Chuyên gia mách bạn những thực phẩm gây mụn nên tránh

Mụn là một tình trạng da phổ biến ảnh hưởng gần 10% dân số thế giới. Có nhiều tác nhân dẫn tới việc phát triển mụn như: bã nhờn, sừng hóa da, vi khuẩn gây mụn, hormone, bít tắc và viêm lỗ chân lông. Mối quan tâm giữa chế độ ăn và mụn đã có nhiều tranh cãi trước đây. Tuy nhiên nghiên cứu gần đây chỉ ra chế độ ăn đóng vai trò quan trọng trong phát triển mụn. Bài viết này sẽ chỉ ra những thực phẩm gây mụn nên tránh.

Mụn là các loại u nhọt khác nhau sưng lên trên bề mặt da. Có rất nhiều loại mụn, ví dụ như: mụn đầu trắng, mụn đầu đen, mụn nhọt… Chế độ ăn và lượng thức ăn mỗi ngày có vai trò quan trọng trong cơ chế gây mụn.

Những thực phẩm gây mụn nên tránh

Thực phẩm có chỉ số GI cao

GI (Glycemic Index) là chỉ số phản ánh tốc độ làm tăng đường huyết sau khi sử dụng thực phẩm. Một số nghiên cứu đã chỉ ra các loại thực phẩm có chỉ số GI cao là một trong những thực phẩm gây mụn nên tránh.

Các thực phẩm có chỉ số GI cao như:

• Bánh mì, bánh bít qui, ngũ cốc hay thực phẩm làm từ bột mì trắng.
• Mỳ ống làm từ bột mỳ trắng.
• Cơm trắng hoặc mỳ làm từ cơm.
• Soda hoặc các loại nước ngọt có gas chứa đường.
• Kẹo có chất làm ngọt từ đường mía, xi-rô cây phong, mật ong hay cây thùa …

Nghiên cứu chỉ ra, nhóm người sử dụng thực phẩm GI cao có nhiều hơn 30% nguy cơ có mụn. Trong số đó, những người thường xuyên sử dụng bánh ngọt có nhiều hơn 20% nguy cơ.

Nguy cơ này được giải thích bởi ảnh hưởng của đường trong thực phẩm đến lượng đường và insulin trong máu. Đường được hấp thu nhanh trong máu, làm tăng nhanh lượng đường trong máu. Điều này khiến insulin cũng tăng cao để mang đường ra khỏi dòng máu và đưa vào trong tế bào. Tuy nhiên, lượng insulin cao không tốt với những người có mụn. Insuline làm hormone androgen tăng hoạt tính và tăng yếu tố tăng trưởng giống insulin (IGF-1). Điều này góp phần gây mụn bởi các tế bào da sẽ phát triển nhanh chóng, tăng tiết bã nhờn.

Sản phẩm từ sữa

Mặc dù sữa là một nguồn dinh dưỡng tốt cho cơ thể. Nhiều nghiên cứu đã chỉ ra mối liên quan giữa các sản phẩm từ sữa và độ nghiêm trọng của mụn trong lứa tuổi thanh thiếu niên. Hai trong số đó cũng đã chỉ ra những người trẻ sử dụng thường xuyên sữa hay kem có gấp 4 lần nguy cơ nổi mụn. Điều này đã khiến sữa lọt vào danh sách một trong những thực phẩm gây mụn nên tránh.

Tuy nhiên, các nghiên cứu cho đến nay vẫn chưa đạt chất lượng cao. Cho đến nay các nghiên cứu vẫn tập trung chủ yếu vào lứa tuổi thanh thiếu niên và người trẻ. Đồng thời chỉ mới chỉ ra sự tương quan giữa sữa và mụn, mà chưa đưa ra mối liên hệ nhân quả. Vẫn chưa rõ cách sữa gây ra mụn, tuy nhiên đã có một vài giả thuyết được đưa ra:

• Sữa được cho là làm tăng lượng insulin, độc lập với ảnh hưởng của nó với lượng đường trong máu. Điều này làm trầm trọng hơn mức độ nghiêm trọng của mụn.
• Sữa bò chứa các acid amin kích thích gan sản sinh nhiều IGF-1 hơn. Điều này dẫn đến việc phát triển mụn nhiều hơn.

Xem thêm: Bấm huyệt trị mụn: Liệu pháp điều trị vấn đề da hiệu quả

Thức ăn nhanh

Mụn liên quan trực tiếp đến chế độ ăn phương Tây, giàu calo, chất béo và đường tinh luyện. Thức ăn nhanh là một trong những thực phẩm gây mụn nên tránh đã được các nhà khoa học chứng minh.

Thức ăn nhanh, như hamburger, bánh mì hot dogs, khoai tay chiên, soda, trà sữa là những thực phẩm chính trong chế độ ăn điển hình phương Tây. Điều này làm tăng nguy cơ mụn lên gấp nhiều lần.

Một nghiên cứu ở hơn 5,000 trẻ vị thành niên và người trẻ tuổi tại Trung Quốc đã cho thấy chế độ ăn nhiều chất béo có liên quan đến việc tăng 43% nguy cơ phát triển mụn. Một nghiên cứu tách rời khác ở 2,300 đàn ông Thổ Nhĩ Kỳ phát hiện thói quen ăn burger hoặc xúc xích thường xuyên liên quan đến việc tăng 24% nguy cơ phát triển mụn.

Ngày nay,vẫn chưa rõ tại sao ăn nhiều thức ăn nhanh lại có thể tăng nguy cơ phát triển mụn. Tuy nhiên một vài nhà nghiên cứu đã đưa ra giả thuyết rằng việc biểu hiện gen và thay đổi lượng hormone đã làm thúc đẩy mụn phát triển.

Thực phẩm giàu Omega-6

Chế độ ăn chứa một lượng lớn chất béo Omega-6, đơn cử như chế độ ăn phương Tây, đã được chứng minh liên quan đến việc tăng nguy cơ viêm và gây mụn. Điều này có thể được lý giải bởi chế độ ăn phương Tây chứa lượng lớn bắp và dầu đậu nành. Những loại thực phẩm này vô cùng giàu Omega-6. Trong số này chỉ có số ít chứa Omega-3 như cá và quả óc chó.

Mặc dù, một vài nghiên cứu chỉ ra sự cần thiết của Omega-6 đối với sức khỏe con người. Tuy nhiên, sự mất cân bằng giữa chất béo Omega-6 và Omega-3 lại đẩy cơ thể đến một tình trạng viêm. Điều này làm trầm trọng hơn mức độ nghiêm trọng của mụn. Trái lại, những thực phẩm chức năng chứa Omega-3 lại có thể làm giảm mức độ viêm này. Từ đó được chứng minh là làm giảm mức độ nghiêm trọng của mụn.

Chocolate

Chocolate đã bị nghi ngờ là tác nhân gây mụn từ những năm 1920. Tuy nhiên, cho đến nay vẫn chưa có sự đồng thuận nào được đạt đến. Một vài khảo sát không chính thức đã đưa ra mối quan hệ giữa việc sử dụng chocolate và tăng nguy cơ phát triển mụn. Tuy nhiên, điều này không đủ để chứng minh chocolate gây mụn.

Một nghiên cứu gần đây chỉ ra nam giới bị mụn trứng cá tiêu thụ 25 gram chocolate đen 99% mỗi ngày làm tăng số lượng mụn chỉ trong 2 tuần. Một nghiên cứu khác chỉ ra ở nam giới sử dụng viên nang làm từ 100% bột cacao mỗi ngày làm tăng tổn thương mụn nghiêm trọng chỉ trong một tuần.

Chính xác tại sao chocolate làm tăng nguy cơ mụn thì vẫn chưa rõ. Tuy nhiên đã có một vài nghiên cứu chỉ ra việc sử dụng chocolate làm tăng mức độ phản ứng của hệ thống miễn dịch với vi khuẩn gây mụn. Điều này có thể lý giải phần nào những phát hiện này.

Bột whey protein

Bột whey protein là một thực phẩm chức năng nổi tiếng trong chế độ ăn kiêng ngày nay. Nó là một nguồn thực phẩm giàu acid amin như leucine và glutamine. Những acid amin này làm tế bào da tăng trưởng và phân chia một cách nhanh chóng. Điều này góp phần làm tăng nguy cơ hình thành mụn. Các acid amin trong whey protein có thể thúc đẩy cơ thế sản sinh ra lượng insulin nhiều hơn. Điều này đã được chứng minh mối liên kết với việc phát triển mụn.

Một vài nghiên cứu đã báo cáo mối quan hệ giữa việc tiêu thụ whey protein và mụn ở những vận động viên nam.Một nghiên cứu khác đã chỉ ra một mối tương quan trực tiếp giữa mức độ nghiêm trọng của mụn và số ngày sử dụng thực phẩm chức năng chứa whey protein. Các nghiên cứu này ủng hộ mối liên quan giữa whey protein và mụn. Nhưng vẫn cần nhiều nghiên cứu hơn để xác định liệu whey protein có thực sự gây mụn hay không.

Các thực phẩm khiến bạn dị ứng

Đã có đề nghị được đưa ra là mụn, về bản chất, là một quá trình viêm của cơ thể. Điều này được ủng hộ bởi việc các thuốc kháng viêm, như corticosteroids, hiệu quả trong việc điều trị mụn trứng cá nghiêm trọng, cũng như những người có mụn trứng cá tăng mức độ các phân tử viêm trong máu.

Mặt khác, thực phẩm đóng góp vào quá trình viêm qua mức độ nhạy cảm của nó với cơ thể. Điều này còn được biết đến như quá trình quá mẫn chậm của cơ thể. Dị ứng thực phẩm xảy ra khi hệ thống miễn dịch của bạn nhầm lẫn trong việc xác định thực phẩm là mối nguy hại và khởi động quá trình miễn dịch chống lại nó. Quá trình này dẫn đến việc tăng mức độ các phân tử tiền viêm trong hệ tuần hoàn. Điều này dẫn đến tăng nguy cơ hình thành mụn.

Có hàng tá thực phẩm có thể khiến hệ miễn dịch của bạn phản ứng với nó. Vì thế cách tốt nhất tìm ra các tác nhân này là thực hiện chế độ ăn kiêng dưới sự theo dõi của các chuyên gia dinh dưỡng. Chế độ ăn kiêng này sẽ hạn chế tạm thời một số thực phẩm trong chế độ ăn hằng ngày. Điều này giúp loại bỏ tác nhân và làm giảm triệu chứng lâm sàng. Việc thêm có hệ thống các thực phẩm trở lại vào chế độ ăn trong khi vẫn theo dõi triệu chứng sẽ được tiến hành tiếp theo sau đó.

Các thực phẩm ăn thay thế

Trong khi những thực phẩm kể trên có thể góp phần vào việc hình thành mụn, vẫn có những thực phẩm và chức dinh dưỡng khác có thể giúp da bạn sạch sẽ. Nó bao gồm các loại sau:

Chất béo Omega-3

Omega-3 là chất kháng viêm. Việc sử dụng thường xuyên Omega -3 được cho là có mối tương quan với việc giảm nguy cơ phát triển mụn.

Men vi sinh (probiotics)

Men vi sinh giúp ruột khỏe mạnh cũng như cân bằng hệ vi sinh vật trong cơ thể. Điều này đồng nghĩa với việc làm giảm quá trình viêm cũng như giảm nguy cơ hình thành mụn.

Trà xanh

Đối thủ tiếp theo của những thực phẩm gây mụn nên tránh phải được kể đến là trà xanh. Trà xanh có chứa các polyphenol, có liên quan tới viên giảm viêm và giảm tiết bã nhờn. Các sản phẩm chiết xuất trà xanh được chứng minh là giảm mức độ nghiêm trọng của mụn khi được sử dụng trên da.

Nghệ

Nghệ chứa các polyphenol kháng viêm. Chất này giúp điều hòa đường trong máu, nâng cao độ nhạy cảm insulin của tế bào và ngăn cản sự phát triển của các vi khuẩn gây mụn. Nghệ được cho là một đối thủ thật sự đáng gờm của các thực phẩm gây mụn!

Vitamin A,D,E và kẽm

Các chất dinh dưỡng này đóng vai trò thiết yếu tại da, hệ miễn dịch và có thể giúp ngăn ngừa mụn.

Chế độ ăn của người Thượng cổ

Nghe thật kỳ lạ đúng không? Chế độ ăn của người Thượng cổ áp dụng các nhóm thực phẩm của tổ tiên tiền nông nghiệp, săn bắt và hái lượm. Chế độ ăn này giàu thịt nạc, trái cây, rau củ, quả hạch, ít các sản phẩm từ bơ sữa và cây họ đậu. Áp dụng chế độ ăn này được cho là có liên quan tới việc giảm mức đường và insulin trong máu.

Chế độ ăn của người Địa Trung Hải

Lại là một chế độ lạ đúng không nào? Với chế độ ăn này, bạn sẽ tập trung vào các loại trái cây, rau củ, ngũ cốc nguyên hạt, cá, dầu olive và giảm các sản phẩm từ bơ sữa và chất béo bão hòa. Chế độ ăn của người Địa Trung Hải được cho là liên quan tới việc giảm mức độ trầm trọng của mụn.

Tóm lại, tiêu thụ quá mức các loại thực phẩm đều mang lại tác dụng không tốt với sức khỏe. Ngược lại, việc loại bỏ hoàn toàn tất cả những thực phẩm gây mụn nên tránh kể trên cũng là điều không cần thiết. Hãy luôn nhớ rằng tình trạng da của mỗi người là khác nhau. Vì thế hãy theo dõi thường xuyên chế độ ăn của mình với tình trạng da. Điều này sẽ giúp bạn nhận biết được loại thực phẩm nào cần tránh với tình trạng da riêng biệt của mình. Nếu tình trạng mụn vẫn không cải thiện, hãy thể liên lạc với các chuyên gia về dinh dưỡng để có những lời khuyên mang tính cá nhân nhất có thể nhé.