Giáo dục giới tính tuổi teen (Phần 1): Tất tần tật về tính dục

Có bao giờ bạn cảm thấy bối rối khi thích một người? Có bao giờ bạn thấy là lạ khi mình biểu hiện một điều gì đó khác với giới tính mọi người mong đợi ở mình? Hãy cùng đọc bài viết để hiểu các khái niệm về “giới tính” nhé!

Các khái niệm tính dục (giới tính, tình dục)

Khác với “tình dục”, là từ thường dùng để chỉ đến các hành vi liên quan đến quan hệ tình dục. Tình dục là một khái niệm rộng bao gồm cả cả hành vi, ý nghĩ và cảm xúc của một ngươi trong mối quan hệ với bản thân và mối quan hệ cặp đôi.

Khác với “giới tính” (thường thấy trên các loại giấy tờ định danh), tính dục không chỉ đơn giản là nam hay nữ. Tình dục được tổng hợp từ ngoại hình của bạn, cách bạn nghĩ về bản thân, cảm nhận của bạn về những người khác và về xã hội.

Cụm từ thường được nhắc đến khi nói về tính dục

1. Giới tính lúc sinh (hay giới tính sinh học)

Là giới tính được quy định bởi đặc điểm giải phẫu của cơ quan sinh dục. Giới tính sinh học của bạn là nam khi bạn có có dương vật và tinh hoàn. Giới tính sinh học của bạn là nữ khi bạn có tử cung, âm đạo và buồng trứng. Thỉnh thoảng, một số trẻ em được sinh ra với cơ quan sinh dục không đặc trưng cho giới và có thể trông giống cả hai giới; những em bé này có giới tính sinh học là “chưa rõ ràng” hoặc “liên giới tính”.

Giới tính sinh học là thành phần giới đầu tiên được quy định dựa trên những gì sẵn có trên cơ thể từ lúc sinh ra. Trong quá trình trưởng thành và khám phá bản thân mình, bạn sẽ dần cảm nhận và tìm hiểu những đặc điểm khác của giới, những đặc điểm này có thể giống hoặc không giống với giới tính sinh học. Điều này đôi khi gây ra sự bối rối cho các bạn trẻ.

2. Bản dạng giới

Bản dạng giới là cảm nhận bên trong bạn, cách bạn cảm nhận mình là nam/nữ/cả hai/ hoặc không giới tính nào cả. Kiểu suy nghĩ cổ điển cho rằng một người bình thường cần xác định 100% nam tính (manly) hay 100% nữ tính đến nay có vẻ như không còn phù hợp.

Bên trong hầu hết mọi người có sự kết hợp của các cảm nhận. Một số người cảm thấy chủ yếu là, đôi lúc nào đó hoặc với ai đó mình cũng biểu lộ một chút nữ tính; và ngược lại. Trong khi những người khác có thể không cảm thấy phần nam hay nữ chiếm ưu thế mà cảm thấy bản thân mình đâu đó ở giữa (đôi khi được gọi là “không phân biệt”) hoặc “không giống” nam hay nữ.

3. Bản dạng giới và giới tính sinh học đôi khi không phù hợp với nhau

Ví dụ, một người được sinh ra là con trai nhưng cảm thấy mình giống con gái hoặc có thể cảm thấy ở đâu đó giữa con trai và con gái. Sự không phù hợp giữa giới tính sinh học và bản dạng giới được gọi là chuyển giới.

Như vậy, người chuyển giới là người có bản dạng giới khác với giới tính sinh học. Hay nói cách khác là người cảm nhận mình có giới tính khác với giới tính giải phẫu có từ khi sinh ra. Cách hiểu “người chuyển giới” là người đã phẫu thuật để chuyển đổi giới tính là cách hiểu sai thường gặp.

4. Xu hướng tính dục

Khi bắt đầu dậy thì, có khả năng bạn bắt đầu cảm thấy bị hấp dẫn về thể chất và cảm xúc mạnh mẽ với người khác. Vd: xuýt xoa trầm trồ vì một anh ca sĩ “6 múi” hay cứ nghĩ vẩn vơ về anh chàng lớp trưởng thường “galant” dắt xe đạp giùm bạn ra khỏi bãi xe đông nghịt. Xét về xu hướng tính dục, có các trường hợp thường gặp:

• Bạn chủ yếu bị thu hút bởi những người khác giới tính với bạn: dị tính hay “thẳng”, như cái cách mọi người hay nói “trai thẳng”.
• Bị thu hút bởi những người cùng giới tính với bạn: đồng tính (homosexual), đồng tính nam (gay) hay đồng tính nữ (lesbian).
• Bạn bị thu hút bởi cả hai giới: lưỡng tính (bisexual).
• Lưu ý rằng “giới” được nêu trong các trường hợp ở đây là “bản dạng giới”, nghĩa là cách bạn và người đó cảm nhận về bản thân.

Xu hướng tính dục bị ảnh hưởng bởi nhiều yếu tố. Bao gồm cả giới tính của bạn khi sinh, bản dạng giới, xã hội bạn sống và các yếu tố khác.

Xu hướng tính dục tồn tại trên một trục liên tục. Đó là, bạn có thể cảm thấy chủ yếu bị thu hút bởi những người cùng giới tính với bạn nhưng vẫn có một số cảm xúc với những người khác giới, hoặc ngược lại. Điều rất phổ biến và thường làm cho những người trẻ cảm thấy bối rối về xu hướng tính dục của họ. Tất cả các bạn trẻ cần hiểu rằng điều này là hoàn toàn bình thường.

Lựa chọn xu hướng tính dục

Bạn lựa chọn xu hướng tính dục của mình như thế nào không quan trọng bằng việc bạn tự nhìn nhận mình là một con người như thế nào?

Giá trị của bạn đóng góp cho xã hội, năng lực của bạn để sống một cuộc sống hạnh phúc như là một con người. Điều đó có ý nghĩa hơn là những xu hướng tính dục cụ thể.

Hiện nay, mặc dù vẫn còn sự kỳ thị xã hội đối với những người chủ yếu bị thu hút bởi những người cùng giới. Nhưng hầu hết những người đồng tính đều có cuộc sống bình thường, hạnh phúc. Bất kể người nào bạn cảm thấy bị thu hút, bạn nên biết rằng những cảm xúc này là hoàn toàn bình thường và đôi khi thay đổi trong suốt cuộc đời.

Đây là lúc bạn hiểu chính bản thân mình, qua đó có được sự tự tin trong giao tiếp, học tập và làm việc. Hãy tự tin khi là chính mình, và đồng thời hãy tôn trọng những lựa chọn tính dục của người khác. Nhiều bạn bè của bạn có thể cũng đang bối rối, hãy giúp họ bằng cách chia sẻ những điều bạn biết từ bài viết này.

Phát triển tính dục là một phần quan trọng của quá trình trưởng thành, tương tự như các hình thức  tăng trưởng khác như chiều cao và cân nặng. Hành vi tính dục lành mạnh có ý nghĩa quan trọng đối với mọi người, đặc biệt là đối với thanh thiếu niên. Cùng YouMed tìm hiểu thêm nhé!

Xem thêm: Giáo dục giới tính tuổi teen (Phần 2): Khi nào đủ sẵn sàng?