Vaccine phòng Covid-19 Pfizer/BioNTech: Những thông tin cần nắm rõ

Vaccine Covid-19 Pfizer được Tổ chức Y tế Thế giới thông qua chấp thuận sử dụng trong trường hợp khẩn cấp vào ngày 31/12/2020. Tại Việt Nam, vaccine phòng Covid-19 Pfizer được Bộ Y tế phê duyệt có điều kiện vaccine cho nhu cầu cấp bách trong phòng, chống dịch bệnh Covid-19 tại quyết định số 2908/ QĐ-BYT ngày 12/6/2021. Hãy cùng theo dõi các vấn đề được phân tích và trình bày chi tiết dưới đây của Dược sĩ Nguyễn Ngọc Cẩm Tiên nhé!

Cơ chế tác dụng vaccine Covid-19 Pfizer

Các loại vaccine khác nhau sẽ tác động theo những cách khác nhau để tạo ra khả năng bảo vệ. Tuy nhiên, với tất cả các loại vaccine, cơ thể sẽ được cung cấp tế bào lympho T “ghi nhớ” cũng như tế bào lympho B. Mục đích có thể ghi nhớ cách chống lại vi-rút trong tương lai.

Thông thường, vài tuần sau khi tiêm chủng, cơ thể mới bắt đầu sản sinh ra tế bào lympho T và lympho B. Do đó, vẫn có thể nhiễm bênh ngay trước hoặc sau khi tiêm vaccine. Điều này là do vaccine vẫn chưa có đủ thời gian để tạo ra miễn dịch.

Vaccine phòng Covid-19 Pfizer (BNT162b2) ứng dụng công nghệ vật liệu di truyền. Chúng sử dụng mRNA để làm “mồi nhử” hướng dẫn hệ miễn dịch chống lại mầm bệnh. Vaccine hoạt động bằng cách kích thích các tế bào trong cơ thể người tạo ra protein virus.

Khi hệ miễn dịch của cơ thể tiếp xúc với protein sẽ sinh ra kháng thể để kháng lại. Từ đó các tế bào miễn dịch nhận biết được virus SARS-CoV-2 và chống lại bệnh nhiễm một cách hiệu quả.

Vaccine Covid-19 Pfizer có nguồn gốc từ đâu?

Vaccine Covid-19 Pfizer (BNT162b2) là một trong số những vaccine hứa hẹn nhất trong cuộc đua sản xuất vắc xin phòng đại dịch Covid-19. Qua các cuộc thử nghiệm lâm sàng đã cho thấy vaccine phòng Covid-19 Pfizer có tính an toàn cao và tỷ lệ hiệu lực là 95% trong việc phòng ngừa hiệu quả virus gây bệnh Covid-19.

Đây sản phẩm của Tập đoàn dược phẩm Pfizer, Mỹ và công ty công nghệ sinh học BioNTech ở Mainz của Đức hợp tác phát triển.

Cần tiêm mấy mũi vaccine Covid-19 Pfizer?

Vaccine phòng Covid-19 Pfizer được chỉ định tiêm bắp với phác đồ tiêm gồm 2 mũi cụ thể như sau:

• Mũi 1: thực hiện trong lần tiêm đầu tiên
• Mũi 2: thực hiện tiêm phòng mũi thứ 2 cách mũi 1 sau 3 tuần.

Hiệu quả của vaccine phòng Covid-19 Pfizer

Dựa vào các bằng chứng từ những thử nghiệm lâm sàng trong việc ngăn ngừa lây truyền virus gây bệnh COVID-19:

• Đối tượng: những người >16 tuổi.
• Vaccine phòng Covid-19 Pfizer đạt hiệu quả 95%.

Trong các thử nghiệm lâm sàng, vaccine này cũng có hiệu quả cao trong ngăn ngừa lây nhiễm bệnh COVID-19.

Vaccine cũng có hiệu quả cao trong việc ngăn ngừa Covid-19 ở những đối tượng:

• Ở nhiều độ tuổi.
• Giới tính.
• Chủng tộc và dân tộc.
• Người có sẵn bệnh nền.

Độ an toàn của Vaccine Covid-19 Pfizer

Trong các cuộc thử nghiệm lâm sàng đã được thực hiện của vaccine phòng Covid-19 Pfizer, các tác dụng phụ không mong muốn xảy ra trong vòng 7 ngày sau khi tiêm là việc rất bình thường. Mực độ tác động thường từ nhẹ cho đến trung bình. Một số triệu chứng sau khi tiêm thông thường là sau mũi tiêm thứ 2

• Sốt.
• Cảm giác ớn lạnh.
• Mệt mỏi và đau đầu.

Đánh giá về độ an toàn của vaccine BNT162b2, trung tâm Kiểm soát và phòng ngừa dịch bệnh Mỹ (CDC) cho biết chỉ có khoảng 1/100.000 trường hợp thử nghiệm vaccine phòng Covid-19 Pfizer bị phản ứng quá mẫn nặng.

Ngoài ra, CDC đã khẳng định rằng các lợi ích miễn dịch mà loại BNT162b2 này mang lại lớn hơn nhiều so với nguy cơ tác dụng phụ.

Không những vậy, các ca dị ứng sau khi tiêm vaccine BNT162b2 đặc biệt hiếm. Nhưng lợi ích của việc tiêm phòng vẫn rất to lớn và mang ý nghĩa đặc biệt quan trọng trong bối cảnh đại dịch Covid-19 gây nên.

Khuyến cáo về vaccine Covid-19 Pfizer

Trong văn bản hướng dẫn triển khai tiêm vaccine phòng Covid-19 Pfizer vào ngày 22/7, BYT nhấn mạnh khi vaccine hạn chế thì ưu tiên sử dụng để tiêm mũi 2 cho những người đã tiêm mũi thứ nhất bằng AstraZeneca.

Theo BYT, trong bối cảnh nguồn vaccine hạn chế trên toàn cầu, tiến độ cung ứng không đủ để đảm bảo mỗi người đều được tiêm đủ 2 liều cùng loại khi đến lịch tiêm. Do vậy, một số quốc gia đã áp dụng kết hợp hai loại vaccine khác nhau để tiêm 2 mũi nhằm đảm bảo hiệu quả phòng bệnh.

Một số nghiên cứu tại một số quốc gia chỉ ra sau khi tiêm mũi 1 AstraZeneca và mũi 2 Pfizer. Hiệu quả đem lại:

• Sinh ra hệ miễn dịch tương đương với việc tiêm 2 mũi vaccine Pfizer.
• Thậm chí hiệu quả cao hơn so với việc tiêm 2 mũi AstraZeneca.

Tuy nhiên, việc tiêm vaccine AstraZeneca mũi 1 và Pfizer mũi 2 có thể làm tăng nhẹ phản ứng thông thường sau tiêm chủng.

Không những vậy, BYT cũng thông tin thêm một số quốc gia có khuyến cáo tiêm hai loại vaccine khác nhau để tăng hiệu quả miễn dịch.

Đối tượng cần thận trọng khi tiêm vaccine Covid-19 Pfizer

Theo SAGE, vaccine phòng Covid-19 Pfizer cho thấy được độ an toàn cũng như hiệu quả ở những đối tượng có nhiều bệnh lý nền liên quan tới việc tăng nguy cơ mắc bệnh nặng.

Các bệnh nền đã ổn định và được kiểm soát kể đến bao gồm:

• Tăng huyết áp.
• Bệnh đái tháo đường.
• Tình trạng hen phế quản.
• Bệnh phổi, gan hoặc thận.
• Các bệnh truyền nhiễm mạn tính.

Ngoài ra, SAGE cũng cho rằng cần có thêm các nghiên cứu để đánh giá về tác động trên những người bị suy giảm miễn dịch.

Lưu ý, có thể tiêm chủng vaccine cho người đã từng mắc COVID-19. Tuy nhiên, do nguồn cung vaccine hạn chế nên có thể hoãn tiêm phòng ở những đối tượng này khoảng 6 tháng kể từ thời gian bị nhiễm bệnh.

Những lưu ý khi tiêm vaccine Covid-19 Pfizer

Hiếm khi vaccine phòng Covid-19 Pfizer có thể gây ra phản ứng dị ứng nghiêm trọng. Tuy nhiên, nếu có thì phản ứng dị ứng nghiêm trọng thường xảy ra trong vòng vài phút – một giờ sau khi tiêm một liều. Chính vì thế, sau khi tiêm cần phải ở lại nơi tiêm chủng khoảng 30 phút để theo dõi

Mốt số dấu hiệu của phản ứng dị ứng nghiêm trọng có thể bao gồm

• Cảm giác khó thở.
•  Sưng mặt và cổ họng.
• Nhịp tim đập nhanh.
• Tình trạng nổi phát ban nặng trên khắp cơ thể.
• Chóng mặt và suy nhược.

Ngoài ra, viêm cơ tim và viêm màng ngoài tim đã xảy ra ở một số người đã được chủng ngừa vaccine phòng Covid-19 Pfizer. Hầu hết các triệu chứng bắt đầu trong vòng vài ngày sau khi nhận được liều thứ 2 của vaccine. Mặc dù tỉ lệ gặp phải triệu chứng này thất nhưng nên đi khám ngay nếu có bất kỳ triệu chứng nào sau đây

• Cảm giác tức ngực.
• Người bệnh bị khó thở.
• Tình trạng tim đập nhanh hoặc đập thình thịch.

Một số tác dụng phụ sau khi tiêm vaccine phòng Covid-19 Pfizer đã được báo cáo

• Xuất hiện các phản ứng dị ứng nghiêm trọng.
• Có thể nổi phát ban, ngứa, nổi mề đay hoặc.
• Tình trạng sưng mặt.
• Bị đau nơi tiêm.
• Cảm giác mệt mỏi.
• Bị viêm cơ tim hoặc màng ngoài tim.

Trong bối cảnh đại dịch Covid-19 bùng phát mạnh mẽ tại Mỹ và châu Âu, FDA đã phê duyệt sử dụng vaccine phòng Covid-19 Pfizer để dự phòng bệnh nhiễm. Do vậy, mọi người hãy chủ động tiêm phòng vaccine. Không những có thể bảo vệ sức khỏe mà còn góp phần tăng miễn dịch cho cộng đồng.