Mất ngủ kéo dài là bệnh gì và hậu quả ra sao?

Giấc ngủ sâu sẽ giúp cơ thể có điều kiện điều hòa lại các quá trình chuyển hóa. Tuy nhiên, ở một số người lại gặp tình trạng khó đi vào giấc ngủ, hoặc mất ngủ thường xuyên. Việc điều trị mất ngủ kéo dài tương đối khó so với điều trị các rối loạn giấc ngủ khác. Trong bài viết dưới đây, bác sĩ Nguyễn Lâm Giang sẽ đề cập đến một số nguyên nhân gây mất ngủ kéo dài; cũng như cách cải thiện để có một giấc ngủ tốt hơn. Nào chúng ta cùng tìm hiểu nhé!

Tổng quan về tình trạng mất ngủ kéo dài

Mất ngủ là một chứng rối loạn giấc ngủ (sleep disorder). Mất ngủ có thể liên quan đến việc khó đi vào giấc ngủ hoặc khó duy trì giấc ngủ. Một số người có thể gặp đồng thời hai tình trạng này.¹

Mất ngủ có thể kéo dài trong thời gian ngắn hoặc dài. Mất ngủ ngắn thường trong vài ngày đến vài tuần. Mất ngủ kéo dài hay còn gọi là chứng mất ngủ kinh niên có thể kéo dài hàng tháng, hàng năm. Một số triệu chứng của bệnh mất ngủ rất dễ nhận biết là.¹

• Cảm thấy mệt mỏi sau một đêm ngủ. Khi gặp tình trạng này, bạn có thể sẽ cảm thấy mình như chưa được ngủ dù bạn đã ngủ. Hơn nữa, bạn có thể cảm thấy như thường xuyên không có được giấc ngủ ngon.
• Khó đi vào giấc ngủ cũng như khó duy trì giấc ngủ. Khó ngủ là vấn đề có thể khiến bạn khó chịu và thậm chí là căng thẳng hơn. Vì vậy, cần phải giải quyết ngay khi bạn nhận thấy có dấu hiệu bất thường.
• Thức dậy quá sớm. Một số người bị mất ngủ thường thức dậy quá sớm vào buổi sáng và không thể ngủ lại được. Họ có thể nằm trên giường hàng giờ mà vẫn tỉnh táo.

Mất ngủ kéo dài là tình trạng bạn khó đi vào giấc ngủ hoặc khó duy trì giấc ngủ ban đêm. Hoặc bạn bị thức dậy sớm và không ngủ lại được. Hiện tượng này có thể kéo dài với thời gian tối thiểu là 1 tháng.

Đối tượng dễ bị mất ngủ

Mất ngủ kéo dài là một trong chứng rối loạn giấc ngủ phổ biến nhất. Nghiên cứu cho thấy, một số người có khuynh hướng phát triển mất ngủ hơn những người khác.² Các yếu tố nguy cơ phổ biến đó là:

• Người có lối sống ít vận động.
• Người thường xuyên gặp vấn đề về tiền bạc.²
• Người phải làm việc theo ca đêm.
• Người thường xuyên phải đi công tác tới nơi khác múi giờ.
• Người đã mất người thân hoặc đã trải qua những thay đổi lớn trong cuộc sống gần đây.

Xem thêm: Làm sao điều trị rối loạn giấc ngủ và câu trả lời từ bác sĩ

Nguyên nhân mất ngủ kéo dài

Có nhiều nguyên nhân gây mất ngủ, tuy nhiên có 2 nhóm nguyên nhân lớn bao gồm:

Mất ngủ kéo dài do thói quen sinh hoạt

Một số thói quen sinh hoạt có thể làm ảnh hưởng đến giấc ngủ của bạn như:

• Do căng thẳng, lo lắng kéo dài.
• Rối loạn lịch trình thức ngủ trong ngày. Ví dụ như lịch làm việc thay đổi bất thường, làm việc theo ca không cố định…
• Sử dụng các chất kích thích như cà phê, trà, thuốc lá, rượu,… trước khi ngủ.
• Ăn quá nhiều trước khi ngủ dẫn đến đầy bụng, khó tiêu.
• Các yếu tố môi trường ảnh hưởng đến giấc ngủ như ánh sáng, tiếng ồn, nhiệt độ phòng…

Mất ngủ kéo dài do bệnh lý

Một số bệnh mạn tính dẫn đến mất ngủ như: dị ứng, tăng huyết áp, hen phế quản, viêm khớp, bệnh tim… Theo thống kê, khoảng 80% trường hợp mất ngủ mãn tính có nguyên nhân là thiếu máu não. Nhưng nguyên nhân này thường bị bỏ qua. Bởi họ cho rằng mất ngủ là do tuổi tác hay áp lực công việc.

Thiếu máu não là tình trạng suy giảm lưu thông máu lên não. Não không được cung cấp đầy đủ oxy làm suy nhược hệ thần kinh. Từ đó dẫn đến nhiều bệnh lý, trong đó có mất ngủ. Điều này giải thích người già và phụ nữ tiền mãn kinh thường dễ bị mất ngủ. Vì họ là những đối tượng có nguy cơ cao bị thiếu máu não.

Xem thêm: Cách ngủ ngon và sâu theo lời khuyên từ bác sĩ chuyên khoa

Hậu quả của tình trạng mất ngủ kéo dài

Mất ngủ thường xuyên có thể gây ra một số hậu quả sau đây:

• Mất ngủ ảnh hưởng đến tâm lý. Người bệnh dễ bị cáu gắt, bực bội, trí nhớ giảm, giảm tập trung. Do đó năng suất và chất lượng công việc, học tập giảm sút.
• Mất ngủ kéo dài có thể gây ra tình trạng mất thăng bằng, dễ té ngã, lái xe không an toàn. Ngoài ra còn có thể gây rối loạn nhịp tim, tăng huyết áp, nguy cơ nhồi máu cơ tim cao.
• Gây ảnh hưởng xấu đến làn da, mái tóc.
• Giảm thích ứng trong cuộc sống.
• Ức chế các hoạt động bình thường của hệ miễn dịch. Vì vậy, hệ miễn dịch sẽ dần yếu đi.
• Mất ngủ kéo dài cũng làm cơ thể tiết ra ít insulin hơn sau khi ăn. Từ đó làm tăng nguy cơ béo phì, tiểu đường.
• Ảnh hưởng trên hệ nội tiết, làm gián đoạn việc sản xuất các hormone cần thiết cho cơ thể.
• Tăng hoạt động của hệ thần kinh giao cảm. Do đó, mạch máu co lại, huyết áp tăng, tăng gánh nặng cho tim.

Phòng ngừa mất ngủ kéo dài và cải thiện giấc ngủ

Khi đã lên giường nằm 10 – 20 phút mà vẫn không ngủ được thì bạn nên ngồi dậy, ra khỏi giường và làm một việc gì đó. Đôi khi, bạn cần thay đổi giường ngủ hoặc phòng ngủ. Nếu cảm thấy căng cơ thì nên làm các biện pháp thư giãn.

Liệu pháp tâm lý ít có hiệu quả cho người mất ngủ.¹ Ngoài ra việc thỏa mãn tình dục có thể có hiệu quả gây buồn ngủ với nam giới nhưng ít hoặc không hiệu quả với nữ giới. Bên cạnh đó, nếu bạn không thể ngủ vì uống quá nhiều chất kích thích, bạn cần tránh sử dụng chúng trước khi ngủ để cải thiện.

Một điều hữu ích khác có thể cải thiện giấc ngủ là tập thể dục thường xuyên. Điều này không chỉ tốt cho sức khỏe tổng thể. Tập thể dục còn giúp cơ thể cần ngủ “tự nhiên” nhất để nạp lại năng lượng. Tuy nhiên bạn không nên tập thể dục ngay trước khi ngủ. Vì có thể sẽ khiến bạn càng không thể ngủ được.

Trên đây là bài viết của bác sĩ Nguyễn Lâm Giang về chủ đề mất ngủ kéo dài. Mất ngủ là một trong các rối loạn giấc ngủ phổ biến. Tình trạng này gây ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống, công việc sinh hoạt hàng ngày. Nếu không được điều trị đúng cách có thể gây ra một số hậu quả nghiêm trọng. Vì vậy, nếu nhận thấy bất kì dấu hiệu bất thường nào, bạn cần nhanh chóng đến gặp bác sĩ để được tư vấn và điều trị kịp thời.