Sữa công thức là gì? Phân loại, cách sử dụng và lưu ý

Sữa công thức là sản phẩm sữa từ động vật được xử lí thông qua dây chuyền công nghệ tiên tiến. Sữa cung cấp các loại dưỡng chất thiết yếu cho cơ thể, có thể bảo quản được lâu dài và tiện trong việc vận chuyển. Tùy vào từng đối tượng của sản phẩm, sữa sẽ có những công thức phù hợp riêng. Tuy nhiên, thành phần chính của sữa vẫn là protein, carbohydrate, chất béo, canxi, chất khoáng,… Vậy sữa công thức có bao nhiêu loại, cùng tìm hiểu ở bài viết dưới đây của Dược sĩ Thái Hoàng Trí!

Sữa công thức là gì?

Trên thực tế, sữa công thức chính là một dạng của sữa bột. Nó được áp dụng cho từng đối tượng và có thêm bớt một số thành phần. Có thể phân loại sữa công thức thành các nhóm sau:

1. Theo dạng tồn tại

2. Theo mục đích sử dụng

Tùy thuộc vào mục đích sản xuất và đối tượng người dùng mà sẽ có các loại sữa công thức khác nhau. Ví dụ như:

Sữa công thức cho trẻ sơ sinh

Đây là loại sữa bột trẻ em được sản xuất dành riêng cho trẻ từ 0 – 12 tháng tuổi, được sử dụng trong trường hợp: 

• Người mẹ mắc phải căn bệnh lây truyền qua đường bú mẹ.
• Người mẹ đã phẫu thuật ngực và không thể cho con bú.
• Người mẹ đang sử dụng một loại thuốc có chống chỉ định cho con bú.
• Em bé bị dị tật bẩm sinh không thể bú mẹ.
• Người mẹ không cung cấp đủ sữa cho bé. Có khoảng 2 đến 5% phụ nữ rơi vào tình trạng này.

Loại sữa này được thiết kế có công thức gần giống với sữa mẹ nhất. Tất cả bao gồm hương vị tới màu sắc, dưỡng chất và hàm lượng tuân thủ theo chuẩn từ Bộ y tế cho phép.

Tham khảo thêm bài viết: Làm sao vẫn duy trì được nguồn sữa mẹ khi trẻ nằm viện?

Sữa bột công thức số

Đây là loại sữa được thiết kế dành riêng cho từng giai đoạn phát triển của trẻ. Ví dụ sữa bột công thức số 2 cho trẻ từ 12 – 24 tháng tuổi, sữa công thức số 3 cho trẻ 24 – 36 tháng tuổi,…ở mỗi giai đoạn bé cần tập trung phát triển vào một kỹ năng nhất định nào đó nên cần hàm lượng chất một số thành phần chính phải vượt trội hơn để giúp bé phát triển toàn diện hoặc đầy đủ theo nhu cầu nhất định (tăng cân, tăng chiều cao, phát triển não bộ & tư duy,…).

Sữa công thức cho bà bầu

Khi trong giai đoạn mang thai, tùy theo các tam cá nguyệt thai kì khác nhau mà nhu cầu dinh dưỡng bà bầu cần bổ sung hàm lượng các chất thiết yếu: canxi, axit folic, sắt, kẽm, vitamin, khoáng chất,… khác nhau.

Các hãng đã sản xuất riêng cho đối tượng bà bầu một loại công thức sữa là sữa bầu để giúp mẹ thuận tiện hơn trong vấn đề chăm sóc thai nhi và bản thân. Đây còn là một giải pháp lựa chọn tốt cho các mẹ nghén quá không ăn uống được nhiều hay bổ sung được chất dinh dưỡng gì khi mang bầu.

Sữa công thức cho người già

Người già hay gặp các vấn đề về sức khỏe như ốm đau, bệnh tật, loãng xương, không ăn uống được gì, suy giảm trí nhớ… nên các loại sữa công thức thiết kế riêng cho đối tượng này sẽ tập trung vào các yếu tố như ít đường, thanh đạm, ít cholesterol xấu, giàu chất béo có lợi, acid oleic & linoleic, cholin, canxi,…

Sữa công thức pha sẵn

Thường bạn sẽ thấy sữa công thức sẽ có dạng bột tuy nhiên để đáp ứng nhu cầu tiện lợi của người tiêu dùng hiện đại mà ngày nay nhiều hãng sữa còn cho ra mắt các loại sữa nước còn được gọi là sữa công thức pha sẵn đa dạng dung tích 110 ml, 180 ml, 200 ml,… để người dùng lựa chọn, tiện mang theo bên người và bổ sung chất dinh dưỡng khi cần ngay lập tức.

Sữa công thức dạng thanh

Tương tự như sữa công thức pha sẵn, sữa dạng thanh được cô đặc lại từ dạng bột, bẻ ra sử dụng tùy biến theo nhu cầu cần thiết của trẻ.

Sữa đặc

Là sữa động vật đã được rút hết nước và thường được cho thêm đường vào công thức. Khi cần dùng chúng ta chỉ cần pha sữa với nước theo tỉ lệ nhất định là sẽ có một cốc sữa dinh dưỡng để uống ngay.

Cách pha chế và bảo quản sữa công thức cho trẻ

Dù bạn chọn loại sữa công thức nào thì việc pha chế và bảo quản cũng hết sức cần thiết. Hãy thực hiện những bước sau:

Bước 1: Khử trùng tay và dụng cụ

Trước khi pha sữa cho bé, hãy rửa tay bằng xà phòng và nước. Đối với bình sữa và núm vú, trong lần sử dụng đầu tiên, bạn cần đun sôi trong 5 phút. Những lần sau, rửa bằng nước rửa bình sữa và nước sạch là được. Nếu bạn chuẩn bị mở một hộp sữa mới, hãy dùng khăn sạch lau phần trên hộp trước khi mở.

Bước 2: Lấy sữa

Nếu bạn dùng sữa bột, hãy lấy đầy muỗng lường sau đó dùng một vật phẳng gạt bỏ phần sữa dư. Nếu dùng sữa cô đặc, bạn có thể đổ trực tiếp sữa vào bình có đánh dầu sẵn định mức hoặc dùng muỗng lường để múc.

Bước 3: Pha chế sữa

Hòa tan lượng sữa bột vào lượng nước phù hợp (xem tỷ lệ pha trên bao bì).  Nếu lo lắng về độ an toàn của nguồn nước, bạn có thể khử trùng bằng cách sau:

• Đun sôi nước lạnh trong 1 phút.
• Để nước nguội ở nhiệt độ phòng.
• Kiểm tra nhiệt độ của nước bằng cách cho vài giọt nước lên cổ tay. Nên pha vào sữa trong vòng 30 phút kể từ lúc nước nguội. Hãy cẩn thận làm theo hướng dẫn, nếu sữa quá loãng hoặc quá đặc sẽ không đáp ứng đủ nhu cầu dinh dưỡng của trẻ.

Xem thêm: Cách chuẩn bị và bảo quản sữa mẹ cho bé?

Bước 4: Làm ấm sữa (nếu cần thiết)

Bạn có thể pha sữa công thức cho trẻ bằng nước bình thường hoặc hơi lạnh. Nếu bé thích sữa ấm hơn, bạn có thể làm nóng bằng cách hấp cách thủy bình sữa trong một cái bát hoặc cái ly chứa nước nóng trong vài phút.

Lắc đều bình sữa sau khi hâm nóng, sau đó cầm ngược bình sữa nhỏ một vài giọt vào cổ tay bạn để kiểm tra nhiệt độ của sữa. Đừng hâm nóng bình sữa trong lò vi sóng, sữa có thể nóng không đều và làm bỏng miệng bé.

Bước 5: Bảo quản sữa trong tủ lạnh

Nếu bạn chuẩn bị một vài bình sữa cho bé một lúc, hãy bảo quản trong tủ lạnh cho tới lúc bạn dùng. Bạn có thể bảo quản sữa tối đa trong 24 giờ nếu như cho vào tủ lạnh. Thường xuyên kiểm tra nhiệt độ tủ lạnh luôn ở dưới 4°C. Nếu bạn để sữa ở bên ngoài, tốt nhất nên cho bé uống trong vòng 1 giờ kể từ lúc chuẩn bị nhé.

Bước 6: Bảo quản sữa

Để sữa ở nơi khô, thoáng. Luôn đậy nắp thật chặt. Kiểm tra hạn sử dụng và nhớ là sữa công thức dạng bột chỉ sử dụng trong vòng một tháng sau khi mở nắp.

Tham khảo thêm bài viết: Khi quyết định cho trẻ bú bình, mẹ cần làm gì cho đúng?

Các lưu ý khi chọn mua sữa công thức

Tìm hiểu thông tin chính thống về nhà sản xuất

Bạn nên tìm hiểu kỹ thông tin về nhà sản xuất và chỉ mua tại những cửa hàng uy tín được ủy quyền đầy đủ. Đặc biệt, nên lựa chọn những nhãn sữa uy tín lâu năm với sản phẩm được phát triển dựa trên cơ sở nghiên cứu khoa học, được sản xuất theo dây chuyền hiện đại, đạt tiêu chuẩn quốc tế.

Đọc kỹ bao bì và thành phần

Những thông tin cơ bản cần đọc trên bao bì là: Hàm lượng chất đạm, chất béo, mức năng lượng có thể cung cấp từ sản phẩm (nên chọn loại sữa với nguồn năng lượng chuẩn 1ml = 1 kcal), các vitamin và dưỡng chất.

Ví dụ như các sản phẩm dinh dưỡng cho trẻ nên chứa các chất như HMO giúp tăng cường đề kháng và hệ dưỡng chất phát triển trí não gồm lutein, vitamin E tự nhiên và DHA. Điều đó giúp bạn có đủ dữ liệu để chọn loại sữa phù hợp với mục đích sử dụng của mình.

Nhận biết trực quan vỏ hộp bên ngoài

Để tránh mua nhầm hàng giả, hàng nhái, hàng phân phối không chính thức, bạn cần quan sát những yếu tố:

• Bao bì có được in sắc nét, rõ ràng không?
• Sản phẩm có nhãn chứng nhận của đơn vị phân phối chính thức không? Những sản phẩm được nhập khẩu chính thức luôn có tiếng Việt với đầy đủ thông tin thành phần, nơi xuất xứ, ngày sản xuất và thời hạn sử dụng.

Qua tìm hiểu sản phẩm của Abbott, một công ty với nhiều sản phẩm uy tín trên thị trường Việt Nam như Similac, Ensure, Glucerna… người tiêu dùng có thể dễ dàng nhận biết hàng chính hãng bởi tên của đơn vị phân phối là Công ty TNHH Dinh dưỡng 3A sẽ được in hoặc dán trên nhãn.

Bằng trực quan, nếu thấy nhãn có dấu hiệu bị tẩy xóa, tróc mờ, hộp móp méo, không có nhãn của đơn vị phân phối chính thức… bạn hãy liên hệ với nhà sản xuất thông qua số điện thoại hotline để xác minh nguồn gốc sản phẩm.

Tuân thủ việc pha chế và bảo quản sản phẩm

Khi mua phải sữa kém chất lượng, phần lớn các mẹ đều cho rằng nguyên nhân là do khâu sản xuất có vấn đề. Nhưng thực tế, nguyên nhân chính của các hiện tượng sữa ẩm mốc, vón cục, khó tan,… lại đến từ việc bảo quản, phân phối không đúng quy định, và sử dụng sản phẩm không theo chỉ định.

Hy vọng với bài viết trên, YouMed đã giúp bạn có một cái nhìn tổng quan về sữa công thức. Qua đó bạn có thể lựa chọn được sản phẩm phù hợp với nhu cầu sử dụng của bản thân. Cùng theo dõi các bài viết tiếp theo của YouMed nhé!