Môi lớn: Tổng quan và các vấn đề thường gặp

Môi lớn (Lambia Majora) là một cặp da và mỡ có nếp gấp tròn là một phần của cơ quan sinh dục ngoài của phụ nữ. Chức năng của môi lớn là che phủ và bảo vệ các cấu trúc bên trong. Chức năng của môi lớn bao quanh lỗ âm đạo giống như môi bao quanh miệng. Hãy cùng tìm hiểu thêm về môi lớn thông qua bài viết dưới đây của Thạc sĩ, Bác sĩ Phan Lê Nam nhé!

Cấu trúc và chức năng của môi lớn?

Môi lớn là hai nếp da lồi dọc từ gò mu xuống dưới và ra sau. Môi lớn dài khoảng 8cm, rộng 2cm, ngăn cách với da đùi bởi rãnh sinh dục – đùi. Môi lớn có hai mặt:

• Mặt ngoài được phủ bởi da sẫm màu vì có nhiều sắc tố, nhiều tuyến bã và có lông.
• Mặt trong nhẵn, màu hồng, ngăn cách với môi bé bởi rãnh liên môi.

Bờ trong môi lớn tự do giới hạn nên khe âm hộ. Hai môi lớn gặp nhau ở phía trước tạo thành mép trước môi và gặp nhau ở phía sau tạo thành mép sau môi, mép này ở cách hậu môn khoảng 3cm.

Về cấu tạo, môi lớn gồm có da, lớp cơ trơn, các mô mỡ, có nhiều sợi chun đàn hồi. Dây chằng tròn tận hết trong lớp mô này của môi lớn.

Chức năng chính của môi lớn là bảo vệ các mô mềm hơn của âm hộ. Không giống như cấu trúc bên trong của âm hộ, môi lớn chứa nhiều lông mu giúp bảo vệ phần còn lại của âm hộ khỏi áp lực và ma sát cơ học. Phần mô mỡ của môi lớn cũng giúp việc đệm âm hộ khỏi những áp lực bên ngoài.

Những vấn đề liên quan đến môi lớn?

Môi lớn bị sưng

Những nguyên nhân gây sưng môi lớn có thể bao gồm:¹

1. Nhiễm nấm

Đa số phụ nữ (gần 75%) sẽ bị nhiễm nấm vùng âm hộ, âm đạo ít nhất một lần trong đời.²

Các triệu chứng của nhiễm nấm bao gồm: nóng đỏ, ngứa, sưng tấy, tiết dịch trắng có thể đặc và vón cục như váng sữa

Các tình trạng làm tăng nguy cơ nhiễm nấm bao gồm: mang thai, tiểu đường không kiểm soát và hệ thống miễn dịch suy yếu.

Một số loại thuốc, bao gồm steroid và kháng sinh cũng làm tăng nguy cơ nhiễm nấm vùng âm đạo.

Xem thêm: Nấm âm đạo và những thông tin bạn cần biết về bệnh

2. Viêm âm hộ, âm đạo do vi khuẩn

Tình trạng này ảnh hưởng đến khoảng 30% phụ nữ trong độ tuổi sinh đẻ và gây ra bởi sự mất cân bằng vi khuẩn trong âm đạo.³

Các triệu chứng bao gồm: môi âm hộ sưng lên, tiết huyết trắng màu xanh hoặc xám và có mùi tanh như cá. Tuy nhiên, nhiều phụ nữ bị mất cân bằng vi khuẩn có thể không gặp bất kỳ triệu chứng nào.

Các yếu tố làm tăng nguy cơ mắc viêm âm hộ, âm đạo do vi khuẩn bao gồm: thụt rửa và quan hệ tình dục không lành mạnh.

3. Nhiễm Trichomonas

Viêm âm đạo do Trichomonas là nhiễm trùng lây qua đường tình dục (STI) và có thể ảnh hưởng đến phụ nữ trong độ tuổi sinh đẻ.

Các triệu chứng có thể bao gồm:

• Kích ứng và ngứa âm hộ.
• Đi tiểu đau.
• Môi âm hộ sưng tấy.
• Mùi hôi vùng kín.
• Huyết trắng màu xanh vàng.

Tiền sử mắc bệnh lây truyền qua đường tình dục, quan hệ tình dục không lành mạnh làm tăng nguy cơ nhiễm Trichomonas.

4. Dị ứng hoặc kích ứng

Nếu không bị nhiễm trùng, môi âm hộ bị sưng có thể do tiếp xúc với sản phẩm gây kích ứng hoặc chất gây dị ứng.

Các chất có thể gây sưng bao gồm:

• Hóa chất trong vải.
• Hương thơm trong chất tẩy rửa và xà phòng.
• Chất Latex trong bao cao su.
• Chất diệt tinh trùng.

5. U nang Bartholin

Các tuyến Bartholin nằm ở hai bên cửa âm đạo. Các tuyến này có thể bị tắc nghẽn và gây sưng tấy trong và xung quanh âm đạo.

Mặc dù vết sưng này thường không gây ra các triệu chứng khác. Tuy nhiên nó có thể dẫn đến nhiễm trùng, gây đau và tích tụ mủ tạo áp xe.

Khoảng 2% phụ nữ sẽ bị u nang Bartholin. Tình trạng này thường xảy ra ở phụ nữ độ tuổi 20 và nguy cơ giảm dần theo tuổi tác.⁴

6. Quan hệ tình dục

Quan hệ tình dục mà không được bôi trơn đầy đủ có thể gây ra ma sát.

Sự cọ sát này có thể làm tổn thương vùng âm đạo và môi âm hộ, dẫn đến sưng tấy và khó chịu.

Việc chẩn đoán nguyên nhân gây sưng môi âm hộ như thế nào?

Nguyên nhân của sưng môi âm hộ có thể được chẩn đoán theo nhiều cách khác nhau.

Một hoặc nhiều phương pháp sau đây có thể được sử dụng để chẩn đoán nguyên nhân gây sưng môi âm hộ:

• Lịch sử y tế và tình dục.
• Biểu hiện các triệu chứng trên cơ thể.
• Kiểm tra thể chất tổng thể.
• Kỹ thuật Pap’s smear.
• Soi huyết trắng.
• Phân tích nước tiểu.

Ngoài ra, các xét nghiệm khác có thể được sử dụng tùy thuộc vào các triệu chứng của cá nhân và kết quả xét nghiệm ban đầu.

Các cách để điều trị?

Cách điều trị sưng môi âm hộ sẽ phụ thuộc vào tùy nguyên nhân. Các lựa chọn điều trị bao gồm:

• Kem steroid có thể có lợi cho những người bị sưng tấy do dị ứng hoặc quan hệ tình dục. Tuy nhiên, cần lưu ý, không được tự ý tìm mua và sử dụng kem steroid. Kem steroid cần phải được kê đơn từ bác sĩ.
• Phụ nữ bị nhiễm nấm có thể cần dùng thuốc chống nấm không kê đơn hoặc kê đơn, có thể bôi tại chỗ hoặc uống.
• Môi âm hộ bị sưng do nhiễm vi khuẩn như viêm âm đạo do vi khuẩn hoặc nhiễm Trichomonas có thể được điều trị bằng thuốc kháng sinh.
• U nang tuyến Bartholin không phải lúc nào cũng cần điều trị. Tuy nhiên, một số sẽ cần dùng kháng sinh, phẫu thuật dẫn lưu hoặc thậm chí phẫu thuật cắt bỏ.

Mụn cóc sinh dục và Herpes sinh dục

Mục cóc sinh dục là những nốt sưng có thể xuất hiện trên môi âm hộ cả môi lớn hoặc môi bé và các bộ phận khác của cơ quan sinh dục. Chúng được gây ra bởi vi rút u nhú ở người (HPV). Mụn cóc thường tự biến mất. Nhưng nếu chúng đau hoặc ngứa bạn nên cần được thăm khám với bác sĩ về các phương pháp điều trị, bao gồm: kem trị mụn cóc đặc biệt hoặc điều trị bằng laser. Những phương pháp điều trị này sẽ chỉ loại bỏ mụn cóc, không loại bỏ vi rút HPV.

Herpes là một bệnh nhiễm trùng lây truyền qua đường tình dục do virus herpes simplex (HSV) gây ra. Nó có thể gây ra các vết phồng rộp hoặc vết loét trên môi lớn, môi bé và tiếp tục tái phát trong suốt cuộc đời. Nếu bạn nghĩ rằng bạn bị Herpes sinh dục, điều quan trọng là phải đi khám càng sớm càng tốt để có thể bắt đầu điều trị. Ngoài ra, nên cần sử dụng bao cao su khi quan hệ để tránh lây truyền virut cho bạn tình.

Chăm sóc âm hộ như thế nào là đúng?

Khi vệ sinh vùng kín nên được sử dụng vòi sen hoặc vòi nước chảy êm để rửa. Rửa vùng kín nhẹ nhàng theo hướng từ trước ra sau. Sau khi vệ sinh xong, sử dụng khăn hoặc giấy vệ sinh để lâu khô.

Hạn chế việc sử dụng xà phòng tắm để chà rửa vùng kín vì sẽ làm khô âm hộ. Ngoài ra, hạn chế sử dụng thuốc bôi trơn khi quan hệ nếu không cần thiết để tránh kích ứng.

Mặc quần áo rộng rãi và đồ lót bằng vải cotton làm thoáng mát và dễ chịu cho vùng kín. Nên thay quần lót ít nhất 1 lần/ngày và thay băng vệ sinh 4-6 giờ/lần khi hành kinh giúp hạn chế viêm nhiễm âm hộ, âm đạo.

Nếu có tình trạng sưng tấy, gel dưỡng ẩm như vaseline có thể giúp giảm bớt khó chịu.

Khi nào đến gặp bác sĩ?

Phụ nữ bị sưng môi lớn môi bé nên đi khám bác sĩ nếu tình trạng sưng tấy nặng hơn theo thời gian hoặc kèm theo bất kỳ dấu hiệu nào sau đây:

• Một cục u hoặc vết sưng trên môi âm hộ.
• Ngứa.
• Đau dai dẳng hoặc nghiêm trọng.
• Mùi khó chịu từ vùng kín.
• Tiết dịch âm đạo bất thường.

Môi lớn là một trong những phần cấu tạo nên cơ quan sinh dục ngoài. Một trong những chức năng của môi lớn là bảo vệ các cấu trúc nhạy cảm ở vùng âm hộ nằm bên trong 2 mép môi lớn. Những dấu hiệu như sưng tấy, ngứa, nổi hạt hoặc mụn cóc trên môi lớn hoặc ở những cơ quan sinh dục khác đều cần được thăm khám phụ khoa và điều trị. Việc điều trị sớm sẽ đạt hiệu quả tốt hơn và giúp hạn chế lây lan đến các cơ quan sinh sản khác.