Viêm âm đạo khi mang thai: Nguyên nhân và cách điều trị

Viêm âm đạo là tình trạng có thể gặp phải ở các chị em thuộc nhiều lứa tuổi khác nhau, nhất là ở những bà mẹ đang mang thai. Bởi đây là thời kỳ nhạy cảm của cơ thể do sự biến đổi nội tiết tố. Nguyên nhân gây viêm âm đạo khi mang thai có thể do: vi khuẩn, nấm hay nhiều yếu tố khác. Dù tình trạng này thường gặp nhưng vẫn khiến các mẹ hoang mang lo lắng. Để giải tỏa vấn đề này, hãy cùng Thạc sĩ, Bác sĩ Phan Lê Nam (chuyên khoa: Sản phụ khoa) tìm hiểu về Viêm âm đạo khi mang thai qua bài viết sau đây.

Tình trạng bị viêm âm đạo khi mang thai là gì?

Viêm âm đạo là tình trạng viêm nhiễm xảy ra ở vùng âm đạo. Khoảng một phần ba phụ nữ gặp phải tình trạng này ít nhất một lần trong đời. Điều này cho thấy rằng viêm âm đạo là tình trạng phổ biến.¹ 

Tình trạng này có thể ảnh hưởng đến mọi lứa tuổi, đặc biệt là giai đoạn mang thai. Theo thống kê của Y tế Việt Nam, có đến 90% phụ nữ mang thai bị viêm âm đạo.²

Viêm âm đạo khi mang thai có thể gây ra sự khó chịu ở vùng kín. Bên cạnh đó, nhiều mẹ bầu thường lo lắng bệnh có thể ảnh hưởng đến sức khỏe thai kỳ, đặc biệt là thai nhi. Vậy có thể nhận biết tình trạng viêm nhiễm âm đạo qua những triệu chứng nào? Chúng ta hãy cùng tìm hiểu qua nội dung ngay sau đây.

Triệu chứng thường gặp của viêm âm đạo khi mang thai

Thông thường khi bị viêm âm đạo, bạn có thể sẽ gặp phải các triệu chứng như: ngứa ngáy, nóng rát, khó chịu, tiết dịch nhiều bất thường… Tương tự như vậy, mẹ bầu cũng sẽ gặp những vấn đề khó chịu khi viêm âm đạo như:

• Ngứa ngáy, khó chịu.
• Tăng tiết dịch (khí hư) và có mùi khó chịu.
• Khí hư thay đổi về màu sắc và tính chất như: có màu trắng đục đặc như bã đậu, màu vàng hoặc xanh, có mùi hôi tanh…
• Ra máu bất thường.
• Có cảm giác đau rát khi quan hệ vợ chồng.
• Gặp khó khăn khi đi tiểu như tiểu buốt, khó tiểu,…

Tuy nhiên còn phụ thuộc vào nguyên nhân viêm âm đạo khi mang thai mà các triệu chứng có thể gặp sẽ thay đổi. Tốt nhất các chị em hãy nhanh chóng đến bác sĩ để thăm khám khi phát hiện các triệu chứng bất thường ở vùng âm đạo.^{3 4}

Nguyên nhân viêm âm đạo khi mang thai

Có nhiều nguyên nhân gây ra viêm âm đạo khi mang thai từ phổ biến cho đến ít gặp là: viêm âm đạo do vi khuẩn; nhiễm trùng nấm men; nhiễm liên cầu khuẩn nhóm B và nhiễm trùng roi Trichomonas.

1. Viêm âm đạo do vi khuẩn⁵

Viêm âm đạo do vi khuẩn (Bacterial vaginosis – BV) là một bệnh nhiễm trùng do vi khuẩn có thể gặp khi mang thai. Các triệu chứng bao gồm:

• Ngứa, rát hoặc đau ở âm đạo hoặc âm hộ.
• Âm đạo có mùi tanh hôi như cá.
• Mùi hôi nặng hơn sau khi quan hệ tình dục.
• Tăng tiết dịch màu xám, trắng hoặc xanh.

Nếu không được điều trị, các triệu chứng bệnh sẽ kéo dài và em bé có thể bị sinh sớm hoặc nhẹ cân. Ở phụ nữ không mang thai, BV có thể dẫn đến viêm vùng chậu, gây vô sinh hoặc làm tổn thương ống dẫn trứng. BV có thể được chẩn đoán bằng cấy dịch âm đạo đơn giản.

2. Nhiễm nấm âm đạo

Viêm âm đạo khi mang thai do nhiễm nấm thường do Candida phát triển quá mức gây ra. Đây là loại nấm sống tự nhiên trong cơ thể ở âm đạo. 

Viêm nhiễm xảy ra do những thay đổi trong hệ thống miễn dịch, sự gia tăng nồng độ estrogen và progesterone góp phần tạo ra môi trường mà nấm men có thể phát triển. Một số loại thuốc kháng sinh cũng có thể phá vỡ sự cân bằng độ pH của âm đạo.¹

Theo một báo cáo năm 2015, khoảng 20% phụ nữ bị nhiễm Candida âm đạo và con số này tăng lên 30% khi mang thai. Tình trạng này phổ biến hơn trong 3 tháng giữa và 3 tháng cuối thai kỳ.⁶

Nấm Candida là một trong những nguyên nhân phổ biến gây viêm âm đạo thời kỳ mang thai:

Các triệu chứng phổ biến có thể gặp khi nhiễm nấm âm đạo gồm:³

• Ngứa xung quanh âm đạo.
• Tiết dịch âm đạo đặc, màu trắng, giống như pho mát.
• Vùng kín có mùi lạ.
• Đau hoặc rát trong hoặc xung quanh âm đạo.
• Đau hoặc rát khi quan hệ tình dục.

3. Nhiễm liên cầu khuẩn nhóm B (GBS)

Liên cầu khuẩn nhóm B (GBS) là một nhóm vi khuẩn xâm nhập vào cơ thể thông qua âm đạo và trực tràng. Có khoảng 20 đến 25% phụ nữ khỏe mạnh có vi khuẩn GBS sống trong cơ thể. Chúng thường không gây ra các triệu chứng nào.⁷ 

Nhưng một số người có thể bị nhiễm trùng đường tiết niệu. Các triệu chứng của nhiễm trùng tiểu bao gồm đau hoặc nóng rát khi đi tiểu, nước tiểu đục và đột ngột muốn đi tiểu. Tuy nhiên, những phụ nữ có GBS trong cơ thể khi sinh con có thể truyền sang cho trẻ. Khả năng mẹ truyền sang con là 1-2%. GBS ở trẻ sơ sinh có nguy cơ gây tử vong dù rất hiếm.⁸

Thông thường, các bà mẹ sẽ được xét nghiệm trong tuần 36 đến 37 của thai kỳ để phát hiện GBS. Việc điều trị bằng thuốc kháng sinh tiêm tĩnh mạch có thể làm giảm nguy cơ truyền GBS từ mẹ sang con.

Quy trình xét nghiệm nhiễm liên cầu khuẩn nhóm B (GBS) như thế nào? Mẹ bầu cần chuẩn bị gì trước khi thực hiện xét nghiệm? Tất cả thông tin về xét nghiệm GBS sẽ được chia sẻ qua bài viết Xét nghiệm GBS là gì và cách điều trị khi kết quả dương tính của YouMed. Mẹ bầu có thể tham khảo thêm nhé!

4. Nhiễm ký sinh trùng Trichomonas vaginalis⁹

Nhiễm Trichomonas là bệnh nhiễm trùng qua đường tình dục phổ biến ở những người có hoạt động tình dục (kể cả nam và nữ). Điều này cũng nói lên rằng, bệnh nhiễm trùng Trichomonas khi mang thai khá phổ biến. Rất may là tình trạng này có thể điều trị được. 

Ký sinh trùng Trichomonas vaginalis lây truyền qua đường tình dục và thường sống trong âm đạo. Đa số người bệnh thường không phát hiện các triệu chứng. Ở phụ nữ, khi mắc bệnh có thể gặp phải các triệu chứng như:

• Dịch tiết âm đạo tăng, có màu vàng xanh, sủi bọt, có mùi hôi.
• Vùng xung quanh âm đạo ngứa, rát và dễ kích ứng.

Nếu nhiễm Trichomonas khi mang thai mà không được điều trị có thể dẫn đến sinh non, hoặc sinh trẻ nhẹ cân. Bên cạnh đó, bệnh có thể lây nhiễm cho bé khi sinh thường, tuy nhiên trường hợp này khá hiếm gặp.

5. Viêm âm đạo không do nhiễm trùng

Các loại thuốc xịt/ thụt rửa âm đạo; các loại nước giặt, xà phòng; chất tẩy rửa có thể gây dị ứng hoặc kích thích mô vùng âm hộ, âm đạo. Thậm chí việc sử dụng quần áo hoặc các vật dụng như băng vệ sinh cũng có khả năng gây viêm nhiễm do kích ứng tương tự.

Các yếu tố nguy cơ khiến mẹ bầu dễ bị viêm âm đạo

Thai kì là thời gian cơ thể bạn có nhiều biến đổi và trở nên nhạy cảm hơn. Việc duy trì sức khỏe và chế độ sinh hoạt lành mạnh sẽ giúp chúng ta ngăn ngừa những bệnh lí viêm nhiễm. Một số yếu tố sau đây góp phần dẫn đến tình trạng viêm âm đạo khi mang thai gồm:¹⁰

1. Sự gia tăng nồng độ nội tiết tố

Nồng độ pH của âm đạo chịu sự ảnh hưởng của nội tiết tố cơ thể phụ nữ. Khi mang thai, sự biến đổi đột ngột của hormone làm thay đổi pH ở vùng này. Do đó tạo điều kiện cho các vi khuẩn gây hại phát triển.

2. Quan hệ tình dục trong giai đoạn mang thai

Bác sĩ không khuyến khích bạn kiêng cữ vấn đề quan hệ trong thời kỳ mang thai. Tuy nhiên, trong giai đoạn này môi trường âm đạo nhạy cảm, dễ bị tổn thương và nhiễm khuẩn. Do đó, bạn nên “nhẹ nhàng khi hành sự”. Cần chú ý các vấn đề vệ sinh trước và sau quan hệ để tránh gây viêm âm đạo

3. Từng có tiền sử viêm âm đạo trước đây

Mẹ bầu từng bị viêm âm đạo trước khi mang thai cũng là yếu tố nguy cơ góp phần dẫn đến tỉ lệ mắc viêm âm đạo trong thai kỳ cao hơn so với người khỏe mạnh.

4. Sử dụng trang phục không thoải mái

Việc sử dụng quần áo bó sát hoặc đồ lót chất liệu không thoải mái có thể gây ma sát kích thích cơ thể. Những trang phục này khiến cho mẹ bầu nóng nực, tăng tiết mồ hôi cơ thể và vùng kín. Do đó làm tăng nguy cơ viêm nhiễm âm đạo trong thai kỳ.

5. Thụt rửa âm đạo¹¹

Hầu hết các bác sĩ không khuyến khích phụ nữ (kể cả phụ nữ đang mang thai) thụt rửa âm đạo.

Bình thường, trong âm đạo có các vi khuẩn có lợi và có hại. Sự cân bằng của hệ vi khuẩn này sẽ giúp duy trì môi trường axit – môi trường này bảo vệ âm đạo khỏi các tình trạng viêm nhiễm hay kích ứng.

Việc thụt rửa có thể làm mất cân bằng hệ vi khuẩn sống trong âm đạo, làm phát triển quá mức các vi khuẩn có hại; môi trường axit bị ảnh hưởng. Từ đó dẫn đến các bệnh lý như nhiễm trùng nấm men, hay viêm âm đạo do vi khuẩn.

Bị viêm âm đạo khi mang thai có nguy hiểm không?

Viêm nhiễm âm đạo khi mang thai có thể gây nguy hiểm cho cả mẹ bầu và thai nhi. Vậy những sự ảnh hưởng đó là gì? Chúng ta hãy cùng tìm hiểu nội dung ngay sau đây.¹²

1. Ảnh hưởng của viêm âm đạo khi mang thai đối với mẹ

• Viêm nhiễm vùng âm đạo khiến cơ thể mẹ lúc nào cũng ngứa ngáy và khó chịu. Do đó ảnh hưởng đến tâm trạng của mẹ. Mẹ bầu dễ bị lo lắng và bất ổn. Đồng thời sức khỏe của người mẹ cũng giảm sút.
• Các bệnh lý viêm nhiễm có khả năng gây ra những thay đổi bất thường tăng lên trong thai kỳ. Mẹ có thể phải đối mặt với nhiều nguy cơ hơn cả trong khi sinh. Điều này cũng khiến sức khỏe của mẹ bầu bị ảnh hưởng.
• Ảnh hưởng lớn nhất đó là các bệnh viêm âm đạo có khả năng: kích thích chuyển dạ sớm, gây sinh non hay sảy thai. Do đó, các mẹ phải luôn chú ý theo dõi sức khỏe thường xuyên, nhanh chóng điều trị bệnh lý khi phát hiện.
• Viêm nhiễm cũng có thể khiến mẹ bầu phải sử dụng một số thuốc và phương pháp điều trị có khả năng ảnh hưởng đến sức khỏe mẹ và em bé.

2. Ảnh hưởng của viêm âm đạo khi mang thai đối với thai nhi

Viêm âm đạo khi mang thai có thể gây hại cho em bé đang phát triển tùy thuộc vào: tình trạng sức khỏe tổng thể của mẹ ; thời điểm nhiễm bệnh; việc điều trị kịp thời…Các tác nhân gây viêm âm đạo có thể gây hại trực tiếp đến sức khỏe thai nhi, thậm chí là dẫn đến dị tật bẩm sinh.

• Mẹ nhiễm nấm âm đạo có thể lây sang cho trẻ trong quá trình sinh thường.
• Mẹ có nguy cơ chuyển dạ sinh non và trẻ tăng khả năng sinh non nhẹ cân.
• Các liên cầu khuẩn nhóm B gây viêm âm đạo có khả năng gây thiếu máu thai nhi.
• Một số loại vi khuẩn khiến cho thai nhi bị nhiễm độc thai nghén, nhiễm trùng, viêm phổi…
• Vi khuẩn lậu gây viêm âm đạo có thể gây ảnh hưởng thị lực của thai nhi.
• Bên cạnh đó, trẻ cũng có khả năng mắc các bệnh lý khác lây lan qua đường tình dục như: HIV, giang mai,…

Khi nào cần gặp bác sĩ?

Khi nhận thấy bất kỳ điều gì bất thường của cơ thể, hay các triệu chứng của viêm âm đạo đã được nêu ở trên, mẹ bầu nên liên hệ và thăm khám bác sĩ để tư vấn và hỗ trợ kịp thời.

Mẹ bầu cần lưu ý, không nên:

• Tự ý điều trị tại nhà bằng việc sử dụng các loại thuốc;
• Hoặc sử dụng các phương pháp dân gian để điều trị viêm âm đạo.

Việc tự ý sử dụng thuốc có thể gây hại cho mẹ và thai nhi. Bên cạnh đó, đa số các phương pháp dân gian chưa có nhiều bằng chứng khoa học chứng minh về sự an toàn đối với phụ nữ mang thai. Vì vậy, cần thăm khám bác sĩ ngay khi có các triệu chứng bất thường. Từ đó có cách điều trị phù hợp và khoa học, đảm bảo an toàn cho cả mẹ và bé.

Chẩn đoán viêm âm đạo khi mang thai

Để chẩn đoán viêm âm đạo cho mẹ bầu, các bác sĩ có thể thực hiện:

• Khai thác tiền sử bệnh: Bác sĩ có thể hỏi về việc mẹ bầu đã từng bị nhiễm trùng âm đạo hay bất kỳ các bệnh lây truyền qua đường tình dục trước đây hay không.
• Tìm hiểu các triệu chứng: Mẹ nên trình bày các triệu chứng mà mình gặp phải cho bác sĩ. Điều này có thể giúp ích cho việc định hướng chẩn đoán.
• Khám phụ khoa: Bác sĩ có thể dùng các dụng cụ y tế thích hợp để tiến hành thăm khám âm đạo; xem xét các bất thường tại đây.
• Thu thập mẫu dịch tiết âm đạo để làm xét nghiệm tìm nguyên nhân gây bệnh.
• Thực hiện đo nồng độ pH trong âm đạo.

Điều trị viêm âm đạo khi mang thai

Việc điều trị viêm nhiễm âm đạo khi mang thai sẽ dựa vào từng nguyên nhân gây ra bệnh. Bên cạnh đó, các phương pháp điều trị cần được xem xét kỹ lưỡng vì có thể ảnh hưởng đến cả mẹ và thai nhi.

Sau khi mẹ bầu đến thăm khám và được chẩn đoán bệnh, các bác sĩ có thể chỉ định các loại thuốc phù hợp để điều trị. Các thuốc này có thể bao gồm thuốc uống, thuốc đặt âm đạo hay thuốc bôi. Mẹ bầu nên tuân thủ liều lượng và thời gian sử dụng theo chỉ định của bác sĩ để việc sử dụng thuốc an toàn và đạt hiệu quả.

Cần lưu ý, không tự ý sử dụng các loại thuốc mà chưa có sự tư vấn từ người có chuyên môn; vì điều này có thể gây ảnh hưởng xấu cho cả mẹ và thai nhi.

Vậy phương pháp điều trị cụ thể cho từng dạng viêm âm đạo là gì? Mẹ bầu có thể được chỉ định các loại thuốc nào để điều trị bệnh? Tất cả sẽ được giải đáp qua bài viết Điều trị viêm âm đạo khi mang thai bằng cách nào? của YouMed. Các mẹ có thể tham khảo để có thêm nhiều thông tin cho mình nhé!

Phòng ngừa như thế nào?

Viêm nhiễm âm đạo khi mang thai có thể gây ảnh hưởng xấu đến sức khỏe thai kỳ, bao gồm cả bé và mẹ. Vì vậy, việc thực hiện các biện pháp phòng tránh tình trạng sau đây là vô cùng cần thiết.

• Không nên tự ý thụt rửa âm đạo. Vùng kín chỉ cần được làm sạch bằng nước thông thường.
• Quan hệ tình dục an toàn và “nhẹ nhàng”. Sử dụng bao cao su khi quan hệ.
• Sử dụng quần áo, đặc biệt là quần lót có chất liệu thấm hút mồ hôi tốt. Ngoài ra, không nên mặc quần hay quần lót quá chật.
• Tránh các tác nhân dễ gây kích ứng như các sản phẩm nước hoa vùng kín, dung dịch vệ sinh phụ nữ, băng vệ sinh có mùi thơm,…

Viêm âm đạo khi mang thai là một vấn đề mang nhiều nguy cơ tiềm ẩn đối với cả mẹ và bé. Nguy hiểm hơn, nó có thể dẫn đến sảy thai, sanh non nhẹ cân và gây ra các dị tật bẩm sinh khác. Do đó trong quá trình mang thai các mẹ bầu cần lưu ý thường xuyên kiểm tra sức khỏe. Việc phát hiện và điều trị sớm các bệnh lý nhiễm trùng sẽ giúp cho mẹ và thai nhi tránh được các nguy cơ đáng tiếc.