Bật mí bí mật: Sự thật đằng sau thừa vitamin A

Thừa vitamin A hay ngộ độc vitamin A là một tình trạng xảy ra khi người sử dụng có quá nhiều vitamin A trong cơ thể của họ. Điều này xảy ra nếu người đó dùng quá nhiều thực phẩm chức năng hoặc sử dụng một số loại kem trị mụn chứa vitamin A trong thời gian dài. Để ngăn ngừa tình trạng này, hãy cùng YouMed tìm hiểu nguyên nhân và dấu hiệu ngộ độc vitamin A bạn nhé!

1. Vitamin A là gì?

Mặc dù vitamin A thường được coi là một chất dinh dưỡng đơn lẻ nhưng nó thực sự là tên gọi của một nhóm các hợp chất hòa tan trong chất béo, bao gồm retinol, retinal và retinyl ester.

Có hai dạng vitamin A được tìm thấy trong thực phẩm:

• Vitamin A được tạo sẵn – các ester retinol và retinyl – chỉ xuất hiện trong các sản phẩm động vật, chẳng hạn như sữa, gan động vật, cá, lòng đỏ trứng, bơ và phô mai.
• Trong khi các carotenoid provitamin A có nhiều trong thực phẩm thực vật như trái cây, rau như khoai lang, bí ngô, cà rốt, cải xoăn và rau chân vịt.

Để sử dụng chúng, cơ thể bạn phải chuyển đổi cả hai dạng vitamin A thành axid retinal và axid retinoid, là các dạng hoạt động của vitamin.

Vì vitamin A hòa tan trong chất béo nên nó được lưu trữ trong mô cơ thể để sử dụng sau này.

Hầu hết vitamin A trong cơ thể bạn được giữ trong gan dưới dạng retinyl ester. Các ester này sau đó được chia thành all-trans-retinol, liên kết với protein liên kết retinol (RBP). Sau đó, nó đi vào máu của bạn, tại thời điểm đó cơ thể bạn có thể sử dụng nó.

>> Khám phá: vitamin a có tác dụng gì đối với sức khỏe?

2. Thừa vitamin A là gì?

Thừa vitamin A hay ngộ độc vitamin A, quá liều vitamin A xảy ra khi bạn sử dụng quá nhiều vitamin A.

Tình trạng này có thể là cấp tính hoặc mãn tính:

• Độc tính cấp tính xảy ra sau khi tiêu thụ một lượng lớn vitamin A trong một thời gian ngắn (người lớn > 1.500.000 UI/ ngày, trẻ em > 300.000 UI/ngày), thường là trong vòng vài giờ hoặc vài ngày.
• Nhiễm độc mãn tính xảy ra khi một lượng lớn vitamin A tích tụ trong cơ thể của bạn trong một thời gian dài (khoảng 100.000 UI/ngày, liên tục trong 10 – 15 ngày hoặc dài hơn).

3. Nguyên nhân thừa Vitamin A

Vitamin A được dự trữ trong gan. Theo thời gian, lượng vitamin A có thể tăng quá mức an toàn và gây ra chứng tăng vitamin A mãn tính.

Hầu hết mọi người thừa vitamin A là do sử dụng thực phẩm chức năng liều cao hoặc dùng Megavitamin (vitamin tổng hợp).

Nguyên nhân ngộ độc cũng có thể do sử dụng lâu dài một số phương pháp điều trị mụn trứng cá có chứa liều lượng cao vitamin A, chẳng hạn như isotretinoin (Absorica, Sotret).

Nhiễm độc vitamin A cấp tính thường là kết quả của việc uống nhầm vitamin A ở trẻ em. Do đó cần phải bảo quản vitamin tổng hợp và thực phẩm chức năng bổ sung vitamin A ngoài tầm với của trẻ em.

4. Dấu hiệu thừa Vitamin A

Thừa vitamin A có nhiều triệu chứng tiềm ẩn có thể khác nhau tùy thuộc vào tình trạng bệnh là cấp tính hay mãn tính.

Cả hai loại ngộ độc vitamin A cấp tính và mãn tính đều gây ra đau đầu và phát ban.

Một người bị tăng vitamin A cấp tính có thể gặp một hoặc nhiều triệu chứng sau:

• Cáu gắt.
• Buồn ngủ.
• Buồn nôn.
• Đau bụng.
• Tăng áp lực lên não..
• Nôn mửa.

Một người bị tăng vitamin A mãn tính có thể gặp một hoặc nhiều triệu chứng sau:

• Loét miệng.
• Sưng xương.
• Móng tay nứt.
• Đau xương.
• Ăn mất ngon.
• Nứt khóe miệng.
• Mờ mắt hoặc các thay đổi thị lực khác .
• Chóng mặt.
• Buồn nôn và ói mửa .
• Nhạy cảm với ánh sáng mặt trời.
• Da thô ráp, khô, bong tróc hoặc ngứa.
• Vàng da.
• Rụng tóc.
• Lú lẫn.
• Bệnh về đường hô hấp.

Đối với trẻ sơ sinh và trẻ em, các triệu chứng phổ biến bao gồm:

• Làm mềm xương sọ.
• Chỗ phồng lên của điểm mềm trên đỉnh hộp sọ của trẻ sơ sinh (thóp).
• Tầm nhìn đôi.
• Nhãn cầu lồi.
• Không thể tăng cân.
• Hôn mê.

Lượng vitamin A chính xác rất quan trọng đối với sự phát triển của thai nhi. Tuy nhiên, tiêu thụ thừa vitamin A trong thời kỳ mang thai được biết là gây ra dị tật bẩm sinh, có thể ảnh hưởng đến hộp sọ, mắt, phổi và tim của em bé.

>> Tìm hiểu ngay các dấu hiệu, bạn có đang bị thiếu vitamin a chăng?

5. Biến chứng tiềm ẩn

Các biến chứng tiềm ẩn của việc thừa vitamin A bao gồm:

• Tổn thương gan.
• Loãng xương (một tình trạng khiến xương trở nên yếu, giòn và dễ bị gãy).
• Tích tụ nhiều canxi trong cơ thể bạn.
• Tổn thương thận do thừa canxi.

6. Chuẩn đoán thừa vitamin A

Các xét nghiệm có thể được thực hiện nếu nghi ngờ mức vitamin A cao:

• X-quang xương.
• Xét nghiệm canxi máu.
• Kiểm tra cholesterol.
• Kiểm tra chức năng gan.
• Xét nghiệm máu để kiểm tra nồng độ vitamin A.
• Xét nghiệm máu để kiểm tra mức vitamin khác.

7. Điều trị thừa Vitamin A

Cách hiệu quả nhất để điều trị là ngừng bổ sung vitamin A liều cao. Hầu hết mọi người phục hồi hoàn toàn trong vòng vài tuần sau khi ngừng sử dụng.

Nếu các biến chứng khác do dư thừa vitamin A đã xảy ra, chẳng hạn như tổn thương gan hoặc thận, bác sĩ sẽ điều trị riêng những biến chứng này. Tuy nhiên, tổn thương gan do tăng cường vitamin không phải lúc nào cũng có thể hồi phục.

Vitamin A là một vitamin cần thiết cho sức khỏe con người. Tuy nhiên, nếu như cung cấp quá lượng cần thiết có thể gây ra nhiều biến chứng nghiêm trọng đến sức khỏe. Vitamin A cần thiết nhưng đừng nên lạm dụng!