hợp vì rất công phu, tốn kém.

Nếu nguyên nhân liên quan sự gia tăng nồng độ androgen, liệu pháp hooc-mon lúc này có thể được cân nhắc. Tuy nhiên, việc này chỉ giúp ngăn chặn sự phát triển các lông mới, còn với các lông có sẵn thì vẫn phải dùng các biện pháp tẩy lông mới hiệu quả.

Lưu ý về việc điều trị chứng rậm lông

Đảm bảo rằng bạn đã tìm hiểu kỹ những phương pháp này trước khi điều trị. Chúng đều có nguy cơ và thường kết quả không giống nhau giữa mọi người. Hãy thảo luận cùng bác sĩ để có phương án tốt nhất cho mình bạn nhé! 

Tóm lại, rậm lông là tình trạng phát triển quá mức lông/tóc trên cơ thể có nguồn gốc bắt nguồn từ hooc-mon nam androgen, có thể có nguyên nhân hoặc vô căn, có nghĩa có thể là bệnh lý hay chỉ là đáp ứng sinh lý. Vậy nên hãy đến gặp bác sĩ hoặc chuyên gia để được thăm khám, giải đáp băn khoăn, tư vấn và cùng thảo luận vấn đề hiện có bạn nhé! Hy vọng bài viết đã cung cấp cho quý bạn đọc những kiến thức cơ bản giúp giảm thiếu lo lắng và có quyết định đúng đắn!