Ung thư gan: Đặc điểm, nguyên nhân và cách nhận biết bệnh

Ung thư gan là một bệnh lý ác tính phổ biến ở Việt Nam. Bệnh gây ra nhiều hệ luỵ quan trọng và là mối lo lắng của nhiều gia đình. Bài viết này sẽ cho chúng ta một cái nhìn đúng đắn hơn về bệnh lý này, qua đó có thể có những kế hoạch phù hợp để phòng ngừa, chăm sóc và nhận diện sớm bệnh trên những đối tượng có nguy cơ cao.

1. Ung thư gan là gì?

Gan là cơ quan nội tạng lớn nhất trong cơ thể. Đảm nhiệm nhiều chức năng vô cùng quan trọng: sản xuất, bài tiết các chất, khử độc, chuyển hoá, dự trữ, thậm chí là miễn dịch…

Ung thư gan là bệnh lý ác tính xuất phát từ các loại tế bào khác nhau ở gan hoặc di căn từ nơi khác tới. Bệnh gây nhiều hệ quả nguy hiểm, đặc biệt là ung thư gan giai đoạn cuối.

2. Ung thư gan có thường gặp không?

Theo kết quả nghiên cứu của GLOBOCAN, một dự án quan sát ung thư toàn cầu của tổ chức y tế giới. Năm 2018, ung thư gan tại Việt Nam:

Bệnh mới mắc có 25.335 trường hợp trong năm. Chiếm 15.4% trong tất cả các loại ung thư và xếp hạng thứ nhất!

Tử vong do ung thư gan có 25.404 trường hợp trong năm. Chiếm 22.1% và cũng được xếp hạng thứ nhất trong tổng số các trường hợp tử vong do ung thư!

Tổng kết nhiều năm liền, ung thư gan vẫn là ung thứ số 1 tại Việt Nam. Với tỉ lệ mới mắc, tỉ lệ tử vong do ung thư gan đều đứng đầu.

3. Tại sao lại bị Ung thư gan?

Các yếu tố nguy cơ thúc đẩy Ung thư gan:

• Viêm gan siêu vi B.
• Viêm gan siêu vi C.
• Xơ gan do bất kỳ nguyên nhân nào.
• Rượu.
• Nhiễm sắc tố sắt.
• Độc tố Aflatoxin của nấm trong thực phẩm bị mốc.
• Steroid đồng hoá (chất tổng hợp có tác dụng giống hormon sinh dục nam)

Trong đó ở Việt Nam chúng ta, yếu tố quan trọng nhất là viêm gan siêu vi mạn, cụ thể là viêm gan siêu vi B. Xuất hiện trong hầu hết các trường hợp ung thư biểu mô tế bào gan.

Bạn có thể tìm hiểu thêm: Xơ gan: Có những cách điều trị nào? Làm thế nào để phòng bệnh?

4. Ung thư gan biểu hiện như thế nào?

Triệu chứng ung thư gan trong những thời gian đầu thường rất âm thầm, thậm chí là không triệu chứng. Một số trường hợp phát hiện bệnh có thể là siêu âm tình cờ phát hiện khối u ở gan. Các biểu hiện chỉ bắt đầu rõ rệt và rầm rộ đối với giai đoạn muộn, đặc biệt là ung thư gan giai đoạn cuối.

Một số dấu hiệu có thể xuất hiện ở bệnh nhân:

• Rối loạn tiêu hoá

Mệt mỏi, chán ăn, không ngon miệng.

Đầy hơi, khó tiêu.

Buồn nôn, nôn.

Tiêu lỏng.

• Đau bụng

Triệu chứng đau bụng trong thường đau tức vùng bụng phía dưới sườn bên phải. Trong ung thư gan giai đoạn cuối, khối u trong gan có thể bị hoại tử, có thể gây tắc mật, chèn ép các cấu trúc gây triệu chứng đau bụng tính chất thay đổi và mức độ dữ dội hơn.

• Sụt cân

Một đặc điểm chung của các bệnh lý ác tính. Những bệnh nhân ung thư gan giai đoạn cuối thường có thể trạng suy kiệt và thể lực kém.

• Vàng da, vàng mắt

Triệu chứng vàng da có thể không xuất hiện ngay từ sớm. Nên không phải là “không vàng da là không có bệnh gan mật”. Nó chỉ nổi bật trong các trường hợp:

+ Chức năng gan bị ảnh hưởng đáng kể.

+ Nền gan là xơ gan bất bù.

+ Do bệnh cảnh viêm gan.

+ Do tắc mật bởi khối u, bởi hạch vùng rốn gan. Triệu chứng ngứa và tiểu sậm có thể kèm theo.

Triệu chứng này phổ biến trong ung thư gan giai đoạn cuối.

>> Bạn có thể tìm hiểu thêm: Viêm gan mạn tính: Nguyên nhân, triệu chứng và điều trị

5. Các triệu chứng là hệ quả của suy gan

Một số biểu hiện của chức năng gan bị hỏng nghiêm trọng, tiên lượng thường xấu:

• Báng bụng.
• Ói ra máu, tiêu phân đen.
• Bệnh não gan: biểu hiện triệu chứng thần kinh từ ngủ ngà, lơ mơ đến hôn mê.
• Các triệu chứng suy thận.

6. Xét nghiệm nào để phát hiện Ung thư gan?

Như đã nói ở trên, siêu âm có thể phát hiện khối u ở gan. Nhưng tính chất lành ác của khối u thì khó biết được. Do đó, tuỳ vào tính chất của khối u, bác sĩ có thể chỉ định thêm chụp cắt lớp vi tính (CT scan). Đây là một phương tiện rất có giá trị có thể chẩn đoán được bệnh. Sinh thiết gan để chẩn đoán ngày càng hạn chế, có thể chỉ được đưa ra khi hình ảnh không xác định được bệnh.

Một số xét nghiệm sinh hoá theo dõi các dấu chỉ khối u (tumor makers) có thể có ích khi phối hợp với nhiều phương pháp chẩn đoán khác. Theo dõi sau điều trị cũng có thể ứng dụng, nhưng không đùng đơn độc để chẩn đoán ung thư gan nếu không có yếu tố nguy cơ.

7. Ung thư gan tiến triển như thế nào?

Ung thư gan nguyên phát va thứ phát có sự khác nhau.

Ung thư gan thứ phát tức là các ung thư từ nơi khác di căn đến gan. Thường gặp là từ ung thư ống tiêu hoá (đặc biệt là đại trực tràng). Những ung thư thứ phát này được xếp là giai đoạn cuối của loại ung thư nguyên phát đó. Ví dụ: ung thư đại tràng di căn gan sẽ được xếp là ung thư đại tràng giai đoạn 4.

Xem thêm: Các giai đoạn của ung thư gan mà có thể bạn chưa biết

Ung thư nguyên phát tại gan có đặc điểm không giống nhau giữa các loại tế bào ung thư: tế bào gan, tế bào ống mật, nguyên bào gan hay mạch máu gan. Nhưng phổ biến nhất là ung thư biểu mô tế bào gan. Được phân giai đoạn nhìn chung có thể hiểu như sau:

• U khu trú trong phân thuỳ gan, với kích thước nhỏ. Chưa có biểu hiện triệu chứng đáng kể.
• Số lượng u và kích thước u tăng lên đáng kể.
• Xấm lấn hệ tĩnh mạch gan, xâm lấn các hạch lân cận. Chức năng gan bị ảnh hưởng nghiêm trọng. Xuất hiện các triệu chứng suy gan, tắc mật.
• Di căn xa sang các cơ quan khác. Bệnh nhân bước vào giai đoạn cuối của bệnh.

Ung thư gan là bệnh lý ác tính đứng thứ nhất tại Việt Nam. Là ung thư phổ biến nhất, số lượng tử vong cũng nhiều nhất. Yếu tố nguy cơ rõ rệt nhất của bệnh là viêm gan siêu vi mạn, xuất hiện trong hầu hết các trường hợp ung thư gan. Triệu chứng giai đoạn đầu thường nghèo nàn nên dễ bỏ sót bệnh. Triệu chứng rõ ràng rầm rộ thường trong ung thư gan giai đoạn cuối  nên điều trị muộn thường đem lại hiệu quả ít khả quan.

Xem thêm: Cần chuẩn bị câu hỏi gì trước khi đi khám bệnh Ung thư gan?