Thiểu năng tuần hoàn não và những điều bác sĩ muốn bạn biết

Bạn cần có tuần hoàn não tốt để cung cấp cho não lượng máu giàu oxy và các chất dinh dưỡng cần thiết để hoạt động. Tuần hoàn não cũng giúp loại bỏ carbon dioxide và các chất thải không cần thiết khỏi não. Nếu tuần hoàn não của bạn bị suy yếu, nó có thể dẫn đến các vấn đề sức khỏe nghiêm trọng. Thậm chí có thể dẫn đến tử vong trong một số trường hợp. Trong bài viết này, bác sĩ YouMed sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn về tình trạng này, nguyên nhân, các triệu chứng, biến chứng và cách giảm nguy cơ mắc phải chúng.

1. Tuần hoàn não là gì?

Tuần hoàn não là lưu lượng máu lưu thông trong não của bạn. Nó rất quan trọng đối với chức năng hoạt động khỏe mạnh của não. Máu lưu thông cung cấp cho não oxy và chất dinh dưỡng cần thiết để hoạt động.

Máu cung cấp oxy và glucose đến não. Mặc dù bộ não chiếm một phần nhỏ trong tổng trọng lượng cơ thể, nhưng nó đòi hỏi rất nhiều năng lượng để hoạt động. Não cần khoảng 15% cung lượng tim để có được oxy và glucose cần thiết cho hoạt động. Nói cách khác, nó cần rất nhiều máu lưu thông.

Khi tuần hoàn này bị suy yếu, não của bạn có thể bị tổn thương. Khi đó,  nhiều khiếm khuyết liên quan đến chức năng thần kinh có thể xảy ra.

>> Thuốc Cavinton (vinpocetine) là gì? Dùng thuốc như thế nào để đạt được hiệu quả? Cần lưu ý những điều gì khi dùng thuốc?

2. Máu lưu thông đến não như thế nào?

Bốn động mạch chính cung cấp máu cho não là các động mạch cảnh trong trái và phải và các động mạch đốt sống trái và phải. Những động mạch này kết nối với nhau tạo thành một đa giác ở nền não của bạn. Nó được gọi là đa giác Willis. Các mạch máu nhỏ hơn cũng phân nhánh từ các động mạch này để nuôi dưỡng các phần khác nhau trong não.

Não cũng có các xoang tĩnh mạch. Những tĩnh mạch này mang máu chứa carbon dioxide và các chất thải khác ra khỏi não. Một số trong chúng kết nối với các tĩnh mạch của da đầu và khuôn mặt của bạn.

Trao đổi chất dinh dưỡng và chất thải xảy ra ở hàng rào máu não. Rào chắn này giúp bảo vệ não khỏi sự xâm nhập của các chất độc hại.

3. Nguyên nhân của rối loạn tuần hoàn não

Có nhiều lý do tại sao một người có thể không có đủ lượng máu đến não. Nguyên nhân bao gồm:

• Hẹp mạch máu
• Mạch máu bị chặn bởi cục máu đông, mảng xơ vữa
• Vỡ mạch máu

Xơ vữa động mạch là một nguyên nhân phổ biến gây nên mạch máu hẹp hoặc bị tắc nghẽn. Xơ vữa động mạch là thuật ngữ y khoa nói đến sự tích tụ chất béo, được gọi là mảng bám trong các động mạch.

Mảng bám hầu hết được tạo thành từ cholesterol và canxi, khiến các thành động mạch cứng lại. Sự cứng lại và tích tụ mảng bám này xảy ra dần dần theo thời gian.

Bên cạnh làm hẹp các mạch máu, mảng bám có thể vỡ ra và di chuyển trong máu làm chặn tĩnh mạch hoặc động mạch ở nơi khác trong cơ thể.

4. Triệu chứng xảy ra khi lưu lượng máu đến não giảm

Các triệu chứng xuất hiện khi có tình trạng giảm lưu lượng máu đến não có thể tương tự như đột quỵ.

Bạn nên tìm kiếm sự chăm sóc y tế ngay lập tức nếu gặp những triệu chứng này. Điều trị nhanh chóng có thể làm giảm tổn thương não và có thể giúp phục hồi.

Các triệu chứng chính bao gồm:

• Nói lắp
• Yếu chân tay đột ngột
• Khó nuốt
• Mất thăng bằng
• Mất một phần hoặc toàn bộ thị lực hoặc nhìn đôi
• Chóng mặt hoặc cảm giác quay tròn
• Tê hoặc cảm giác ngứa ran tay chân
• Lú lẫn
• Nôn hoặc buồn nôn

Những triệu chứng này có thể chỉ kéo dài trong một thời gian ngắn.

Các mạch máu hẹp hoặc bị chặn không phải lúc nào cũng có triệu chứng.

5. Điều gì xảy ra khi tuần hoàn não của bạn bị suy giảm?

Khi tuần hoàn não bị suy giảm, đồng nghĩa với ít oxy và glucose được cung cấp đến não. Điều này có thể gây tổn thương não và các vấn đề về tổn thương thần kinh. Một số tình trạng liên quan đến tuần hoàn não bị suy yếu bao gồm:

• Đột quỵ
• Cơn thoáng thiếu máu não thoáng qua
• Xuất huyết não
• Thiếu oxy não
• Phù não

A. Đột quỵ

Khi cục máu đông chặn dòng máu chảy trong động mạch não, các tế bào não sẽ không nhận được lượng oxy và các chất dinh dưỡng cần thiết. Điều này có thể ngăn chúng hoạt động chính xác. Lưu lượng máu cung cấp cho não dừng lại đủ lâu có thể làm hỏng hoặc tổn thương các tế bào não. Điều này có thể gây ra đột quỵ. Kết quả là mô não ở khu vực đó bị thiếu máu nuôi, có thể chết. Khi mô đó chết đi, nó có thể làm suy giảm các chức năng mà một phần não đó thường điều khiển. Ví dụ, nó có thể ảnh hưởng đến lời nói, chuyển động hoặc trí nhớ của bạn.

Mức độ suy yếu mà bạn gặp phải sau đột quỵ phụ thuộc vào mức độ tổn thương đã xảy ra, cũng như tốc độ nhanh chóng bạn được điều trị. Một số người hồi phục hoàn toàn sau đột quỵ. Nhưng nhiều người bị khiếm khuyết thần kinh kéo dài hoặc thậm chí tử vong vì đột quỵ

B. Cơn thoáng thiếu máu não thoáng qua

Một cục máu đông hoặc một mảng bám từ thành động mạch có thể chặn một mạch máu. Nếu điều này xảy ra trong một thời gian ngắn và tắc nghẽn biến mất, nó có thể gây ra một cơn thiếu máu não thoáng qua.

Cơn thiếu máu não thoáng qua sẽ không để lại tổn thương lâu dài, nhưng đó là một dấu hiệu cảnh báo quan trọng cho sự xuất hiện đột quỵ. Các triệu chứng chỉ kéo dài trong vài phút. Một người có thể bị rối loạn tâm thần đột ngột, yếu người hoặc tê đột ngột, mất thăng bằng đột ngột hoặc đau đầu đột ngột và dữ dội.

C. Thiếu oxy não

Tình trạng thiếu oxy não xảy ra khi một phần não không nhận đủ oxy. Điều này xảy ra khi bạn không có đủ oxy trong máu ngay cả khi có đủ lưu lượng máu cung cấp đến não. Nguyên nhân gây thiếu oxy não bao gồm:

• Chết đuối
• Nghẹt thở
• Độ cao
• Bệnh phổi
• Thiếu máu

Nếu bạn trải qua tình trạng này, bạn có khả năng sẽ xuất hiện các triệu chứng như nhầm lẫn hoặc thờ ơ. Nếu giải quyết được nguyên nhân nhanh chóng, mô não có thể sẽ không bị tổn thương. Nhưng nếu bạn không giải quyết nguyên nhân đủ nhanh, hôn mê và tử vong có thể xảy ra.

D. Xuất huyết não

Xuất huyết não là tình trạng chảy máu trong khoang sọ của bạn. Nó có thể xảy ra khi các thành động mạch bị suy yếu và vỡ. Điều này buộc máu chảy vào khoang sọ. Tình trạng này có thể gây áp lực lên các phần trong khoang sọ và khiến bạn mất ý thức. Các nguyên nhân khác có thể có gây xuất huyết não bao gồm các mạch máu hình thành bất thường, rối loạn chảy máu và chấn thương đầu.

Xuất huyết não có khả năng gây tổn thương não và tử vong. Tình trạng này là khẩn cấp y tế.

E. Phù não

Phù là tình trạng sưng xảy ra do tích tụ các chất lỏng, nước. Phù não là tình trạng xảy ra do sự gia tăng của nước trong khoang sọ của bạn. Rối loạn lưu lượng máu trong não cũng có thể gây ra vấn đề này.

Phù não có thể gây áp lực lên các thành phần não. Điều này có thể chèn ép hoặc làm hỏng bộ não của bạn nếu nó không thuyên giảm và không được giải quyết kịp thời.

6. Thiểu năng tuần hoàn não được chẩn đoán như thế nào?

Nhiều xét nghiệm hình ảnh cho phép các bác sĩ nhìn vào bên trong não và các động mạch não. Bên cạnh việc đặt câu hỏi về các triệu chứng và tiền sử bệnh, bác sĩ có thể coi các xét nghiệm sau là cách tốt nhất để chẩn đoán rối loạn tuần hoàn não. Các xét nghiệm hình ảnh bao gồm:

A. Siêu âm

Siêu âm thường là phương pháp được lựa chọn để xem xét hình ảnh các động mạch, vì nó an toàn, không xâm lấn. Điều này có nghĩa là nó không tổn hại đến các cấu trúc bên trong cơ thể.

Bác sĩ sẽ bôi một lớp gel trong lên da, sau đó nhẹ nhàng di chuyển một thiết bị cầm tay lên trên nó. Thiết bị này phát ra các sóng âm và các sóng âm này sẽ được bật ra khỏi các động mạch để tạo ra một hình ảnh. Hình ảnh này thường có thể hiển thị nếu một người có động mạch bị tắc nghẽn bởi cục máu đông.

B. Chụp cộng hưởng từ (MRI)

MRI có thể hiển thị hình ảnh rõ ràng của não. Nó cho hình ảnh các động mạch não và các cấu trúc bên trong não, có thể giúp hiển thị hình ảnh phình động mạch hoặc tắc nghẽn. Bác sĩ cũng có thể đề nghị xét nghiệm này để kiểm tra xem một người từng bị đột quỵ hoặc bệnh lý tương tự trong quá khứ.

C. X-quang

Hình ảnh trong lòng động mạch thường không xuất hiện trên hình ảnh X quang thông thường. Muốn xem liệu một động mạch có bị tổn thương hoặc bị tắc nghẽn, bác sĩ có thể tiêm thuốc cản quang vào vào động mạch. Thuốc cản quang sẽ hiển thị trên X-quang. Xét nghiệm này được gọi là chụp động mạch.

7. Các yếu tố nguy cơ dẫn đến sự suy giảm tuần hoàn não là gì?

Bất cứ ai ở mọi lứa tuổi nào đều có thể gặp vấn đề với tuần hoàn não. Bạn có nguy cơ gặp phải những vấn đề này nếu bạn:

• Bị huyết áp cao
• Có cholesterol cao
• Bị bệnh tim
• Bị xơ vữa động mạch
• Có tiền sử gia đình mắc bệnh tim
• Bị tiểu đường
• Thừa cân
• Hút thuốc
• Uống rượu

8. Cách giảm nguy cơ suy yếu tuần hoàn não

Một số nguyên nhân gây suy yếu tuần hoàn não có thể khó ngăn chặn. Nhưng bạn có thể giảm nguy cơ xuất hiện đột quỵ và một số tình trạng bệnh lý khác bằng cách thay đổi lối sống, thực hành các thói quen lành mạnh và làm theo các mẹo sau:

• Duy trì cân nặng khỏe mạnh.
• Ăn một chế độ ăn uống cân bằng.
• Tập thể dục thường xuyên.
• Tránh hút thuốc.
• Hạn chế rượu.

Bài viết trên cung cấp cho bạn một số kiến thức quan trọng về tình trạng suy giảm tuần hoàn não. Bạn cần biết rằng, những người bị rối loạn tuần hoàn não sẽ có nguy cơ đột quỵ cao hơn. Một người đã bị đột quỵ trước đó hoặc cơn thoáng thiếu máu não thoáng qua có nhiều khả năng gặp lại tình trạng này một lần nữa. Vì lý do này, thay đổi lối sống, điều trị các bệnh lý nguy cơ là phòng ngừa rất quan trọng cho thiểu năng tuần hoàn não.

>> Người cao tuổi thường mắc nhiều bệnh lý mạn tính cũng như nhiều vấn đề sức khỏe khác cần sử dụng thuốc kéo dài. Do đó mà việc dùng thuốc ở người cao tuổi là vấn đề cần được quan tâm đến.