Ung thư vòm họng có di truyền không?

Ung thư vòm họng là một bệnh lý vùng đầu cổ nguy hiểm. Nhiều người lo lắng khi chẳng may bản thân hoặc người nhà mắc bệnh, liệu có di truyền cho người trong gia đình hay không. Vậy ung thư vòm họng có di truyền hay không? Ai là người có nguy cơ mắc bệnh? Mời bạn đọc cùng Thạc sĩ, Bác sĩ Chuyên khoa 1 Phan Lương Huy tìm câu trả lời qua bài viết sau đây nhé!

Ung thư vòm họng có di truyền không?

Ung thư vòm họng không có di truyền, nhưng gen đột biến gây ung thư có thể di truyền từ thế hệ này sang thế hệ khác.

Một số gen được coi là có vai trò trong sự phát triển của loại ung thư này là: gen HLA lớp I, TP53 và MDM2 (gen kiểm soát chu kỳ tế bào), MMP2 (gen di chuyển/kết dính tế bào) và RAD51L1 (gen sửa chữa DNA).¹

Có rất nhiều nghiên cứu cần thiết để tìm ra nền tảng di truyền cho ung thư vòm họng. Mặc dù tài liệu chuyên ngành đã có những phát hiện nhất quán liên quan đến các gen nói trên với di truyền ung thư vòm họng.²

Hiểu về khái niệm ung thư di truyền?

Một hội chứng ung thư gia đình, còn được gọi là hội chứng ung thư di truyền, là một rối loạn hiếm gặp mà trong đó, các thành viên gia đình có nguy cơ phát triển một số loại ung thư hoặc một loại ung thư nhất định. Các hội chứng ung thư gia đình được gây ra bởi các biến thể di truyền di truyền ở một số gen liên quan đến ung thư.³

Có nhiều đột biến gen di truyền làm tăng nguy cơ ung thư. Chẳng hạn, bạn có thể đã nghe nói về đột biến gen BRCA1 và BRCA2. Nếu bạn thừa hưởng một trong hai gen đó, bạn có nhiều khả năng bị ung thư vú hơn những người không có những đột biến đó. Một trong những sự đột biến này cũng làm tăng khả năng mắc ung thư buồng trứng.

Khoảng 13% phụ nữ bị ung thư vú vào một thời điểm nào đó trong đời.⁴ Trong khi đó, 55% – 72% phụ nữ thừa hưởng biến thể BRCA1 có hại và 45% – 69% phụ nữ thừa hưởng biến thể BRCA2 có hại sẽ phát triển ung thư vú ở độ tuổi 70 – 80.^{5 6 7}

Tuy nhiên, chỉ có khoảng 5 – 10% các bệnh ung thư là có liên quan đến đột biến gen di truyền.⁸

Nếu nhiều đột biến ngẫu nhiên không được di truyền, vậy thì chúng đến từ đâu? Các gen có thể thay đổi nếu tiếp xúc với một số yếu tố như khói thuốc lá, quá nhiều hóa chất hoặc quá nhiều tia nắng mặt trời; từ đó có thể làm hỏng DNA. Thông thường, đột biến xảy ra vì những lý do mà các chuyên gia không thể giải thích.

Hội chứng di truyền nào có liên quan ung thư vòm họng?⁹

• Hội chứng Fanconi: Những người mắc hội chứng này thường mắc các vấn đề về máu khi còn nhỏ, có thể dẫn đến bệnh bạch cầu hoặc hội chứng loạn sản tủy. Họ cũng có nguy cơ rất cao bị ung thư miệng và cổ họng. Bao gồm ung thư thanh quản và hạ hầu.
• Hội chứng Dyskeratosis Congenita: Hội chứng di truyền này có thể gây thiếu máu bất sản, phát ban da và móng tay, móng chân bất thường. Những người mắc hội chứng này có nguy cơ mắc ung thư đầu và cổ rất cao. Đặc biệt là miệng và cổ họng khi còn trẻ.

Hiểu về bệnh ung thư vòm họng

1. Ung thư vòm họng là gì?

Ung thư vòm họng là một loại ung thư hiếm gặp, ảnh hưởng đến phần cổ họng kết nối phía sau mũi với phía sau miệng (hầu họng).

Đây là một loại ung thư ở vùng đầu cổ. Ung thư vùng đầu cổ có thể có nhiều tên khác nhau tùy thuộc vào nơi ung thư bắt đầu. Ung thư vòm họng bắt đầu ở vòm họng, phần trên của cổ họng phía sau mũi và gần đáy hộp sọ.

2. Bệnh phát triển như thế nào?¹⁰

Ở giai đoạn đầu của bệnh thường khó phát hiện. Những biểu hiện có thể gặp của ung thư vòm họng bao gồm:

• Khối u ở cổ (phổ biến nhất).
• Nhìn mờ hoặc nhìn đôi.
• Nhiễm trùng tai tái phát.
• Đau mặt hoặc tê.
• Đau đầu.
• Mất thính lực, ù tai, hoặc cảm giác đầy tai.
• Khó mở miệng.
• Chảy máu cam.
• Nghẹt mũi.
• Đau họng.

Ung thư vòm họng được phân loại từ giai đoạn 0 (giai đoạn sớm nhất) đến giai đoạn IV (giai đoạn tiến triển nhất). Con số càng thấp, ung thư càng ít lan sang các bộ phận khác của cơ thể.

Giai đoạn 0

Các bác sĩ còn gọi giai đoạn này là “ung thư biểu mô tại chỗ”. Nó biểu thị khi các tế bào không điển hình xuất hiện trong niêm mạc vòm họng. Những tế bào này hiện tại chưa phát triển thành tế bào ung thư. Nhưng tương lai có thể trở thành tế bào gây ung thư vòm họng.

Giai đoạn 1

Ung thư giai đoạn 1 chỉ nằm ở vòm họng hoặc có thể có khả năng lây lan đến khoang hầu họng hoặc mũi.

Giai đoạn 2

Ung thư vòm họng giai đoạn 2 có nghĩa là ung thư đã lan đến một hoặc nhiều hạch bạch huyết ở một hoặc cả hai bên cổ.

Giai đoạn 3

Ung thư tiến triển đến mức độ lan rộng đến các mô lân cận, các hạch bạch huyết và/hoặc các bộ phận ở xa của cơ thể.. Ung thư cũng có thể đã lan đến hầu họng hoặc khoang mũi, khoang cạnh hầu hoặc các cơ gần đó hoặc xương ở đáy hộp sọ. Theo nguyên tắc chung, các hạch bạch huyết có kích thước từ 6 cm (cm) trở xuống ở giai đoạn này.

Giai đoạn 4

Giai đoạn 4 thành giai đoạn 4A và giai đoạn 4B.

• Ở giai đoạn 4A, ung thư đã lan đến não, dây thần kinh sọ, hạ họng, tuyến nước bọt trước tai hoặc các vị trí khác trên mặt. Các hạch bạch huyết bây giờ có thể có kích thước lớn hơn 6 cm.
• Ở giai đoạn 4B, ung thư đã lan đến các hạch bạch huyết ở cổ, phổi, nách hoặc bẹn.

Các giai đoạn sau của ung thư vòm họng có xu hướng nghiêm trọng nhất. Vì chúng cho thấy ung thư cũng đã tiến triển đến các bộ phận khác của cơ thể.

Ai có nguy cơ mắc bệnh?

Nguyên nhân chính xác của ung thư vòm họng vẫn chưa được xác định rõ ràng. Tuy nhiên, một số điều có thể làm tăng nguy cơ phát triển bệnh này.¹¹

1. Chủng tộc

Ung thư vòm họng xuất hiện phổ biến nhất ở miền nam Trung Quốc và khu vực Đông Nam Á. Nó cũng phổ biến nhiều trong:

• Các khu vực khác của châu Á.
• Bắc Phi.
• Người Inuit ở Alaska và Canada.
• Các nhóm di dân người Hoa và người Hmong ở Hoa Kỳ.

2. Giới tính

Nam giới là đối tượng có nhiều khả năng mắc loại ung thư này.

3. Tuổi tác

Ung thư vòm họng có thể xảy ra ở mọi lứa tuổi. Tuy nhiên, bệnh thường được chẩn đoán ở người có độ tuổi từ 30 – 50.

4. Chế độ ăn uống

Bên cạnh đó, một người có chế độ ăn nhiều thịt muối hay cá muối cũng có nguy cơ mắc bệnh.

5. Tiền sử mắc bệnh của gia đình

Người có người thân (chẳng hạn như cha mẹ) đã từng mắc bệnh ung thư vòm họng; hoặc có một số gen liên quan đến sự phát triển ung thư.

6. Vi-rút Epstein Barr

Người tiếp xúc với vi-rút Epstein Barr (EBV). Đây là một loại vi-rút rất phổ biến có thể làm tăng nguy cơ ung thư vòm họng. Hầu hết mọi người đều mang EBV và nó không gây hại gì cho họ.

Vi-rút này có liên quan đến các bệnh ung thư khác bao gồm ung thư hạch Hodgkin và ung thư hạch Burkitt – một loại ung thư hạch không Hodgkin. EBV có thể gây ra những thay đổi di truyền trong các tế bào, khiến chúng có nhiều khả năng trở thành ung thư trong tương lai.^{12 13}

7. Hút thuốc lá và rượu bia

Những người hút thuốc hoặc đã từng hút thuốc, hay sử dụng nhiều rượu có nguy cơ mắc ung thư vòm họng cao hơn.

Một số, nhưng không phải tất cả, các nghiên cứu đã tìm thấy nguy cơ ung thư vòm họng cao hơn ở những người tiếp xúc với khói, uống nhiều rượu, xử lý hoặc tiếp xúc nhiều bụi gỗ, hoặc hóa chất gọi là formaldehyde.^{14 15 16}

Phòng ngừa ung thư vòm họng

Để giảm nguy cơ ung thư vòm họng, bạn nên:

• Tránh sử dụng cá và thịt ướp muối.
• Hạn chế hoặc từ bỏ việc hút thuốc.
• Hạn chế uống quá nhiều rượu bia.
• Có thể xét nghiệm di truyền để giúp tìm ra các nguy cơ.

Hi vọng bài viết trên đây đã giúp bạn đọc giải đáp được thắc mắc liệu ung thư vòm họng có di truyền không. Mong rằng bạn đã có thêm nhiều kiến thức, không chủ quan, tầm soát, thăm khám định kỳ để phòng ngừa bệnh tật, bảo đảm sức khỏe bản thân.