Tổng quan về các ung thư vùng đầu mặt cổ

Ung thư vùng đầu mặt cổ là một nhóm lớn các bệnh ác tính xuất hiện ở vùng đầu, miệng, lưỡi, mũi, da mặt, cổ… Hiện nay, bệnh ung thư luôn là một chủ đề được quan tâm. Các bệnh lý ác tính ở vùng đầu mặt cổ rất đa dạng. Tiên lượng và phương pháp điều trị cũng thay đổi tùy thuộc loại ung thư, giai đoạn của khối u và các yếu tố khác. Hãy tìm hiểu cùng Bác sĩ Phan Văn Giáo qua bài viết này để có cái nhìn tổng quan về các loại ung thư vùng đầu mặt cổ nhé.

Tổng quan

Các loại ung thư vùng đầu mặt cổ rất đa dạng. Biểu hiện của mỗi loại ung thư tùy thuộc vào vị trí và cơ quan mà khối u tác động. Phương pháp điều trị sẽ được lựa chọn dựa vào loại ung thư, vị trí và kích thước khối u. Các phương pháp điều trị phổ biến là phẫu thuật, xạ trị và hóa trị.

Sau quá trình điều trị ung thư, bệnh nhân khi hồi phục có thể cần đến sự hỗ trợ của phục hồi chức năng. Có rất nhiều biến chứng có thể xảy ra, như giảm thính lực, khó khăn trong ăn uống, vấn đề tuyến giáp, khó thở, vân vân. Tùy thuộc vào cơ quan và chức năng bị ảnh hưởng, quá trình điều trị và hồi p hục sẽ rất thay đổi ở các loại ung thư khác nhau.

U nguyên bào thần kinh khứu giác (Esthesioneuroblastoma)

Đây là một ung thư hiếm gặp nằm ở phần trên của khoang mũi. Khối u này thường xuất hiện ở khoang mũi rồi lan ra các xoang kế cận, hốc mắt và não. Các biểu hiện có thể gặp như mất khứu giác, chảy máu mũi thường xuyên và khó thở bằng đường mũi.

Phương pháp điều trị chủ yếu của loại ung thư này là phẫu thuật. Xạ trị và hóa trị cũng có thể được sử dụng.

Ung thư sàn miệng (Floor of the mouth cancer)

Các tế bào ung thư sàn miệng khởi phát từ dưới lưỡi. Bạn có thể cảm nhận thấy khối u khi có cảm giác một khối nhỏ và vết đau ở dưới lưỡi mà lâu không lành. Những đặc điểm này có thể gợi ý sự khỏi đầu của một ung thư sàn miệng.

Các triệu chứng có thể là đau, vết loét dưới lưỡi không lành, mất răng, nuốt đau… Khi khối u lớn dần và lan đến các cơ quan khác, các triệu chứng khác có thể xuất hiện. Điều trị thường được sử dụng bao gồm phẫu thuật, xạ trị và hóa trị.

Ung thư môi (Lip cancer)

Ung thư môi là loại ung thư của da môi. Khối u có thể xuất hiện ở môi trên lẫn dưới, nhưng thường gặp là ở môi dưới. Ung thư môi được xếp vào nhóm ung thư miệng. Hầu hết các ung thư môi là ung thư tế bào vảy. Các yếu tố làm tăng nguy cơ xuất hiện ung thư môi là tiếp xúc với ánh sáng và hút thuốc lá.

Phương pháp điều trị chủ yếu là phẫu thuật loại bỏ khối u. Nếu khối u được phát hiện sớm, phẫu thuật có thể rất nhỏ và không ảnh hưởng đến thẩm mỹ. Tuy nhiên, khi khối u quá lớn, việc phẫu thuật lớn là cần thiết. Điều này có thể ảnh hưởng đến khả năng ăn uống, nói chuyện cũng như diện mạo.

Ung thư miệng (Mouth cancer)

Ung thư miệng là một nhóm ung thư xuất hiện tại môi, nướu, lưỡi, mặt trong má, trần miệng và sàn miệng. Các ung thư trong nhóm này thường được điều trị tương tự nhau. Các triệu chứng của ung thư miệng có thể là:

• Vết loét trong miệng không lành.
• Có mảng màu trắng hoặc đỏ trong miệng.
• Mất răng.
• Xuất hiện u trong miệng có thể cảm nhận được.
• Đau miệng, đau tai, nuốt đau.

Các yếu tố làm tăng khả năng mắc loại ung thư vùng đầu mặt cổ này gồm hút thuốc, nhiễm virus HPV hay suy giảm miễn dịch. Các phương pháp điều trị có thể được sử dụng gồm phẫu thuật, xạ trị, hóa trị và liệu pháp miễn dịch.

Khối u mũi và cạnh mũi – U mũi xoang (Nasal and paranasal tumors)

Khối u mũi xuất hiện ở trong khoang mũi, nơi đầu tiên tiếp nhận không khí để hô hấp. Các khối u cạnh mũi có ở các xoang cạnh mũi. U mũi xoang có thể là lành tính hoặc ác tính. Có nhiều loại ung thư khác nhau có thể xuất hiện. Tùy thuộc vào bản chất của khối u mà bác sĩ đưa ra điều trị phù hợp. Phương pháp được sử dụng phổ biến là phẫu thuật.

Các biểu hiện thường gặp là chảy máu mũi, khó thở qua mũi, chảy dịch mũi, mất khứu giác. Hút thuốc lá, ô nhiễm không khí, nhiễm HPV hay phơi nhiễm hóa chất là các yếu tố nguy cơ làm tăng khả năng bị ung thư mũi, cạnh mũi.

Ung thư họng mũi (Nasopharyngeal carcinoma)

Bệnh xuất hiện ở mũi họng, vùng phía sau mũi và thành sau họng. Loại ung thư ung thư vùng đầu mặt cổ này rất khó để phát hiện sớm. Các triệu chứng của bệnh cũng dễ nhầm lẫn với những bệnh lý khác.

Điều trị chủ yếu của ung thư họng mũi là xạ trị hoặc hóa trị. Đôi khi, hai phương pháp này cũng được sử dụng kết hợp.

U tuyến yên (Pituitary tumors)

Tuyến yên là một tuyến nội tiết nhỏ nằm ở giữa hai bán cầu não. Rất nhiều loại hormone được tuyến yên tiết ra và điều hòa. Do đó, khối u tuyến yên gây rối loạn về nội tiết. Hầu hết các khối u tuyến yên là lành tính. Phương pháp điều trị cũng tùy thuộc biểu hiện bệnh và sự cân nhắc của bác sĩ, bệnh nhân. Có thể phẫu thuật để loại bỏ khối u hoặc kiểm soát các rối loạn nội tiết bằng thuốc.

U tuyến nước bọt (Salivary gland tumors)

U ở tuyến nước bọt khá hiếm gặp. Có ba tuyến nước bọt chính: tuyến mang tai, tuyến dưới hàm và tuyến dưới lưỡi. Hầu hết u tuyến nước bọt là lành tính. Phương pháp điều trị thường là phẫu thuật loại bỏ khối u.

Ung thư da (Skin cancer)

Ung thư da thường xuất hiện nhiều nhất ở các vùng tiếp xúc nhiều với ánh sáng. Có ba loại ung thư da thường gặp: ung thư tế bào đáy, ung thư tế bào vảy và ung thư tế bào hắc tố (melanoma).

Biện pháp phòng ngừa ung thư da hiệu quả nhất là hạn chế tiếp xúc với ánh sáng mặt trời. Tia UV trong ánh nắng là tác nhân khiến da xuất hiện ung thư. Ung thư da nếu được phát hiện sớm thì sẽ có tiên lượng tốt hơn rất nhiều. Phương pháp điều trị ung thư da cũng rất đa dạng, tùy thuộc vào độ ác tính cũng như giai đoạn phát hiện là sớm hay muộn.

Ung thư khẩu cái mềm (Soft palate cancer)

Khẩu cái mềm là lớp niêm mạc phía trên phủ bên trong khoang miệng. Ung thư khẩu cái mềm được xem là một loại ung thư họng. Các triệu chứng có thể xuất hiện là:

• Chảy máu trong miệng.
• Khó nuốt, khó nói.
• Hơi thở có mùi hôi.
• Đau trong miệng, vết loét miệng không lành.
• Đau khi nuốt.

Các yếu tố làm tăng nguy cơ ung thư khẩu cái mềm bao gồm hút thuốc lá, uống rượu, nhiễm HPV và suy giảm miễn dịch. Phương pháp điều trị thường được sử dụng là phẫu thuật, xạ trị và hóa trị.

Ung thư họng (Throat cancer)

Đây là nhóm ung thư xuất hiện ở hầu họng, thanh quản và amiđan. Ung thư họng cũng có thể ảnh hưởng đến nắp thanh môn. Các triệu chứng có thể gặp như ho, khàn tiếng, khó nói, khó nuốt, đau tai, đau họng.

Ung thư họng có liên quan rất mạnh với hút thuốc lá. Do đó, không hút/ngưng hút thuốc lá là cách tốt nhất để phòng ngừa ung thư họng. Các biện pháp điều trị phụ thuộc vào mức độ ác tính và giai đoạn bệnh. Phẫu thuật, xạ trị, hóa trị và điều trị nhắm trúng đích có thể được sử dụng.

Ung thư tuyến giáp (Thyroid cancer)

Tuyến giáp là tuyến nội tiết dạng hình cánh bướm nằm hai bên khí quản, bên dưới yết hầu. Hormone tuyến giáp có nhiều chức năng như điều hòa chuyển hóa thân nhiệt, huyết áp, nhịp tim.

Có nhiều loại ung thư tuyến giáp. Một số loại diễn tiến từ từ, trong khi một số lại ác tính và chuyển biến rất nhanh. Hiện tại, hầu hết ung thư tuyến giáp đều có thể điều trị được. Một số khối u tuyến giáp nhỏ có thể không cần phải điều trị ngay. Nhiều trường hợp có thể cần phải mổ tuyến giáp để điều trị. Tuyến giáp có thể bị cắt bỏ toàn phần hoặc bán phần.

Ung thư lưỡi (Tongue cancer)

Có nhiều loại ung thư xuất hiện ở lưỡi. Tùy thuộc vào độ ác tính và bản chất khối u mà bác sĩ có thể đưa ra tiên lượng và điều trị khác nhau. Phương pháp chủ yếu được sử dụng là phẫu thuật cắt bỏ khối u. Các điều trị khác như xạ trị, hóa trị hay nhắm trúng đích cũng có thể được sử dụng. Việc điều trị sẽ cố gắng hạn chế tối đa những ảnh hưởng đến khả năng nói chuyện và ăn uống. Tập phục hồi chức năng là cần thiết sau khi điều trị.

Tạm kết

Ung thư vùng đầu mặt cổ khá đa dạng. Chúng có thể là lành tính hoặc ác tính, với các biểu hiện khá tương tự nhau. Các phương pháp điều trị của ung thư vùng đầu mặt cổ chủ yếu tập trung vào phẫu thuật loại bỏ khối u ở giai đoạn sớm. Khi có bất kỳ biểu hiện nào nghi ngờ, hãy đi khám ngay để được chẩn đoán bệnh. Việc phát hiện ở giai đoạn sớm của bệnh sẽ mang lại tiên lượng điều trị tốt hơn rất nhiều.