Thực quản: Cấu tạo, chức năng và các bệnh thường gặp

Thực quản là một ống cơ, nối hầu họng với dạ dày, dài khoảng 25 cm ở người trưởng thành, đi sau khí quản và tim, phía trước cột sống, đi qua cơ hoành và đổ vào vùng trên cùng của dạ dày. Vậy cơ quan này đóng vai trò như thế nào trong cơ thể người? Mời bạn cùng Bác sĩ Hoàng Thị Việt Trinh tìm hiểu về thực quản qua bài viết sau đây.

Cấu tạo thực quản

Đây là một trong những phần trên của hệ thống tiêu hóa. Nó bắt đầu ở phía sau miệng, đi xuống qua phần sau của trung thất, qua cơ hoành và vào dạ dày. Ở người, thực quản thường bắt đầu quanh mức đốt sống cổ thứ sáu sau sụn chêm của khí quản, đi vào cơ hoành ở mức đốt sống ngực thứ mười. Nó thường có chiều dài khoảng 25 cm.

Nó nằm ở trung thất sau, phía sau khí quản và phía trước các cơ dựng sống và cột sống. Các ống ngực, dẫn lưu phần lớn bạch huyết của cơ thể, đi qua phía sau thực quản.

Các thành của thực quản từ lòng ống ra ngoài bao gồm niêm mạc, lớp dưới niêm mạc, các lớp cơ. Hầu hết các cơ là cơ trơn mặc dù cơ vân chiếm ưu thế ở phần trên của nó.

Nó có hai cơ vòng, một ở phía trên và một ở phía dưới. Cơ thắt thực quản trên bao quanh phần trên của thực quản. Nó bao gồm cơ xương nhưng không được kiểm soát tự nguyện. Mở cơ thắt trên được kích hoạt bởi phản xạ nuốt. Cơ thắt dưới bao quanh phần dưới của thực quản tại điểm nối giữa thực quản và dạ dày, giúp ngăn ngừa trào ngược dịch dạ dày có tính axit lên thực quản. Rối loạn chức năng của cơ thắt dưới gây trào ngược dạ dày, ợ nóng. Nếu nó xảy ra thường xuyên có thể dẫn đến bệnh trào ngược dạ dày, với tổn thương niêm mạc thực quản.

Chức năng

1. Nuốt

Thức ăn được ăn qua miệng và khi nuốt đầu tiên vào họng, sau đó tới thực quản. Do đó, nó là một trong những thành phần đầu tiên của hệ thống tiêu hóa. Sau đó thức ăn đi vào dạ dày.

Khi thức ăn được nuốt, biểu mô di chuyển về phía sau để che thanh quản, ngăn không cho thức ăn vào khí quản. Đồng thời, cơ thắt trên thư giãn, cho phép một lượng thức ăn đi vào. Co thắt nhu động của cơ thực quản đẩy thức ăn xuống dạ dày. Những cơn co thắt nhịp nhàng này xảy ra như một phản ứng phản xạ với thức ăn trong miệng và cũng như một phản ứng với cảm giác của thức ăn trong chính thực quản. Cùng với nhu động, cơ thắt dưới cũng thư giãn.

2. Giảm trào ngược dịch dạ dày

Dạ dày sản xuất dịch axit để cho phép tiêu hóa thức ăn. Sự co thắt của cơ thắt thực quản dưới giúp ngăn ngừa trào ngược dịch dạ dày và axit vào thực quản, cũng như giúp bảo vệ niêm mạc.

Các bệnh lý thực quản

1. Chứng ợ nóng

Cơ vòng dưới đóng không hoàn toàn cho phép các chất chứa trong dạ dày có tính axit trào ngược vào nó. Trào ngược có thể gây ợ nóng, ợ chua hoặc không có triệu chứng nào cả.

2. Viêm thực quản

Trào ngược axit dạ dày, nhiễm trùng, các chất ăn vào (ví dụ: chất ăn mòn), một số loại thuốc (như bisphosphonates) và dị ứng thực phẩm đều có thể dẫn đến tình trạng viêm. Nấm candida thực quản là một bệnh nhiễm trùng nấm men Candida albicans có thể xảy ra khi một người bị suy giảm miễn dịch. Viêm có thể gây ra nuốt đau và chúng được điều trị bằng cách kiểm soát nguyên nhân gây viêm. Chẳng hạn như kiểm soát chứng trào ngược hoặc điều trị nhiễm trùng.

Xem thêm: Trào ngược dạ dày thực quản: Nên và không nên ăn gì?

3. Loét

Xói mòn ở một khu vực của niêm mạc thực quản. Điều này thường được gây ra bởi trào ngược dịch dạ dày mãn tính.

4. Bệnh Barrett thực quản

Viêm kéo dài, đặc biệt là do trào ngược dạ dày, là một yếu tố được cho là có vai trò trong sự phát triển của bệnh lý Barrett. Trong tình trạng này, có sự biến chất của lớp lót thực quản dưới, thay đổi từ biểu mô vảy phân tầng sang biểu mô cột đơn giản. Barrett được cho là một trong những tác nhân chính cho sự phát triển của ung thư thực quản.

5. Ung thư

Có hai loại ung thư chính. Ung thư biểu mô tế bào vảy là một ung thư có thể xảy ra trong các tế bào vảy lót của thực quản. Loại chính khác là ung thư biểu mô tuyến xảy ra trong các tuyến hoặc biểu mô cột.

Ở giai đoạn đầu, ung thư có thể không có bất kỳ triệu chứng nào. Khi nghiêm trọng, ung thư có thể gây tắc nghẽn, khiến việc nuốt bất kỳ loại thực phẩm rắn nào trở nên rất khó khăn và gây sụt cân. Ung thư thường được kiểm soát bằng xạ trị, hóa trị và cũng có thể bằng phẫu thuật cắt bỏ một phần thực quản.

6. Giãn tĩnh mạch thực quản

Giãn tĩnh mạch thường không có triệu chứng cho đến khi chúng vỡ. Tĩnh mạch vỡ được coi là một cấp cứu y tế bởi vì giãn tĩnh mạch có thể chảy máu rất nhiều. Nó có thể khiến một người nôn ra máu hoặc bị sốc.

7. Rối loạn vận động

Một số rối loạn ảnh hưởng đến sự vận động của thức ăn khi nó đi xuống thực quản. Điều này có thể gây ra khó nuốt, được gọi là chứng khó nuốt hoặc nuốt đau.

Qua bài viết trên của Bác sĩ Hoàng Thị Việt Trinh, hy vọng đã cung cấp cho bạn đọc một số kiến thức bổ ích về cơ quan thực quản của cơ thể.