U Carcinoid và những nguy hiểm tiềm ẩn khôn lường

U Carcinoid là một trong những bệnh lý ung thư rất thường gặp. Nếu không được chẩn đoán sớm, điều trị kịp thời, bệnh có thể phát triển đến thời kỳ cuối và rất khó để điều trị hiệu quả. Vậy làm sao để chẩn đoán được căn bệnh này? Điều trị có hết bệnh một cách triệt để hay không? Cần những biện pháp gì để phòng bệnh? Cùng giải đáp những thắc mắc này qua bài viết sau đây của Bác sĩ Nguyễn Lâm Giang.

U Carcinoid là bệnh gì?

U Carcinoid là những khối u có nguồn gốc từ các tế bào thần kinh nội tiết. Nó được chuyển dạng từ các tế bào gốc nguyên thủy nằm ở thành ruột. Mặc dù vậy, loại u này có thể khởi phát từ các cơ quan khác trong cơ thể.

Chẳng hạn như: trung thất, tuyến ức, phổi, phế quản, gan, tụy, thận, buồng trứng, tiền liệt tuyến. Đây là một loại ung thư tiến triển chậm nhưng có khả năng di căn rất cao.

Các u Carcinoid có nhiều điểm không giống với những loại u thường gặp. Nó có thời gian tiến triển rất chậm và rất hiếm khi gây ra triệu chứng ở giai đoan sớm.

Ngay cả khi được quan sát dưới kính hiển vi, các u loại Carcinoid vẫn trông giống như tế bào bình thường, thậm chí ở cả thời kỳ tế bào ung thư đã di căn.

Loại u này thường sản xuất và phóng thích một số loại hormone vào trong cơ thể. Vì vậy, nó có thể gây ra một số triệu chứng như tiêu chảy, đau quặn bụng, cơn nóng bừng mặt. Tuy nhiên, sự xuất hiện các triệu chứng này thường ở giai đoạn rất muộn.

Nguyên nhân gây ra u Carcinoid

Hiện nay, các nhà khoa học vẫn chưa biết rõ nguyên nhân gây ra u Carcinoid. Loại u này xuất phát từ các tế bào nằm trong hệ thần kinh nội tiết. Vì vậy, nó vừa có khả năng bài  tiết hormone, vừa có những tính chất giống một tế bào thần kinh.

Lúc đầu, các khối u có kích thước rất nhỏ và phát triển rất chậm. Các nhà khoa học vẫn chưa tìm ra được nguyên nhân khiến cho khối u phát triển nhanh. Từ đó, nó gây nên những triệu chứng nhất định. Trong khi một số u có kích thước nhỏ nhưng không có bất cứ biểu hiện gì.

Đặc điểm dịch tễ của bệnh

U Carcinoid có thể xuất hiện ở bất cứ lứa tuổi nào. Tuy nhiên, theo nhiều nghiên cứu, nó thường xuất hiện ở những người trên 50 tuổi. Loại u này thường gặp ở nữ hơn so với nam.

Nếu cha mẹ bị u Carcinoid thì con có nguy cơ bị bệnh cao hơn những người khác. Bên cạnh đó, gia đình có tiền sử mắc bệnh đa u tuyến nội tiết type 1 cũng được cho là một yếu tố nguy cơ của Carcinoid.

Hút thuốc lá làm tăng nguy cơ mắc bệnh Carcinoid ở phổi. Một số bệnh lý khác như thiếu axít ở dạ dày, viêm loét dạ dày – tá tràng, bệnh thiếu máu ác tính,… cũng làm tăng nguy cơ mắc bệnh Carcinoid ở đường tiêu hóa.

Trên thực tế, không phải tất cả những người có khối u Carcinoid trong cơ thể đều bị ung thư Carcinoid. Ung thư carcinoid chỉ xảy ra khi khối u sản xuất quá nhiều hormone Serotonin cũng như các hormone khác hơn so với bình thường.

Triệu chứng của bệnh

Các khối u Carcinoid tiến triển rất chậm và hiếm khi gây nên những triệu chứng điển hình. Đa phần các triệu chứng của bệnh chỉ xuất hiện khi các tế bào u di căn đến gan. Tại gan, các enzym bảo vệ cơ thể sẽ phá vỡ và trung hòa nồng độ Serotonin dư thừa cũng như các chất do khối u tiết ra, ngăn cản chúng tiệp cận các tế bào bình thường.

Bệnh chỉ thực sự có triệu chứng ở giai đoạn muộn. Khi ấy, cơ thể đã suy yếu và các tế bào khỏe mạnh không thể chống chọi lại với tế bào u. Từ đó, sự tăng tiết quá mức các hormone sẽ dẫn đến những triệu chứng điển hình ở từng cơ quan:

• Tại tim: van tim bị tổn thương, màng ngoài tim bị xơ hóa, rối loạn nhịp tim, có thể dẫn đến suy tim.
• Phổi: Ho, khó thở kiểu hen phế quản cấp tính, đau tức ngực, thậm chí là ho ra máu.
• Đường tiêu hóa: Ăn uống khó tiêu, đầy bụng, đau bụng, tiêu chảy, xuất huyết tiêu hóa,…
• Ở da: đỏ da gặp trong 90% các trường hợp, kết hợp với nóng, ngứa, vã mồ hôi.
• Đường tiết niệu: đau vùng thận, tiểu ít, tiểu lắt nhắt, tiểu mủ, tiểu máu.
• Toàn thân: Mệt mỏi, sụt cân, gầy sút, xanh xao.

Chẩn đoán bệnh như thế nào?

Các bác sĩ sẽ hỏi bệnh, nắm bắt các triệu chứng trên và có thể cho người bệnh thực hiện các xét nghiệm như:

• Sinh hóa máu: tìm các marker của tế bào u: serotonin, 5HIAA, catecholamin, histamin,…
• Chẩn đoán hình ảnh: X Quang tim phổi, chụp đường tiêu hóa có cản quang, chụp CT Scan, cộng hưởng từ, xạ hình xương,…
• Một số biện pháp thăm dò nội soi như: nội soi phế quản, dạ dày tá tràng, đại tràng.
• Chẩn đoán xác định bệnh chỉ khi người bệnh được tiến hành sinh thiết tế bào tại cơ quan đó. Sau đó làm giải phẫu bệnh và cho ra kết quả là u Carcinoid.

Nguyên tắc điều trị bệnh

Đa phần u Carcinoid là ác tính và chỉ có triệu chứng khi đã ở giai đoạn muộn. Vì vậy, việc phát hiện bệnh sớm vẫn là một vấn đề khá khó khăn. Việc điều trị ung thư carcinoid có mục tiêu chủ yếu là giảm sự di căn, phát triển, đồng thời loại bỏ các khối u. Từ đó, các bác sĩ chuyên khoa ung bướu sẽ giúp cho người bệnh kiểm soát bệnh tốt hơn, cảm thấy khỏe hơn.

Nếu khối u chưa di căn, các bác sĩ sẽ tiến hành phẫu thuật cắt bỏ toàn bộ khối u. Nếu khối u đã di căn, bệnh nhân sẽ được tiêm thuốc (hóa trị, truyền hóa chất). Mục đích của tiêm thuốc nhằm làm chậm sự phát triển của khối u, hạn chế sự xuất hiện các triệu chứng của bệnh.

Theo y học hiện đại ngày nay, thông thường, khi khối u đã di căn thì nguyên tắc vàng là kết hợp phẫu thuật, hóa trị và xạ trị. Mục tiêu là để hạn chế tối đa sự phát triển của khối u. Đồng thời kéo dài cuộc sống và chất lượng sống của người bệnh.

Một số biện pháp điều trị có hiệu quả hiện nay

Làm chậm sự phát triển của khối u: Tiêm thuốc Octreotid (sandostatin) hàng tháng giúp làm chậm sự phát triển của khối u. Đồng thời cũng giảm các triệu chứng khó chịu như tiêu chảy, nóng đỏ da, bừng mặt,…

Can thiệp ngừng cấp máu cho khối u di căn vào gan thông qua phương pháp làm tắc động mạch gan. Phương pháp này tiềm ẩn một số nguy cơ nhất định nên các bác sĩ sẽ trao đổi kỹ với bệnh nhân.

Tiêu diệt các tế bào ung thư Carcinoid bằng nhiệt: Sử dụng sóng cao tần để tạo ra nhiệt năng. Nhiệt lượng ấy được truyền qua một cái kim áp sát tế bào ung thư nhằm tiêu diệt các tế bào này. Phương pháp này được áp dụng cho những trường hợp có một vài ổ di căn nhỏ ở gan. Nó tương đối an toàn, nguy cơ chảy máu cũng như nhiễm khuẩn không cao.

Phòng bệnh

Như chúng ta đã thấy, u Carcinoid một khi đã biểu hiện rõ thì đã là u ác và ở giai đoạn muộn. Vì vậy, đối với bệnh này, chúng ta tuyệt đối đừng chủ quan mà nên phòng bệnh. Mặc dù các nhà khoa học chưa đưa ra được những biện pháp phòng bệnh đặc hiệu, nhưng những biện pháp sau đây cũng giúp hạn chế nguy cơ mắc bệnh:

• Tầm soát thường quy ở những người có tiền sử gia đình bị u Carcinoid.
• Không nên hút thuốc lá.
• Hạn chế tối đa ăn thức ăn nướng như: xúc xích nướng, thịt nướng, thịt xông khói,…
• Không để cơ thể tiếp xúc nhiều với tia xạ như: tia X, tia gamma, tia tử ngoại từ ánh nắng mặt trời.

Ngoài những biện pháp trên, việc tăng cường sức đề kháng của cơ thể cũng rất quan trọng. Nó giúp cho những tế bào khỏe mạnh trong cơ thể tấn công, ức chế sự xuất hiện của các tế bào ung thư. Một số cách hữu hiệu bao gồm:

• Bổ sung vitamin từ trái cây, rau củ quả.
• Ăn uống đầy đủ chất dinh dưỡng.
• Tuyệt đối không nên bỏ bữa ăn sáng.
• Hạn chế thức khuya, sử dụng rượu bia hoặc thức uống có cồn.
• Tiêm văc xin để phòng bệnh cũng là một biện pháp bảo vệ hệ miễn dịch của cơ thể.

Qua bài viết này, Bác sĩ Nguyễn Lâm Giang hy vọng bạn đọc sẽ hiểu biết nhiều hơn về bệnh u Carcinoid. Đối với bệnh này, các bạn đừng nên chủ quan mà hãy tầm soát sớm nhất có thể. Bên cạnh đó, các bạn cũng sẽ có những biện pháp thiết thực nhằm “Phòng bệnh hơn chữa bệnh” đúng không nào? Hãy chia sẻ cùng YouMed những kinh nghiệm của các bạn nhé!