Những điều bạn cần biết khi bị loét áp tơ

Loét áp tơ, hay còn gọi là nhiệt miệng, là một trong những bệnh lý thường gặp ở niêm mạc miệng. Trung bình khoảng 20% dân số mắc bệnh và tái phát nhiều lần. Thường gặp nhất là trường hợp người bệnh có một vết loét ở niêm mạc môi, má. Vết loét gây đau nhiều, đặc biệt khi chạm phải, tiếp xúc với thức ăn có vị chua, cay. Người bệnh thường gặp khó khăn trong ăn nhai, nói. Do đó làm ảnh hưởng đến tình trạng dinh dưỡng và chất lượng cuộc sống. Một số trường hợp nặng hơn, bệnh kéo dài làm suy kiệt sức khỏe. Thậm chí, nhiệt miệng gây tâm lý lo sợ vì có thể nhầm lẫn với vết loét ác tính. Vậy nên, hãy cùng YouMed tìm hiểu về nguyên nhân, triệu chứng, chẩn đoán, điều trị bệnh các bạn nhé.

Loét áp tơ là gì?

Nhiệt miệng hay còn được gọi với nhiều tên như loét áp-tơ (aphthous ulcer), lở miệng. Đây là bệnh lý ở niêm mạc miệng, gây đau, tái phát nhiều lần. Bệnh có đặc trưng là vết loét hình tròn hay bầu dục, đáy màu trắng xám.

Bệnh được chia thành 3 thể:

• Áp-tơ đơn giản.
• Áp-tơ khổng lồ.
• Áp-tơ dạng Herpes.

Số lượng vết loét, thời gian lành vết thương, độ nặng phụ thuộc vào tùy thể bệnh.

Nguyên nhân gây loét áp tơ

Mặc dù bệnh khá phổ biến, hiện nay nguyên nhân gây nhiệt miệng chưa được xác định rõ ràng. Tuy vậy, khoa học đã biết được bệnh liên quan đến cơ chế miễn dịch của cơ thể. Một số yếu tố kích thích, tác động đến cơ chế miễn dịch, có thể gây khởi phát bệnh bao gồm:

1. Chấn thương tại chỗ

Chấn thương nhỏ do cắn môi, má, chải răng, do hàm giả cũng là yếu tố nguy cơ gây loét áp-tơ.

2. Stress

Nhiều nghiên cứu cho thấy loét áp-tơ thường gặp ở người bị stress, căng thẳng kéo dài.

3. Dinh dưỡng

Cơ thể thiếu một số vitamin (B1, B2, B6, B12, C), canxi, kẽm, sắt, axit folic cũng có thể gây nhiệt miệng.

4. Dị ứng thức ăn

Một số thức ăn, nước uống, hóa chất có khả năng gây kích thích, khởi phát bệnh.

5. Nội tiết tố

Thay đổi nội tiết tố có mối liên quan đến nhiệt miệng.

6. Nhiễm khuẩn

Một số tạp khuẩn hệ đường ruột trong miệng được coi là yếu tố nguy cơ.

7. Bệnh lý

Hội chứng Behcet, bệnh Celiac, Reiter’s… có triệu chứng là tình trạng nhiệt miệng. 

8. Yếu tố khác

Thuốc, di truyền, tuổi, giới tính… là những yếu tố nguy cơ gây nhiệt miệng. 

Phân loại triệu chứng loét áp tơ

Tùy theo thể bệnh mà triệu chứng bệnh sẽ khác nhau. Biểu hiện bệnh rất quan trọng để bác sĩ chẩn đoán bệnh. Dù thể bệnh nào thì nhiệt miệng cũng thường xuyên tái phát. Đau nhiều, đặc biệt khi sờ chạm hay ăn thức ăn cay, nóng, mặn, chua, ngọt.

Áp-tơ đơn giản

Đây là thể bệnh thường gặp nhất, chiếm 80-90% loét áp-tơ. Biểu hiện bệnh thường là 1 vết loét (hiếm khi 2), hình tròn hay bầu dục. Vết loét gây đau nhiều, bờ viêm đỏ, đáy trắng xám, đường kính nhỏ hơn 1cm. Vị trí thường gặp là ở niêm mạc môi, má, lưỡi, sàn miệng. Thông thường vết loét sẽ tự lành sau 7 – 14 ngày và không để lại sẹo.

Áp-tơ khổng lồ

Đây là thể bệnh nặng nhất, chiếm khoảng 10% tổng số bệnh. Thường gặp vết loét rất đau ở môi, khẩu cái mềm, trụ amidan. Nhiều vết loét (5 – 10) sâu, bờ vết loét gồ, đáy trắng, kích thước 1-3cm. Thời gian lành thương lâu hơn thể đơn giản (từ 2 – 6 tuần), hay để lại sẹo. Thể bệnh này thường gây tái phát liên tục và ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe toàn thân.

Hình ảnh có chứa nội dung nhạy cảm, bạn đọc cân nhắc trước khi xem

Xem

Áp-tơ dạng Herpes

Chiếm khoảng 1-10% loét áp-tơ. Bệnh biểu hiện với nhiều vết loét nông (từ 10 – 100), thành từng chùm. Đường kính vết loét khoảng 2 – 3mm, gây đau. Bệnh tái phát sau khoảng thời gian ngắn kể từ khi lành thương, liên tục trong khoảng 3 năm. Thông thường bệnh sẽ khỏi sau 2 tuần, có thể để lại sẹo.

Khi nào bạn nên đi gặp bác sĩ?

Đa phần các trường hợp nhiệt miệng sẽ tự khỏi trong khoảng 2 tuần mà không cần uống thuốc. Tuy nhiên bạn nên đến gặp bác sĩ, nếu có kèm thêm một trong các triệu chứng sau:

• Sốt cao.
• Chảy máu nướu răng.
• Vét loét có đáy sờ cứng.
• Vết loét ngày càng lớn, có mủ.
• Loét miệng không lành sau 2 tuần.
• Đường kính vết loét lớn hơn 1cm, tái phát liên tục.
• Xuất hiện những mảng trắng hay đỏ tại lưỡi, niêm mạc miệng.
• Vết loét gây đau nhiều, ảnh hưởng đến hoạt động ăn, nhai, nói, nuốt, không chải răng được.

Quá trình chẩn đoán loét áp tơ

Thông thường, các xét nghiệm không cần thiết phải thực hiện. Bác sĩ sẽ chẩn đoán nhiệt miệng thông qua hỏi bệnh và triệu chứng khi thăm khám trong miệng.

Bên cạnh triệu chứng, những gì bạn trả lời với bác sĩ rất quan trọng để chẩn đoán đúng. Ví dụ như bạn đã từng bị trước đây, đau nhiều, bệnh tự lành sau khoảng 2 tuần. Đây là những biểu hiện quan trọng để nghĩ đến chẩn đoán loét áp-tơ.

Ở thể bệnh áp-tơ khổng lồ, cần 2 – 6 tuần để vết loét lành. Điều này thường gây cho người bệnh tâm lý lo sợ vì nghĩ đó là bệnh ác tính. Lúc này, cần có chẩn đoán và hướng dẫn điều trị từ bác sĩ để trấn an bệnh nhân.

Cách điều trị loét áp tơ

Đa phần các trường hợp áp-tơ đơn giản sẽ tự khỏi sau 2 tuần mà không cần dùng thuốc. Một số trường hợp nặng, áp-tơ khổng lồ, hay áp-tơ dạng Herpes cần sử dụng thuốc, các biện pháp bổ trợ khác. Điều này giúp nhanh lành thương, giảm triệu chứng và tránh tái phát nhiều lần. Những thuốc này chỉ được dùng khi có chỉ định của bác sĩ.

Thuốc 

Thuốc giảm đau thường được chỉ định nhất giúp giảm triệu chứng. Thuốc tê bôi tại chỗ được sử dụng để giảm đau tại vết loét. Một số thuốc dạng mỡ, gel bôi giúp che chở vết loét, giảm nhạy cảm đau khi ăn, nhai. Kháng viêm corticoids dạng bôi tại chỗ, hay súc miệng cũng thường được kê toa. Trường hợp áp-tơ khổng lồ nặng, corticoids dạng uống dùng kết hợp với đường tại chỗ được chỉ định.

Trong trường hợp có nhiễm trùng kèm theo, kháng sinh hoặc thuốc kháng virus có hiệu quả tốt. Ngoài ra, việc bổ sung vitamin, khoáng chất, axit Folic cũng được lưu ý.

Laser

Trong những phương pháp hiện nay, laser được coi là phương pháp hiện đại và hiệu quả. Phương pháp này đang từng bước áp dụng rộng rãi trong điều trị nhiệt miệng.

Những cách chăm sóc tại nhà

Biện pháp tự chăm sóc tại nhà rất hữu ích, vì đa phần nhiệt miệng sẽ tự khỏi. Bạn có thể tham khảo một số biện pháp sau đây:

Giữ vệ sinh răng miệng

Dùng bàn chải với lông mềm, tránh loại kem chải răng gây kích ứng.

Thuốc súc miệng

Nên dùng nước muối hoặc thuốc súc miệng chứa chất kháng khuẩn như chlohexidine. Tránh dùng thuốc súc miệng chứa cồn.

Hạn chế thực phẩm

Ăn, uống những thực phẩm có vị mạnh, chua, cay, ngọt, mặn, nóng, đồng thời không nhai kẹo sing-gum cho đến khi lành vết thương.

Chế độ ăn

Lành mạnh, đủ chất, nhiều rau củ. Mật ong, nha đam bôi lên vết loét giúp tránh kích ứng, hạn chế nhiễm trùng, nhanh lành thương.

Biện pháp phòng ngừa loét áp tơ

Chìa khóa để phòng ngừa nhiệt miệng là hạn chế tối đa những yếu tố nguy cơ. Một số biện pháp bạn có thể áp dụng như sau:

• Chế độ làm việc, nghỉ ngơi hợp lý để hạn chế stress.
• Chế độ ăn uống đủ chất, bổ sung vitamin và các chất khoáng.
• Giữ vệ sinh răng miệng tốt, hạn chế xáo trộn hệ vi khuẩn trong miệng.
• Tránh tổn thương niêm mạc miệng, chải răng nhẹ nhàng, sửa chữa hàm giả khi không còn khít sát, không cắn môi, má.

Nhiệt miệng là bệnh phổ biến của niêm mạc miệng. Bệnh thường biểu hiện với một hay nhiều vết loét hình tròn hay bầu dục. Nếu bệnh diễn tiến nặng và ảnh hưởng nhiều đến chất lượng cuộc sống, bạn hãy gặp bác sĩ để được điều trị và hướng dẫn chăm sóc nhé!