4 điều bố mẹ cần biết về vitamin K cho trẻ sơ sinh

Ở trẻ sơ sinh, tiêm vitamin K có thể ngăn ngừa chứng rối loạn chảy máu hiếm gặp nhưng có khả năng gây tử vong. Tình trạng này được gọi là chảy máu do thiếu vitamin K, còn được gọi là bệnh xuất huyết ở trẻ sơ sinh. Vậy bạn đã biết gì về vitamin K cho trẻ sơ sinh? Hãy cùng YouMed tìm hiểu nhé!

Tại sao phải tiêm vitamin K cho trẻ sơ sinh

Vitamin K là vitamin được cơ thể sử dụng để hình thành cục máu đông và giúp cầm máu. Trẻ sinh ra có rất ít vitamin K được dự trữ trong cơ thể. Do đó, trẻ sơ sinh không thể tạo ra chất để hình thành cục máu đông – yếu tố đông máu. Khi chảy máu  do lượng vitamin K thấp thì được gọi là “chảy máu do thiếu vitamin K”.

Chảy máu do thiếu vitamin K là một nguyên nhân gây chảy máu nghiêm trọng và có khả năng đe dọa tính mạng ở trẻ sơ sinh dưới 6 tháng tuổi. Tiêm vitamin K sau khi sinh là cách tốt nhất để ngăn ngừa lượng vitamin K thấp và chảy máu do thiếu vitamin K.

Điều gì xảy ra khi trẻ sơ sinh có lượng vitamin K thấp

Trẻ sơ sinh không có đủ vitamin K không thể hình thành cục máu đông để cầm máu. Trẻ có thể bị chảy máu ở bất cứ đâu trên cơ thể. Chảy máu có thể xảy ra trong não hoặc các cơ quan quan trọng khác của trẻ và xảy ra đột ngột, nhanh chóng.

Mặc dù tình trạng chảy máu do nồng độ vitamin K thấp không thường xuyên xảy ra, nhưng khi nó xảy ra thì sẽ rất nghiêm trọng. Cứ năm trẻ sơ sinh bị chảy máu do thiếu vitamin K  thì có một trẻ tử vong. Trong số những trẻ sơ sinh bị chảy máu do thiếu vitamin K, khoảng một nửa trong số chúng bị chảy máu não, có thể dẫn đến tổn thương não vĩnh viễn. Những trẻ khác có thể bị chảy máu trong dạ dày hoặc ruột hoặc ở các bộ phận khác của cơ thể. Nhiều trẻ sơ sinh cần được truyền máu và một số trẻ cần được phẫu thuật.

Liều tiêm vitamin K cho trẻ sơ sinh

Tiêm vitamin K là cách tốt nhất và hiệu quả nhất để cung cấp vitamin K cho trẻ sơ sinh. Một mũi tiêm ngay sau khi sinh sẽ bảo vệ bé trong nhiều tháng. Vitamin K cũng có thể được cung cấp qua đường uống. Tuy nhiên, vitamin K đường uống chỉ có tác dụng phòng ngừa vì nó không hấp thu được nhiều.

Ở Việt Nam, Bộ Y tế đã có công văn hướng dẫn tiêm vitamin K cho trẻ sơ sinh:

• Đối với trẻ sơ sinh trên 1500 gram có liều tiêm bắp 1mg vitamin K1;
• Đối với trẻ dưới hoặc bằng 1500 gram liều tiêm bắp 0,5% mg vitamin K1

Việc tiêm vitamin K1 thực hiện ngay sau khi trẻ được chăm sóc thiết yếu sau đẻ/mổ lấy thai..

Liều tiêm vitamin K có an toàn với trẻ sơ sinh không

Liều vitamin K cho trẻ sơ sinh trong mũi tiêm cao so với nhu cầu hàng ngày của vitamin K. Nhưng hãy nhớ trẻ sơ sinh không có nhiều vitamin K khi mới sinh. Đồng thời, trẻ sẽ không được cung cấp đủ vitamin K cho đến khi chúng gần 6 tuổi. Điều này là do vitamin K không đi qua nhau thai và sữa mẹ có hàm lượng vitamin K rất thấp. Do đó, liều lượng trong mũi tiêm vitamin K không quá nhiều đối với trẻ sơ sinh.

Vitamin K hoạt động theo hai cách để tăng mức độ của vitamin K. Một phần vitamin K đi vào máu của trẻ ngay lập tức và làm tăng lượng vitamin K trong máu. Điều này cung cấp vitamin K cho trẻ để lượng vitamin K không xuống thấp trong vài ngày đầu đời. Phần lớn vitamin K này được lưu trữ trong gan và nó được sử dụng bởi hệ thống đông máu. Phần còn lại của vitamin K được giải phóng chậm trong 2-3 tháng tới, cung cấp nguồn vitamin K ổn định cho trẻ sơ sinh.

Liều uống vitamin K cho trẻ sơ sinh

Theo khuyến cáo gần đây từ Ủy ban Dinh dưỡng và Gan mật và Tiêu hóa Nhi khoa Châu Âu (ESPGHAN) về việc sử dụng vitamin K cho trẻ sơ sinh:

• Uống ba liều 2 mg vitamin K1 lúc mới sinh, lúc 4-6 ngày tuổi và 4-6 tuần tuổi, hoặc;
• Uống một liều 2 mg vitamin K1 sau khi sinh. Sau đó là uống một liều 1 mg hàng tuần trong 3 tháng.

Đối với trẻ sơ sinh bị nôn/ọc sữa trong vòng 1 giờ sau khi uống vitamin K, có thể uống lại liều như cũ.

Tương tự, Hiệp hội Sơ sinh Pháp khuyến cáo những điều sau để dự phòng bằng vitamin K:

• Đối với trẻ đủ tháng: Uống ba liều 2 mg vitamin K1 sau khi sinh, khi xuất viện và khi được 1 tháng tuổi;
• Đối với trẻ sinh non (cân nặng sơ sinh> 1500 g): Liều 2 mg hàng tuần cho đến khi đủ tháng tuổi;
• Đối với trẻ sinh  non (cân nặng lúc sinh <1500 g): Liều 1 mg đến 1500 g thể trọng hàng tuần; sau đó, liều hàng tuần là 2 mg cho đến khi đủ tuổi.

Lưu ý rằng dự phòng bằng vitamin K bằng đường uống có thể không đủ đối với trẻ sơ sinh có các vấn đề liên quan đến đường tiêu hóa,  trẻ quá ốm, hoặc đối với những trẻ có mẹ đã dùng thuốc gây cản trở quá trình chuyển hóa vitamin K

Vitamin K là một vitamin rất cần thiết cho cơ thể, đặc biệt là đối với trẻ sơ sinh. Chính vì vậy, bố mẹ cần bổ sung đầy đủ vitamin K cho trẻ sơ sinh để phòng ngừa xảy ra các vấn đề sức khỏe nghiêm trọng.