Ung thư di căn não: Những điều bạn cần biết

Từ xưa đến nay, ung thư luôn là bệnh lý được nhiều người quan tâm của con người. Đây là một bệnh mà gần như ở bất cứ môi trường, lứa tuổi và điều kiện nào đều có những cá thể mắc bệnh. Bệnh sẽ diễn tiến theo các giai đoạn. Di căn xa là một trong những kết cục cuối cùng. Trong đó, di căn não là một tình trạng hay xảy ra. Làm thế nào để nhận biết được ung thư di căn não? Nên làm gì khi trường hợp xấu này diễn ra? Hãy cùng theo dõi bài viết này nhé. 

1. Ung thư di căn não cụ thể là như thế nào? 

Trong tiến trình bình thường của ung thư, tế bào ung thư sẽ xuất phát từ một cơ quan (Được gọi là ung thư nguyên phát tại cơ quan đó). Nó sẽ theo các tiến trình sau: 

• Ung thư tại chỗ phát triển, các tế bào ác tính tăng sinh nhanh chóng tạo khối ngay nơi đó.
• Đòi hỏi sự tăng sinh mạch máu kèm theo để nuôi dưỡng khối u. Việc tăng sinh vô tổ chức này có thể khiến khối u chảy máu, lở loét hay chèn ép ảnh hưởng cơ quan nơi nó xuất hiện.
• Các tế bào u sẽ theo đường mạch máu, đường bạch huyết đi tới những vị trị khác: hạch, gan, phổi, não, xương… Đây là những cơ quan vốn được cơ thể ưu tiên “tưới” máu nhiều nhất.

Ung thư di căn não là các tế bào u từ nơi khác đến não và tăng sinh tại đây tạo ra “khối u” não thứ phát. Bản chất tế bào và loại ung thư vẫn là ung thư tại nơi khởi đầu. Nó khác với ung thư não nguyên phát, là loại u ác tính có nguồn gốc từ chính tế bào não. Điều trị hai loại u não có thể có nhiều điểm rất khác nhau.

2. Những ung thư nào có thể di căn não? 

Hầu như các loại ung thư đều có khả năng di căn não nhưng không phải loại nào cũng phổ biến. Mức độ phổ biến của loại bệnh ác tính đó trên dân số cũng có liên quan đến di căn. Nhìn chung, 5 loại ung thư dưới đây hay cho kết quả có tình trạng di căn xa lên não bộ: 

• Phổi (Chiếm từ 16% đến 20%).
• Tế bào thận (Chiếm từ 7% đến 10%).
• Hắc tố (Melanoma) (Chiếm khoảng 7%).
• Vú (Chiếm khoảng 5%) .
• Đại trực tràng (Chiếm khoảng 1 – 2%).

>> Tuy tỉ lệ di căn lên não thấp song ung thư đại trực tràng vẫn là bệnh rất nguy hiểm. Tìm hiểu thêm về dấu hiệu và tầm soát ung thư đại trực tràng để bảo vệ chính mình.

3. Ung thư di căn não biểu hiện triệu chứng như thế nào? 

Triệu chứng của khối u trên não thường khá nguy hiểm, thậm chí là đối với u lành tính. Trường hợp u ác tính di căn thì bệnh nhân nhanh chóng bị ảnh hưởng nặng nề về tâm thần kinh. Triệu chứng biểu hiện sẽ phụ thuộc vào nhiều yếu tố, trong đó có cả bản chất loại ung thư, kích thước và vị trí u di căn. Trên não có những vị trí “hiểm” và có thể gây nguy hiểm, thập chí là nguy kịch nếu bị chèn ép hoặc tổn thương. 

Các biểu hiện cần nghi ngờ có tình trạng di căn não, đặc biệt là trên những bệnh nhân ung thư, đang điều trị ung thư: 

3.1. Đau đầu

Triệu chứng thay đổi từ âm ỉ mức độ nhẹ đến dữ dội. Đây là một biểu hiện thường gặp.

Bệnh nhân có thể kèm theo buồn nôn hoặc nôn ói nhiều.

3.2. Thay đổi trạng thái tâm thần

Biểu biện nhiều dạng bất thường khác nhau: 

• Cáu gắt, kích động la hét, vật vã kích thích…
• Ngủ gà, nhận biết kém xung quanh, nặng có thể có li bì, hôn mê…

3.3. Rối loạn trí nhớ

Bệnh nhân đột ngột mau quên hay nhớ lẫn lộn có thể là một dấu hiệu cảnh báo. 

3.4. Dấu hiệu tổn thương não khác

• Co giật, động kinh, co quắp tay chân, yếu liệt, tê bì, cảm giác kiến bò…
• Chóng mặt, hoa mắt, nhìn mờ, sụp mi mắt…
• Ù tai, nghe kém.
• Đớ lưỡi, méo miệng, khó nói.
• Đi đứng không vững.

4. Ung thư di căn não nguy hiểm như thế nào? 

Tất cả các loại ung thư một khi đã di căn xa đều được phân nhóm giai đoạn muộn. Cụ thể là giai đoạn IVB, hay còn gọi là giai đoạn cuối. Tiên lượng sống thêm thường rất kém, đặc biệt là khi thương tổn ảnh hưởng đến các cấu trúc “hiểm hóc”. Ví dụ như những trung tâm đảm nhiệm chức năng điều khiển nhịp tim, điều khiển hô hấp của cơ thể.

Thời gian sống của bệnh nhân có thể chỉ là vài tuần, thậm chí vài ngày nếu không được can thiệp kịp thời. 

5. Bệnh phổ biến như thế nào? 

U não thứ phát do di căn là u não phổ biến nhất trong các khối u nội sọ. Nó chiếm trên một nửa tất cả loại u tại não. Trong các bệnh lý ác tính hệ thống, u di căn này gặp từ 10% đến 30% người lớn và 7% – 10% trẻ em.

6. Điều trị ung thư di căn não như thế nào?

Ngày nay, với sự phát triển của nhiều phương pháp, thời gian sống của người bệnh đã được cải thiện đáng kể.

Thời gian sống tuỳ vào loại ung thư, bản chất, số lượng, kích thước và vị trí khối u…. Ngoài ra, thể trạng, bệnh lý kèm theo và cả điều kiện kinh tế của người bệnh cũng có liên quan. Đột biến chuyên biệt trong ung thư, sự di căn thêm các cơ quan khác cũng là những yếu tố cực kỳ quan trọng để cân nhắc điều trị. Các liệu pháp sử dụng trong điều trị bao gồm: 

6.1. Hoá trị liệu và thuốc trúng đích

Có thể hiệu quả tuỳ thuộc vào một số loại u. Khối u có thể nhỏ lại ở nhiều vị trí, triệu chứng cải thiện nhưng khả năng tái phát là luôn luôn có, thậm chí khá cao. 

6.2. Xạ trị

Tuỳ vào cá thể thực tế có thể áp dụng xạ trị toàn bộ não hoặc xạ trị tập trung.

6.3. Phẫu thuật

Với những khối u có vị trí dễ tiếp cận, khu trú đơn độc thì bác sĩ có thể cân nhắc phương án này. 

6.4. Điều trị giảm nhẹ

Mục tiêu trọng tâm là cải thiện chất lượng cuộc sống cho người bệnh. Nó giảm đau tối đa và giảm gánh nặng tâm lý nhiều nhất có thể. Điều trị sẽ bao gồm tập trung an thần, giảm đau, chăm sóc dinh dưỡng và tâm lý. Đồng thời, phương pháp này tối thiểu hoá những ảnh hưởng của bệnh và hạn chế xâm lấn can thiệp nếu có thể.

6.4. Vật lý trị liệu – Phục hồi chức năng

Áp dụng để khôi phục chức năng vận động, ngôn ngữ của người bệnh khi có thể. 

7. Làm cách nào để phòng ngừa ung thư di căn não?

Việc kiểm soát tiến triển của bệnh ung thư chưa bao giờ là dễ dàng. Thay đổi thói quen sống lành mạnh, nâng cao sức đề kháng và phòng ngừa các loại ung thư nguyên phát là những việc mang lại lợi ích rõ rệt:.

• Ăn uống đủ chất, lành mạnh. 
• Thể dục, vận động hợp lý. 
• Tiêm ngừa đầy đủ, đặc biệt có thể phòng ngừa các ung thư như viêm gan siêu vi B, ung thư cổ tử cung… 
• Đời sống tình dục an toàn và lành mạnh. 
• Khám bệnh khi cơ thể có những dấu hiệu bất thường như sụt cân, ăn uống kém, nổi hạch… Đặc biệt là trên những người lớn tuổi.
• Điều trị tích cực trên những bệnh nhân đang mắc ung thư. Đặc biệt là ung thư phổi, ung thư hắc tố, ung thư đại trực tràng… 
• Giữ tinh thần tích cực, lạc quan là một trong những chìa khoá quan trọng để điều trị bệnh hiệu quả.

Ung thư di căn não là một tình trạng nặng. Nằm trong bối cảnh của ung thư giai đoạn cuối, bệnh sẽ có tiên lượng không khả quan trong nhiều tình huống. Biểu hiện chủ yếu của bệnh là các triệu chứng thần kinh thay đổi từ đau đầu âm ỉ cho đến nặng nề như hôn mê. Điều trị sẽ thay đổi phụ thuộc vào tình trạng bệnh nhân, đặc điểm của u di căn và phương tiện y khoa hiện có. Nhìn chung, giảm đau đớn, chăm sóc tâm lý, cải thiện chất lượng cuộc sống của người bệnh là mục tiêu quan trọng nhất cần quan tâm.

Bác sĩ Đinh Gia Khánh