Viêm nướu và viêm nha chu: Bạn biết những gì?
Nội dung bài viết
Hiện nay rất nhiều người trong chúng ta đã và đang trải qua tình trạng viêm nướu và viêm nha chu. Tuy nhiên chúng ta biết những gì về bệnh lý này? Bạn hãy cùng YouMed tìm hiểu thông qua bài viết sau đây nhé.
1. Triệu chứng viêm nướu và viêm nha chu
Nướu lành mạnh thường săn chắc và có màu hồng san hô. Khi có bệnh nha chu, nướu sẽ thay đổi và xuất hiện các đặc điểm sau:
Viêm nướu: biểu hiện chủ yếu là nướu sưng, đỏ, nhạy cảm và chảy máu. Chảy máu nướu xảy ra khi đánh răng hoặc tự phát. Viêm nướu thường ít gây đau. Có thể đi kèm sự tụt nướu khiến răng trông dài hơn và nhạy cảm với các kích thích.
Viêm nha chu: thường không gây triệu chứng cho đến khi trầm trọng. Viêm nha chu cũng gây đỏ, chảy máu nướu. Bệnh có thể dẫn đến tình trạng răng nhạy cảm và tụt nướu( thân răng dài ra), lở loét nướu và hôi miệng. Khi viêm, mô nướu sẽ tách khỏi thân răng. Từ đó tạo nên túi giữa răng và nướu, gọi là túi nha chu. Nặng hơn có thể gây ra tình trạng răng lung lay và tiêu xương xung quanh. Điều này khiến bệnh nhân đau khi ăn nhai. Một số trường hợp có chảy mủ.
>> Xem thêm: Nhiệt miệng: Chuyện không biết ngỏ cùng ai!
2. Nguyên nhân
Viêm nướu thường không gây ra tình trạng nghiêm trọng cần cấp cứu. Nhưng viêm có thể lan đến các phần khác của mô nha chu (mô mềm và xương để neo giữ răng). Do vậy có thể hủy hoại các mô nha chu khác. Thuật ngữ y học cho việc hủy hoại các mô nha chu là Viêm nha chu. Theo thời gian, viêm nha chu có thể dẫn đến lung lay và mất răng.
Viêm nướu chủ yếu do vệ sinh răng miệng kém. Đối với viêm nha chu có thể do kết hợp của một số yếu tố toàn thân khác: bệnh lý, thuốc.v.v.. Vệ sinh răng miệng tốt có thể ngăn ngừa viêm nướu. Với viêm nha chu, việc điều trị vệ sinh răng bởi nha sĩ chỉ giúp làm chậm hoặc ngưng tiến trình viêm. Do đó, giữ vệ sinh răng miệng tốt sau điều trị rất quan trọng. Nó sẽ giúp ngăn ngừa tình trạng viêm nha chu trầm trọng hơn.
>> Xem thêm: Áp xe răng: Bệnh lý nha khoa bạn cần cẩn thận!
2.1. Viêm nướu
Nguyên nhân chủ yếu gây viêm nướu là mảng bám. Tiến trình gây viêm nướu bởi mảng bám như sau:
- Mảng bám hình thành trên bề mặt răng
Mảng bám là một lớp màng mỏng tạo bởi vi khuẩn và khó để thấy được. Chủ yếu tập trung ở cổ răng nơi tiếp giáp với nướu. Khi dùng lưỡi rà lên bề mặt răng sẽ cảm giác nhám. Vi khuẩn trong mảng bám sử dụng đường từ thức ăn . Sản phẩm tiêu thụ của chúng tiết ra gây viêm và sưng nướu. Mảng bám tái lập rất nhanh nhưng dễ loại bỏ. Chúng ta có thể loại bỏ mảng bám bằng việc chải răng đúng cách. Nói cách khác, vệ sinh răng miệng đúng sẽ làm giảm nguy cơ viêm nướu và viêm nha chu.
- Mảng bám dần chuyển thành vôi răng
Mảng bám ngày càng cứng dần và chuyển thành vôi răng tại vị trí trên và dưới nướu. Lúc này thành phần sẽ có sự xuất hiện của vi khuẩn. Vôi răng khó loại bỏ, tạo lớp bảo vệ cho vi khuẩn và kích thích nướu. Do đó cần phải đến nha sĩ để cạo vôi.
- Nướu chuyển qua tình trạng viêm
Khi mảng bám và vôi răng tồn tại lâu sẽ kích thích kéo dài nướu. Nướu sẽ viêm: sưng và dễ chảy máu. Lúc này sâu răng cũng có thể phát triển ngay bên dưới vôi răng. Viêm nướu không điều trị sẽ tiến triển thành viêm nha chu.
2.2. Viêm nha chu
Viêm nướu là có hồi phục. Nhưng trường hợp viêm nướu kéo dài có thể tiến triển thành viêm nha chu. Nếu viêm nướu dai dẳng, túi nha chu sẽ ngày càng sâu, có thể sâu đến 1cm. Vi khuẩn bắt đầu phát triển trong túi nha chu.
Bàn chải đáng răng hoàn toàn không thể loại bỏ được vi khuẩn trong túi. Một hệ vi khuẩn trong mảng bám được hình thành trên bề mặt chân và vùng cổ răng. Đây là những vị trí khó loại bỏ. Vôi răng hình thành tại những vị trí này và cần loại bỏ bởi nha sĩ. Chúng gồm hai loại: vôi răng trên nướu và vôi răng dưới nướu. Túi nha chu càng sâu, hệ vi khuẩn càng lan rộng sâu xuống chóp chân răng.
Vi khuẩn cùng với vôi răng trong túi nha chu càng làm viêm lan rộng. Trong viêm nha chu, viêm tấn công mô mềm và xương vốn dĩ nâng đỡ và lưu giữ răng tại vị trí. Trầm trọng hơn khi viêm phá hủy xương ổ làm răng lung lay. Đồng thời có thể phá hủy mô mềm làm lộ một phần chân răng. Theo thời gian, răng sẽ lung lay nhiều và đau khi ăn nhai. Cuối cùng có thể răng sẽ tự rụng.
Viêm nha chu gồm nhiều giai đoạn: Có pha ngắn trong đó mô bị phá hủy, pha dài bệnh ngừng tiến triển. Viêm nha chu là không hồi phục.
2.3. Các yếu tố nguy cơ
Sự phát triển của bệnh viêm nướu và viêm nha chu cũng chịu ảnh hưởng của nhiều yếu tố khác:
- Hút thuốc lá.
- Rối loạn chuyển hóa ( ví dụ: đái tháo đường)
- Thay đổi hóc môn trong thời kỳ mang thai.
- Một số loại thuốc: thuốc ức chế miễn dịch, thuốc tim mạch…
Một vài người dễ bị viêm nướu hơn bình thường. Các loại thuốc đang sử dụng cũng sẽ làm nướu quá triển, khiến bệnh nhân khó vệ sinh. Điều này dễ dẫn đến nguy cơ mắc các bệnh về nướu. - Các tình trạng suy giảm miễn dịch: HIV, điều trị ung thư,.v.v.
- Giới tính.
Dinh dưỡng: thiếu vitamin C.
Đối với viêm nướu hoại tử lở loét , nguyên nhân có thể do thiếu dinh dưỡng và điều kiện sống kém. Đây là tình trạng nặng của viêm nướu. Có thể gây đau, nhiễm khuẩn, chảy máu và lở loét. Ngày nay hiếm thấy, tuy nhiên vẫn còn ở một số nước kém phát triển.
3. Chẩn đoán
- Lâm sàng: Thăm khám trực tiếp
Đầu tiên, bệnh nhân sẽ được ghi nhận tiền sử và các yếu tố liên quan đến bệnh.Tiếp theo sẽ được kiểm tra toàn diện toàn bộ miệng: răng, nướu, mô mềm khác.
Bước quan trọng là đánh giá túi nha chu. Bạn sẽ được kiểm tra túi nha chu từng răng nếu có bằng dụng cụ đo túi đặc biệt. Nha sĩ cũng sẽ ghi nhận dấu hiệu chảy máu, vôi răng, độ tụt nướu, độ lung lay răng. Thông thường độ sâu túi từ 1-3mm. Nếu trên 4mm là ghi nhận có bệnh nha chu.
- Cận lâm sàng: chụp X quang, xét nghiệm máu, đường huyết…
Nếu nha sĩ ghi nhận có viêm nha chu, một số cận lâm sàng sẽ được thực hiện. Ví dụ như chụp phim X-quang để đánh giá tình trạng tiêu xương. Xét nghiệm máu và đường huyết để chẩn đoán các bệnh lý liên quan.
4. Phòng ngừa viêm nướu và viêm nha chu
- Vệ sinh răng miệng tốt
Chải răng hằng ngày ít nhất 2 lần sáng và tối trước ngủ, sau bữa ăn. Đồng thời kết hợp với các dụng cụ bổ trợ: chỉ nha khoa, bàn chải kẽ, nước súc miệng… Điều này giúp ngăn ngừa sự phát triển của các vi khuẩn gây hại cho mô nha chu.
- Giáo dục vệ sinh răng miệng đúng cách
Nếu mảng bám không được loại bỏ, nướu sẽ viêm chỉ trong vài ngày. Mảng bám dày và dấn phát triển thành vôi răng. Mặc dù mảng bám hình thành rất nhanh nhưng chúng dễ bị loại bỏ bởi chải răng thông thường. Đồng thời cũng phải loại bỏ mảng bám vùng kẽ bằng bàn chải kẽ hoặc chỉ nha khoa. Nha sĩ có thể hướng dẫn cho bạn cách chải răng đúng. Việc giáo dục vệ sinh răng miệng là vô cùng quan trọng.
- Thăm khám nha sĩ thường xuyên
Vôi răng chỉ có thể loại bỏ bằng cách cạo vôi. Thông thường lấy vôi răng được kết hợp với việc khám nha khoa định kỳ 6 tháng một lần. Những bệnh nhân có yếu tố nguy cơ: đái tháo đường, hút thuốc, bại liệt,… có thể thăm khám nhiều hơn 2 lần/năm.
5. Điều trị viêm nướu và viêm nha chu
-
Hướng dẫn vệ sinh răng miệng
Vệ sinh răng miệng tốt là vô cùng quan trọng. Nếu bạn không vệ sinh tốt, việc điều trị nha chu hoàn toàn vô nghĩa. Bệnh nhân viêm nướu hoặc viêm nha chu thường được yêu cầu thực hiện lại cách vệ sinh răng miệng.
Đây là cách để nha sĩ xác định khả năng và mức độ thực hiện vệ sinh của bệnh nhân. Việc hướng dẫn đúng và chi tiết sẽ giúp bệnh nhân cải thiện được tình trạng răng miệng hiệu quả. Đồng thời hỗ trợ cho việc điều trị bệnh cũng như duy trì sự khỏe mạnh răng miệng sau này.
-
Lấy vôi răng hoặc xử lý mặt chân răng
Khi điều trị viêm nướu và viêm nha chu, bệnh nhân sẽ được cạo vôi đầu tiên. Điều trị viêm nướu bao gồm: loại bỏ vôi răng , kết hợp với phục hồi những vị trí răng nhô ra. Đây là những vị trí dễ lưu giữ mảng bám và khó loại bỏ.
Nếu viêm nha chu tiến triển, mảng bám vi khuẩn và vôi răng cần được loại bỏ cả trên và dưới nướu. Công việc này gọi là xử lý mặt chân răng. Xử lý mặt chân răng yêu cầu nha sĩ tốn nhiều thời gian và phức tạp hơn. Bên cạnh đó, bệnh nhân có thể được kê đơn một số thuốc kháng sinh, kháng viêm để hỗ trợ điều trị. Nếu việc điều trị này không hiệu quả, bệnh nhân sẽ được đề nghị điều trị phẫu thuật: lật vạt và xử lý mặt chân răng; ghép xương,..v.v..
Viêm nha chu được phát hiện càng sớm thì việc kiểm soát càng dễ. Mục đích của việc điều trị viêm nha chu là làm ngưng lại tiến trình phá hủy mô. Điều này giúp ngăn ngừa việc mất răng.
-
Tái khám định kỳ để đánh giá
Đây là việc vô cùng quan trọng trong điều trị nha chu nhất là viêm nha chu. Việc tái khám định kỳ giúp bác sĩ đánh giá được tình trạng bệnh và hiệu quả điều trị. Nếu bệnh nhân đáp ứng tốt với điều trị, nha sĩ sẽ có các phương pháp duy trì. Nếu không đáp ứng sẽ được thay đổi phương pháp kịp thời. Đối với viêm nha chu, việc tái khám sẽ giúp theo dõi bệnh tiến triển hay ngừng lại để có kế hoạch phù hợp.
Mỗi lần tái khám, nha sĩ cũng sẽ yêu cầu bạn thực hiện lại công việc vệ sinh hằng ngày. Mục đích để đánh giá khả năng duy trì vệ sinh của bệnh nhân có tốt không. Đồng thời đánh giá khả năng tái phát bệnh sau này.
Viêm nướu và viêm nha chu là những bệnh vô cùng phổ biến hiện nay. Tuy nhiên mức độ quan tâm và hiểu biết vẫn chưa đủ và đúng về các nguy cơ của bệnh. Việc thăm khám nha sĩ thường xuyên sẽ giúp bạn phát hiện bệnh sớm. Đồng thời cũng giúp bạn duy trì được một hàm răng khỏe đẹp. Giữ vệ sinh răng miệng tốt là cách để phòng tránh các bệnh lý nha chu. Hãy dành thời gian nhiều hơn để quan tâm đến sức khỏe răng miệng của bản thân nhé!
Nguồn tham khảo / Source
Trang tin y tế YouMed chỉ sử dụng các nguồn tham khảo có độ uy tín cao, các tổ chức y dược, học thuật chính thống, tài liệu từ các cơ quan chính phủ để hỗ trợ các thông tin trong bài viết của chúng tôi. Tìm hiểu về Quy trình biên tập để hiểu rõ hơn cách chúng tôi đảm bảo nội dung luôn chính xác, minh bạch và tin cậy.
-
Gingivitishttps://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/gingivitis/symptoms-causes/syc-20354453
Ngày tham khảo: 09/04/2020
-
Periodontitishttps://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/periodontitis/symptoms-causes/syc-20354473
Ngày tham khảo: 09/04/2020
- Bộ môn Nha chu (2015). Nha chu học, Bệnh nướu, Viêm nha chu. Nhà xuất bản Y học Thành phố Hồ Chí Minh, tái bản lần thứ nhất, trang 179-220, trang 225-244.