Những điều cần biết về tầm soát ung thư tuyến giáp

Ung thư tuyến giáp có tỷ lệ điều trị thành công cao nếu được phát hiện ở giai đoạn sớm. Theo thống kê, ung thư tuyến giáp chiếm đến 90% các ung thư của các tuyến nội tiết. Vậy có các xét nghiệm hay phương pháp nào giúp tầm soát ung thư tuyến giáp ở giai đoạn sớm hay không. Mời bạn đọc cùng tìm hiểu chủ đề này trong bài viết dưới đây.

Tìm hiểu về ung thư tuyến giáp

Sơ lược về tuyến giáp¹

Tuyến giáp là tuyến nội tiết lớn nhất trong cơ thể, nằm ở phần trước cổ, có hình dạng giống cánh bướm. Đây là tuyến có nhiều mạch máu, có màu nâu đỏ, nặng khoảng 30 g. Bình thường, chúng ta sẽ không sờ thấy tuyến giáp dưới da.

Tuyến giáp đóng vai trò quan trọng về sinh lý cũng như bệnh lý. Với chức năng chuyển hoá iod để sản xuất các hormone giáp là thyroxin (T4) và tri-iodothyroxin (T3). Các hormone có tác dụng quan trọng trong việc chuyển hoá và tăng trưởng của cơ thể. Ngoài ra, các hormone tuyến giáp khác còn tham gia trong các vai trò:

• Kiểm soát nhịp tim, nhiệt độ cơ thể.
• Kiểm soát tốc độ chuyển hóa thức ăn thành năng lượng.
• Kiểm soát lượng canxi trong máu.

Ung thư tuyến giáp

Theo GLOBOCAN 2020, ung thư tuyến giáp đứng hàng thứ 9 trong số các loại ung thư trên thế giới. Tại Việt Nam, có khoảng 5700 ca mắc mới trong năm 2020.² Tỷ lệ mắc ung thư tuyến giáp ở nữ cao hơn ở nam. Phổ biến nhất ở phụ nữ từ 20 đến 34 tuổi.¹

Các yếu tố nguy cơ của ung thư tuyến giáp gồm:¹

• Tiếp xúc với tia xa ở vùng đầu và cổ khi còn là trẻ sơ sinh hoặc trẻ em hoặc bị nhiễm phóng xạ từ bom nguyên tử. Ung thư có thể xuất hiện sớm nhất là 5 năm sau khi tiếp xúc.
• Có tiền sử gia đình mắc bệnh tuyến giáp hoặc ung thư tuyến giáp.
• Có tiền sử bệnh bướu cổ (phì đại tuyến giáp).
• Có tình trạng bất thường về di truyền như hội chứng đa sản nội tiết loại 2 (MEN2).
• Giới nữ.
• Người chủng tộc Châu Á.

Quy trình tầm soát ung thư tuyến giáp

Tầm soát ung thư tuyến giáp là gì?

Tầm soát là việc phát hiện ung thư trước khi một người có xuất hiện triệu chứng. Điều này có thể giúp phát hiện ung thư ở giai đoạn đầu. Khi các mô bất thường hoặc ung thư được phát hiện sớm, việc điều trị có thể dễ dàng hơn. Vào thời điểm các triệu chứng xuất hiện, ung thư có thể đã bắt đầu di căn.¹

Các xét nghiệm tầm soát ban đầu được thực hiện khi bạn không có triệu chứng ung thư. Nếu kết quả xét nghiệm sàng lọc là bất thường, bạn có thể cần phải thực hiện thêm các xét nghiệm chuyên biệt để tìm ra liệu mình có bị ung thư hay không.

Vai trò của việc tầm soát ung thư tuyến giáp¹

Cần hiểu rằng các xét nghiệm được sử dụng để tầm soát các loại ung thư được thực hiện trên một người không có triệu chứng của ung thư. Các nhà khoa học nghiên cứu và tìm ra các xét nghiệm sàng lọc ít tác hại nhất và mang lại nhiều lợi ích nhất. Đối với một số loại ung thư, cơ hội phục hồi sẽ tốt hơn nếu bệnh được phát hiện và điều trị ở giai đoạn sớm.

Đối với ung thư ung thư tuyến giáp, không có xét nghiệm tiêu chuẩn hoặc thường quy nào được sử dụng để phát hiện sớm. Ung thư tuyến giáp không gây ra các triệu chứng có thể được phát hiện trong những tình huống sau:

• Khám sức khỏe định kỳ khi bác sĩ kiểm tra cổ của bệnh nhân để tìm các cục u hoặc triệu chứng gì khác bất thường.
• Phẫu thuật để điều trị một bệnh lý/tình trạng khác.
• Siêu âm để chẩn đoán một bệnh lý/tình trạng khác.

Các nghiên cứu đã chỉ ra rằng, việc tầm soát ung thư tuyến giáp sẽ giúp người bệnh phát hiện bệnh ở giai đoạn sớm, khả năng điều trị cao. Tuy nhiên, tỷ lệ sống còn sau điều trị phụ thuộc vào nhiều yếu tố khác: độ tuổi, thể trạng, giai đoạn bệnh, bệnh lý nền khác hoặc phương pháp điều trị.

Tầm soát ung thư tuyến giáp như thế nào?

Không thực hiện tầm soát ung thư tuyến giáp thường quy ở các đối tượng không có yếu tố nguy cơ. Nếu bạn thuộc đối tượng có yếu tố nguy cơ ung thư tuyến giáp và/hoặc có triệu chứng bất thường vùng cổ thì các bác sĩ có thể chỉ định các xét nghiệm để sàng lọc ung thư tuyến giáp. Đầu tiên, bác sĩ sẽ khám và tư vấn cho người bệnh. Tiếp theo sẽ thực hiện các xét nghiệm tầm soát.

• Xét nghiệm máu: Xét nghiệm máu đo nồng độ các hormone tuyến giáp để đánh giá chức năng nội tiết của tuyến giáp đó.
• Siêu âm tuyến giáp: Qua siêu âm, bác sĩ sẽ đánh giá kích thước tuyến giáp, có u, nốt gì hay không.
• Chọc hút tế bào tuyến giáp bằng kim nhỏ (FNA): Kỹ thuật dùng kim tiêm nhỏ, chọc vào khối u dưới hướng dẫn của siêu âm. Sau đó lấy tế bào và làm thêm các xét nghiệm chuyên sâu để xác định có phải là ung thư hay không.

Rủi ro của tầm soát ung thư tuyến giáp

Không phải tất cả các xét nghiệm sàng lọc đều hữu ích và hầu hết đều có rủi ro. Trước khi thực hiện bất kỳ xét nghiệm sàng lọc nào, bạn nên thảo luận về các xét nghiệm này với bác sĩ của mình. Điều quan trọng là bạn cần biết các rủi ro của xét nghiệm và được bác sĩ tư vấn kỹ càng trước khi quyết định thực hiện.¹

Những rủi ro của việc tầm soát ung thư tuyến giáp bao gồm:

• Các xét nghiệm chẩn đoán như sinh thiết chọc hút bằng kim nhỏ và phương pháp điều trị ung thư (chẳng hạn như phẫu thuật và liệu pháp iod phóng xạ) có thể gây các vấn đề về thể chất và cảm xúc.
• Tình trạng âm tính giả/dương tính giả xuất hiên gây cản trở việc chẩn đoán và điều trị.

Tầm soát ung thư tuyến giáp ở đâu tốt?

Hầu hết các bệnh viện trên cả nước đều có thể thực hiện các xét nghiệm chẩn đoán ung thư từ sớm. Bệnh nhân khi có triệu chứng nghi ngờ có thể đến khám bệnh với mục đích tầm soát ở các địa chỉ sau:

Nhìn chung, tiên lượng của ung thư tuyến giáp là rất tốt. Đặc biệt là ở những bệnh nhân dưới 45 tuổi và có u kích thước nhỏ. Bệnh nhân có thể sống lâu nhưng vẫn có tâm lý nặng nề là người mang bệnh ung thư. Nếu được phát hiện sớm nhờ việc tầm soát ung thư tuyến giáp thì việc điều trị sẽ trở nên dễ dàng hơn. Vì vậy nếu bạn là đối tượng có nguy cơ cao mắc ung thư tuyến giáp hoặc có triệu chứng khiến bạn lo lắng bạn nên đến khám để được bác sĩ tư vấn cụ thể hơn.