Bệnh zona thần kinh và các triệu chứng điển hình

Đôi khi trên da xuất hiện những vệt mụn nước nhỏ li ti gây nóng rát, đau và ngứa dữ dội. Nguyên nhân có thể bắt nguồn từ một loại bệnh do virus thủy đậu gây ra. Hãy cùng tìm hiểu về căn bệnh với cái tên khá lạ này – bệnh zona thần kinh, thông qua bài viết dưới đây của bác sĩ Nguyễn Văn Huấn.

1. Bệnh zona thần kinh là gì?

Bệnh zona là bệnh nhiễm trùng gây ra bởi virus có tên varicella-zoster. Đây cũng là loại virus gây ra căn bệnh thủy đậu. Sau khi khỏi bệnh thủy đậu, virus này vẫn có thể trú ẩn trong hệ thần kinh của bạn trong nhiều năm trước khi hoạt động trở lại.

Đặc trưng của loại bệnh nhiễm trùng này là nổi mẩn đỏ gây đau và rát. Zona thần kinh thường có biểu hiện là một dải mụn nước li ti nổi ở một bên của cơ thể. Đặc biệt là ở phần thân trên, cổ và mặt.

Hầu hết các trường hợp mắc bệnh đều sẽ tự khỏi trong vòng 3 tuần. Bệnh zona hiếm khi xảy ra nhiều hơn một lần trên một người, nhưng đôi khi vẫn có ngoại lệ.

2. Triệu chứng của bệnh zona thần kinh

Triệu chứng ban đầu của bệnh zona thông thường là ngứa, đau và nóng rát. Cơn đau thường xuất hiện ở một bên của cơ thể và xuất hiện từng dải nhỏ. Theo sau đó là những nốt ban đỏ. Các biểu hiện nổi mẩn đỏ bao gồm:

• Xuất hiện một vệt ban đỏ trên da.
• Nổi mụn nước li ti thành dải trên da.
• Phát ban khu trú vùng cột sống và thân trên.
• Phát ban trên mặt và tai.
• Ngứa rát.

Mụn nước là một trong những biểu hiện điển hình của bệnh zona thần kinh, nhưng mụn nước còn là biểu hiện của những căn bệnh khác. Tìm hiểu ngay để có cách xử trí phù hợp!

Một số người khi mắc zona thần kinh có những biểu hiện khác, bao gồm:

• Sốt.
• Ớn lạnh.
• Đau đầu.
• Mệt mỏi.
• Yếu cơ.

Một số triệu chứng hiếm gặp và đặc biệt nghiêm trọng:

• Đau hoặc nổi mẩn đỏ phần mắt, cần điều trị ngay để tránh tổn thương mắt vĩnh viễn.
• Giảm thính lực hoặc đau nghiêm trọng một bên tai, chóng mặt, hoặc mất vị giác. Đây có thể là dấu hiệu điển hình của triệu chứng Ramsay Hunt.

Zona tai hay còn gọi là hội chứng Ramsay Hunt nếu không điều trị kịp thời có thể dẫn đến liệt mặt và giảm sức nghe. Tìm hiểu ngay!

• Nhiễm trùng có thể xảy ra khi da trở nên đỏ tấy, sưng và nóng khi chạm vào

3. Những ai dễ mắc phải căn bệnh này?

Zona thần kinh có thể xảy ra ở bất kỳ ai từng mắc phải bệnh thủy đậu. Tuy nhiên, có một vài yếu tố có thể làm tăng nguy cơ mắc bệnh, bao gồm:

• Bệnh nhân trên 60 tuổi.
• Mắc các bệnh hoặc hội chứng làm suy yếu miễn dịch như: HIV, AIDS hoặc ung thư.
• Đang xạ trị hoặc hóa trị.
• Dùng các thuốc làm suy giảm hệ miễn dịch như thuốc steroid hoặc thuốc dùng sau phẫu thuật cấy ghép cơ quan.

4. Điều trị bệnh zona thần kinh bằng cách nào?

Khi bị zona thần kinh tuyệt đối không được gãi để tránh bị nhiễm khuẩn và không để lại sẹo sau này. Không có cách nào chữa trị khỏi hẳn bệnh zona, nhưng điều trị kịp thời bằng thuốc kháng virus có thể tăng tốc độ làm lành vết thương và giảm nguy cơ biến chứng. Những loại thuốc này bao gồm:

• Acyclovir (Zovirax).
• Valacyclovir (Valtrex).

Bệnh zona thần kinh có thể gây đau nhức dữ dội, vì vậy bác sĩ có thể kê đơn thêm:

• Capsaicin miếng dán tại chỗ (Qutenza).
• Thuốc chống co giật, chẳng hạn như gabapentin.
• Thuốc chống trầm cảm ba vòng, chẳng hạn như amitriptyline.
• Các thuốc gây tê, chẳng hạn như lidocaine, dùng dạng kem, gel, xịt hoặc miếng dán da.
• Các loại thuốc giảm đau, như codein.
• Thuốc tiêm bao gồm corticosteroid và thuốc gây tê tại chỗ.

5. Những biện pháp điều trị không dùng thuốc

Việc điều trị tại nhà cũng có thể giúp giảm bớt các triệu chứng của bạn, bao gồm:

• Nghỉ ngơi.
• Chườm lạnh, đắp gạc mát lên chỗ nổi ban để giảm đau và ngứa.
• Bôi kem dưỡng da chứa calamine để giảm ngứa.
• Tắm bột yến mạch để giảm đau và ngứa.

Bệnh zona thường sẽ hết trong vòng vài tuần và hiếm khi tái phát. Nếu các triệu chứng của không thuyên giảm trong vòng 10 ngày, bạn nên gọi bác sĩ để theo dõi và đánh giá lại.

6. Bệnh có dễ lây không?

Một người bị bệnh zona có thể truyền virus varicella-zoster cho bất cứ ai không miễn dịch với bệnh thủy đậu. Điều này thường xảy ra thông qua tiếp xúc trực tiếp với vết loét.

Khi bị nhiễm bệnh, người bệnh sẽ bị thủy đậu, không phải bệnh zona. Bệnh thủy đậu có thể gây nguy hiểm cho một số người. Cho đến khi vết mụn giộp hình thành vảy, bạn nên tránh tiếp xúc với người chưa mắc bệnh thủy đậu hoặc chưa tiêm chủng ngừa thủy đậu, đặc biệt là những người có hệ miễn dịch yếu, phụ nữ có thai và trẻ sơ sinh.

7. Cách phòng tránh bệnh zona thần kinh

Vaccine có thể giúp kìm hãm sự phát triển các triệu chứng nghiêm trọng của bệnh zona hoặc biến chứng từ bệnh zona. Tất cả trẻ em nên được tiêm hai liều vaccine thủy đậu. Những người trưởng thành chưa bao giờ bị thủy đậu cũng nên tiêm ngừa. Việc chủng ngừa không đồng nghĩa là bạn sẽ không mắc bệnh thủy đậu, nhưng 9 trên 10 người được chủng ngừa sẽ tránh được bệnh.

Người lớn từ 50 tuổi trở lên nên chủng ngừa bệnh zona. Có hai loại vaccine có sẵn là Zostavax (vaccine zoster sống) và Shingrix (vaccine zoster tái tổ hợp). Lưu ý rằng ngay cả khi bạn đã tiêm Zostavax trước đây, bạn vẫn nên tiêm thêm Shingrix.

Bệnh zona là bệnh truyền nhiễm. Nếu bạn bị nhiễm bệnh, cần ngăn ngừa sự lây lan bằng cách:

• Tránh làm vỡ các mụn giộp.
• Tránh tiếp xúc với những người chưa từng bị thủy đậu trước đây hoặc những người suy giảm sức đề kháng.
• Rửa tay thường xuyên.

8. Thực phẩm nên dùng khi mắc bệnh zona thần kinh

Những thực phẩm tốt bạn nên bổ sung mỗi ngày khi mắc bệnh zona thần kinh bao gồm:

• Cam thảo.
• Vitamin B6, B12.
• Thực phẩm giàu lysine: có nhiều trong sữa, các sản phẩm từ cá, các loại đậu, pho mát, thịt gà,…
• Thực phẩm giàu kẽm và vitamin C.

Các thực phẩm sau đây cần phải kiêng khi mắc bệnh:

• Chất béo: thực phẩm giàu chất béo chỉ làm cho tình trạng viêm nghiêm trọng hơn và kéo dài thời gian lành bệnh
• Tránh ăn các loại hạt, các sản phẩm được chế biến từ đậu nành, sô cô la, yến mạch, mầm lúa mì, dừa, bột mì trắng
• Ngũ cốc: chúng làm tăng lượng đường trong máu, tăng nguy cơ nhiễm trùng và làm vết thương lâu lành hơn
• Đồ uống có cồn: rượu, bia làm suy yếu hệ thống miễn dịch, làm cho virus tấn công và lây lan nhanh hơn

Bệnh zona thần kinh là một bệnh truyền nhiễm, rất dễ lây lan. Người lớn chưa mắc bệnh hoặc chủng ngừa bệnh thủy đậu cần phải tiêm vaccine thủy đậu để phòng tránh bệnh. Bệnh zona có thể tự khỏi trong vòng 2-3 tuần. Tuy nhiên, trong quá trình điều trị người bệnh cần thực hiện một số biện pháp cần thiết để tránh lây nhiễm cho người khác.