Bệnh Pellagra: những điều cần biết khi bị thiếu hụt Vitamin B3

Bệnh Pellagra là một căn bệnh liên quan tới tình trạng thiếu hụt vitamin B3, hay chất niacin. Bệnh lý này khá thường gặp ở các nước đang phát triển. Vậy bệnh Pellagra có những triệu chứng gì? Nguyên nhân nào gây ra bệnh? Căn bệnh này nguy hiểm đến mức nào? Hãy để bác sĩ Nguyễn Thị Thảo trả lời giúp bạn những câu hỏi thường gặp về bệnh Pellagra nhé.

Căn bệnh Pellagra – thiếu hụt Vitamin B3

Bệnh Pellagra là bệnh lý do thiếu hụt vitamin B3 (vitamin PP), hay chất niacin. Tình trạng bệnh đặc trưng bao gồm sa sút trí tuệ, tiêu chảy và viêm da. Căn bệnh này có thể điều trị được. Tuy nhiên, nó khá nguy hiểm, nếu không được điều trị, bệnh nhân có thể tử vong.

Trước đây, căn bệnh này thường gặp hơn. Do ngày nay vấn đề dinh dưỡng được cải thiện, vitamin được cung cấp đầy đủ hơn. Tuy nhiên, ở những quốc gia đang phát triển, bệnh vẫn tương đối thường gặp.

Bệnh Pellagra biểu hiện ra sao?

Các triệu chứng chính của bệnh Pellagra là viêm da, sa sút trí tuệ và tiêu chảy. Nguyên nhân của tình trạng này là do sự ảnh hưởng của việc thiếu hụt niacin. Các tế bào ở hệ tiêu hóa và da có tốc độ thay thế tế bào chết nhanh hơn, do đó nhu cầu vitamin B3 cũng cao hơn. Vì vậy, khi cơ thể thiếu hụt niacin, các triệu chứng ở các cơ quan này xuất hiện trước.

Triệu chứng ở da

Tình trạng viêm da do bệnh có các biểu hiện như phát ban trên mặt, môi, bàn chân và bàn tay. Cũng có những trường hợp viêm da xuất hiện quanh cổ, tạo nên triệu chứng “dây chuyền Casal” (Casal necklace).

Các biểu hiện khác của viêm da có thể là:

• Da đỏ, tróc vảy.
• Có những vùng biến đổi màu sắc, thường chuyển từ đỏ sang nâu.
• Da dày, giòn, dễ tróc vảy, hay da nứt nẻ.
• Vùng da ngứa, bỏng rát

Triệu chứng thần kinh

Trong một số trường hợp, các triệu chứng thần kinh của bệnh Pellagra xuất hiện trước. Tuy nhiên, do các biểu hiện về thần kinh khá khó phát hiện, cần có một thời gian để bệnh nhân hay người thân nhận ra các triệu chứng của sa sút trí tuệ.

Khi bệnh diễn tiến nặng dần, các biểu hiện của sa sút trí tuệ có thể kể đến như:

• Vô cảm.
• Trầm cảm.
• Cảm giác lú lẫn, bứt rứt khó chịu, thay đổi tính tình.
• Đau đầu.
• Cảm giác bồn chồn, lo lắng.
• Mất định hướng, hoang tưởng.

Các biểu hiện khác

Ngoài những triệu chứng trên, bệnh Pellagra có thể có:

• Cảm giác đau ở môi, lưỡi hay nướu.
• Chán ăn, cảm giác ăn không ngon.
• Gặp khó khăn trong ăn uống.
• Buồn nôn.

Nguyên nhân nào gây ra bệnh Pellagra?

Do có 2 nhóm nguyên nhân chính, bệnh Pellagra được chia làm:

• Bệnh Pellagra nguyên phát.
• Bệnh Pellagra thứ phát.

Bệnh Pellagra nguyên phát gây là bởi chế độ ăn thiếu niacin hay tryptophan. Tryptophan có thể được tiêu thụ và chuyển hóa thành niacin khi hấp thụ vào cơ thể. Do đó, nếu chế độ ăn không đủ tryptophan thì sẽ dẫn đến bệnh.

Bệnh Pellagra nguyên phát thường xuất hiện ở các nước đang phát triển. Do sự thiếu thốn trong thực phẩm và chăm sóc dinh dưỡng, chế độ ăn của một bộ phận người dân bị thiếu hụt các vitamin cần thiết. Nếu tình trạng thiếu hụt kéo dài, bệnh Pellagra sẽ xuất hiện.

Bệnh Pellagra thứ phát được gây ra bởi một nguyên nhân khác. Khi chế độ ăn vẫn cung cấp đủ vitamin, nhưng cơ thể bệnh nhân lại không thể hấp thụ niacin từ thức ăn. Một số tình trạng có thể gây ra sự kém hấp thụ này:

• Nghiện rượu.
• Rối loạn ăn uống.
• Một số loại thuốc, như thuốc chống động kinh và thuốc ức chế miễn dịch.
• Bệnh lý dạ dày ruột, như bệnh Crohn hay viêm loét đại tràng.
• Xơ gan.
• Khối u ác tính.
• Bệnh Hartnup (một rối loạn chuyển hóa di truyền).

Phương pháp chẩn đoán?

Bệnh Pellagra có rất nhiều biểu hiện khác nhau, dó đó khá khó khăn trong chẩn đoán bệnh. Hơn nữa, không có một xét nghiệm nào đủ sức khẳng định về tình trạng thiếu hụt niacin. Do đó, bác sĩ sẽ dựa vào các biểu hiện tiêu hóa, ban da hay rối loạn về thần kinh để đưa ra chẩn đoán.

Một số loại xét nghiệm cũng có thể được thực hiện như xét nghiệm nước tiểu. Việc chẩn đoán giả định với điều trị thử viên bổ sung niacin thường được thực hiện trên thực tế.

Điều trị căn bệnh này như thế nào?

Đối với bệnh Pellagra nguyên phát, hướng điều trị là thay đổi sang chế độ ăn giàu niacin hoặc sử dụng viên bổ sung niacin. Vitamin bổ sung cũng có thể được dùng dưới dạng tiêm truyền tĩnh mạch.

Nếu được điều trị sớm, bệnh nhân thường phục hồi rất nhanh chóng, chỉ trong vòng vài ngày. Tình trạng viêm da có thể cải thiện dần trong vài tháng. Tuy nhiên, nếu không điều trị, bệnh có thể gây tử vong sau khi diễn tiến khoảng 4 đến 5 năm.

Phương pháp điều trị của Pellagra thứ phát tập trung vào bệnh lý nền. Giải quyết được nguyên nhân gây giảm hấp thu niacin sẽ giúp khỏi bệnh. Việc kết hợp điều trị bổ sung niacin cũng có thể có ích trong một số trường hợp.

Lưu ý rằng, đối với tổn thương da, bệnh nhân cần giữ ẩm nơi phát ban thật tốt và sử dụng kem chống nắng.

Bệnh Pellagra là bệnh lý gây ra do thiếu hụt vitamin B3 hay chất niacin. Nguyên nhân có thể là do vấn đề dinh dưỡng hoặc bất thường gây giảm hấp thu niacin. Nếu không được điều trị kịp thời, bệnh có thể gây tử vong. Do đó, bạn nên chú ý đến các triệu chứng của bệnh và đi khám khi cần thiết. Và hãy nhớ luôn ăn uống thật lành mạnh để có một sức khỏe dồi dào nhé. YouMed chúc bạn luôn khỏe.