Rối loạn nội tiết tố nam và những thông tin bạn cần lưu ý

Rối loạn nội tiết tố thường được biết tới với những triệu chứng và căn bệnh dành cho phái nữ. Thế nhưng, tình trạng rối loạn nội tiết tố nam cũng xuất hiện và có dấu hiệu ngày càng gia tăng. Điều này không những gây ảnh hưởng đến sức khỏe mà còn ảnh hưởng đến chất lượng sống của các quý ông. Cùng tìm hiểu nguyên nhân và cách phòng ngừa qua bài viết dưới đây của ThS.BS Vũ Thành Đô!

Rối loạn nội tiết tố nam là gì?

Mất cân bằng nội tiết tố ở nam giới xuất hiện khi có sự mất cân bằng hormone. Nội tiết tố nam testosterone do tinh hoàn sản xuất đóng vai trò khá quan trọng trong việc phát triển các chức năng của nam giới như: phát triển dương vật, tinh hoàn, tiền liệt tuyến, bảo vệ chức năng sản sinh tinh trùng. Ngoài ra, nội tiết tố nam testosterone còn tác động đến vẻ bề ngoài của nam giới như: mọc râu, ria mép, tăng cơ,…

Nồng độ testosterone trong máu ở nam giới khi khỏe mạnh duy trì ở mức khoảng 10-35 nmol/L. Đối với nam giới, sự mất cân bằng hormone xảy ra sau khi quá trình sản xuất testosterone giảm dần, điều này như một dấu hiệu tuổi tác của cánh màu râu.

Từ độ tuổi 30, nồng độ testosterone sẽ bắt đầu suy giảm. Theo thời gian, điều này sẽ gây ảnh hưởng đến hầu như tất cả các khía cạnh sức khỏe của cánh mày râu.

Dấu hiệu nhận biết rối loạn nội tiết tố nam

Ở nam giới sự mất cân bằng hormone thường không được chú ý vì các triệu chứng  khó có thể nhận biết rõ ràng. Những dấu hiệu này cũng dễ bị nhầm lẫn với các vấn đề sức khỏe khác,  làm chậm trễ việc nhận biết và điều trị bệnh.

Nếu không được phát hiện kịp thời, rối loạn nội tiết tố nam có thể tàn phá cơ thể và gây ra các vấn đề sức khỏe nghiêm trọng. Nam giới cần chú ý những dấu hiệu sau:

• Suy giảm nhận thức.
• Thường lo âu, phiền muộn.
• Rối loạn cương dương.
• Cơ thể mệt mỏi.
• Rụng tóc.
• Mất khối lượng cơ.
• Giảm ham muốn tình dục.
• Trí nhớ kém.
• Tăng cân đột ngột.

Phân loại rối loạn nội tiết tố nam

Có bốn loại mất cân bằng hormone phổ biến nhất ở nam giới:

Andropause – mãn kinh nam

Đây là dạng rối loạn nội tiết tố nam phổ biến nhất. Giống như mãn kinh ở nữ giới, tình trạng này ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống của nam giới sau này và kéo theo sự suy giảm đáng kể trong sản xuất testosterone. Các triệu chứng khác liên quan đến andropause bao gồm: Mệt mỏi, trầm cảm và suy nhược.

Suy tuyến thượng thận

Suy tuyến thượng thận, còn gọi là bệnh Addison xuất hiện khi tuyến tượng thận không sản xuất đủ cortisol – cơ chế bảo vệ tự nhiên của cơ thể chống lại căng thẳng. Từ đó dẫn đến các rối loạn chuyển hóa trong cơ thể, trong đó có rối loạn nội tiết tố nam.

Bệnh nhân được chẩn đoán suy tuyến thượng thận thường có những triệu chứng: khó tập trung, mệt mỏi kinh niên, mệt mỏi khi vừa ngủ dậy. Song, nhiều người vẫn nhầm lẫn đây là tác hại của chế độ ăn uống, lối sống không khoa học hoặc các vấn đề sức khỏe khác.

Cường giáp

Khi tuyến giáp sản xuất dư hormone tuyến giáp theo nhu cầu của cơ thể sẽ gây ra tình trạng mất cân bằng, dẫn đến bệnh cường giáp. Đây là có thể là hệ quả của bệnh Graves, một chứng rối loạn tự miễn dịch; viêm tuyến giáp hay bướu nhân tuyến giáp. Các triệu chứng cường giáp phổ biến bao gồm:

• Tim đập nhanh.
• Lo lắng.
• Khó ngủ, mất ngủ.
• Dễ cáu gắt.
• Tóc mỏng, dễ gãy, rụng.
•  Sụt cân nhanh chóng.

Suy giáp

Trái ngược với cường giáp, suy giáp xảy ra khi cơ thể không sản xuất đủ hormone tuyến giáp. Nguyên nhân phổ biến nhất của suy giáp là viêm tuyến giáp Hashimoto, một chứng rối loạn tự miễn dịch. Các triệu chứng của suy giáp thường khó xác định hơn.

• Rụng tóc.
• Tăng cân không lí do.
• Nhịp tim chậm.
• Hội chứng ống cổ tay.
• Mẩn cảm với thời tiết lạnh.

Nguyên nhân gây bệnh

Những nguyên nhân phổ biến gây rối loạn nội tiết tố nam:

Rượu, bia, thuốc lá, chất kích thích

Duy trì thói quen không lành mạnh, thường xuyên sử dụng bia, rượu, thuốc lá, chất kích thích là một trong những nguyên nhân lớn gây rối loạn nội tiết tố nam. Từ đó làm giảm lượng testosterone trong cơ thể, ảnh hưởng xấu chức năng sinh lý nam giới.

Khi sử dụng một số sản phẩm có chứa thành phần xenoestrogen (một chất tương tự Estrogen) cũng có thể là nguyên nhân dẫn đến  rối loạn nội tiết tố.

Do lão hóa, tuổi tác

Lượng testosterone tăng nhanh nhất vào độ tuổi dậy thì, bắt đầu suy giảm khi đạt đến độ tuổi trưởng thành. Từ 40 tuổi trở đi, nội tiết tố nam suy giảm 30% và tiếp tục giảm theo tỉ lệ thuận với độ tuổi. Tuổi tác càng cao, lượng testosterone càng giảm. Đặc biệt là từ độ tuổi trung niên trở đi, nam giới sẽ thấy sự suy giảm rõ rệt, ảnh hưởng rất lớn đến sức khỏe và chất lượng cuộc sống.

Do các bệnh lý

Bệnh lý vùng hạ đồi-tuyến yên

Các hormone là GnRH và FSH/LH sẽ được tiết ra ở vùng hạ đồi và tuyến yên. Chất này sẽ gây tác động đến việc sản xuất ra testosterone của tinh hoàn. Những rối loạn trong hoạt động của hệ thống này đều có thể dẫn đến rối loạn nội tiết tố nam và quá trình sản sinh tinh trùng.

Một số các bệnh lý khác như u tuyến yên, u sọ hầu, u tế bào thần kinh đệm, béo phì, tiểu đường,… cũng gây rối loạn nội tiết tố nam.

Bệnh lý về tinh hoàn

Tinh hoàn bị suy giảm chức năng hoặc không tiết được hormone testosterone, sẽ dẫn đến các biểu hiện rối loạn nội tiết tố nam. Một số các tình trạng gây suy tinh hoàn thường gặp:

• Tinh hoàn ẩn là tình trạng tinh hoàn không nằm ở bìu mà nằm ở vị trí khác. Vì thế nên không thể thực hiện được chức năng như bình thường.
• Viêm tinh hoàn. Bệnh lý này do di chứng từ virus quai bị, các tác nhân xạ trị, hóa trị, phẫu thuật hoặc các chấn thương ở vùng tinh hoàn.
• Ung thư tinh hoàn.

Một số bệnh lý khác

Một số bệnh lý khác có thể gây rối loạn nội tiết tố nam như: Hội chứng Cushing, suy tuyến giáp, suy tuyến thượng thận, đái tháo đường…

Do các vấn đề về tâm lý

Việc duy trì các tình trạng căng thẳng, stress, lo lắng kéo dài sẽ gây mất cân bằng nội tiết tố nam dẫn đến các triệu chứng béo phì, mệt mỏi, ngủ không ngon, suy giảm ham muốn, ảnh hưởng chất lượng đời sống hôn nhân.

Do chế độ ăn uống

Chế độ ăn thường ngày cũng ảnh hưởng không nhỏ đến sức khỏe nam giới. Sau đây là những thực phẩm có thể gây rối loạn nội tiết tố nam.

Đậu nành

Việc thường xuyên sử dụng các thực phẩm được làm từ đậu nành sẽ dẫn đến rối loạn nội tiết tố nam. Trong đậu nành có chứa lượng hợp chất giống Estrogen (một loại hormone giới tính nữ) sẽ gây ảnh hưởng không tốt đến tình trạng sức khỏe của cánh mày râu.

Chất béo

Đây cũng là một trong những nguyên nhân gây rối loạn nội tiết tố nam. Ngoài ra, việc ăn quá nhiều chất béo có thể dẫn tới các căn bệnh béo phì, tim mạch, dẫn đến tình trạng tinh hoàn giảm khả năng sản xuất tinh trùng. Tuy nhiên, cơ thể không được bổ sung đủ lượng dinh dưỡng cũng tác động không tốt đến sức khỏe và gây suy sinh dục ở nam giới.

Thực phẩm chứa chất độc hại

Thực phẩm chứa thuốc trừ sâu, phẩm màu độc hại cũng là một trong những nguyên nhân gây ảnh hưởng rối loạn nội tiết tố nam.

Mất ngủ, ngủ không ngon

Giấc ngủ ảnh hưởng rất lớn đến nội tiết tố nam Testosrerone. Ngủ ít, thiếu ngủ sẽ làm suy giảm chức năng sinh sản, giảm ham muốn, ảnh hưởng sức khỏe của cơ thể. Ngoài ra ngủ muộn còn có thể gây vô sinh.

Chẩn đoán và điều trị rối loạn nội tiết nam

Các xét nghiệm chẩn đoán rối loạn nội tiết tố nam

Xét nghiệm nội tiết tố nam là cách để chẩn đoán chính xác các chỉ số nội tiết tăng, giảm trong cơ thể. Từ đó đưa ra những phương pháp trị liệu phù hợp. Một số xét nghiệm nội tiết tố nam hiện nay:

Xét nghiệm testosterone

Đây được xem như một xét nghiệm máu thông thường, xét nghiệm testosterone được thực hiện vào buổi sáng khi hormone này có nồng độ cao nhất. Kết quả chỉ số khi xét nghiệm testosterone sẽ cho biết tình trạng nội tiết cụ thể.

Xét nghiệm FSH

Xét nghiệm này được chỉ định cho tất cả các bệnh nhân không có tinh trùng. Tuy nhiên, cũng không thể loại trừ trường hợp quá trình sinh tinh bị ngưng trệ (arrested spermatogenesis) không có tinh trùng trưởng thành.

Điều trị rối loạn nội tiết tố nam

Phương pháp điều trị thường được chỉ định là liệu pháp hormone thay thế sinh học (BHRT). Giải pháp tự nhiên này sử dụng các hormone thay thế giống hệt nhau về mặt sinh học, có sẵn ở dạng viên uống, gel và miếng dán da, để nhẹ nhàng cân bằng lại lượng hormone trong cơ thể.

Các hormone thay thế này đều có nguồn gốc từ thiên nhiên. Chúng hầu như không có tác dụng phụ khi được sử dụng đúng cách. Bác sĩ sẽ kê đơn và điều chỉnh dựa trên tình trạng của bệnh nhân. Việc thay đổi chế độ ăn uống, tập thể dục và duy trì lối sống lành mạnh cũng góp phần hỗ trợ điều trị bệnh.

Tóm lại, để phòng tránh rối loạn nội tiết tố nam, cánh mày râu cần giữ cho mình một lối sống lành mạnh, tích cực với các chế độ ăn uống và nghỉ ngơi hợp lý. Thường xuyên rèn luyện thân thể, tránh xa các thực phẩm có hại, các chất gây nghiện,… Điều này sẽ giúp bạn cân bằng nội tiết trong cơ thể. Đồng thời cải thiện sức khỏe và nâng cao chất lượng cuộc sống.