Xét nghiệm bệnh xã hội là gì và cách đọc kết quả xét nghiệm

Bệnh xã hội là thuật ngữ nói chung. Nó bao gồm các bệnh lý khác nhau, gây ảnh hưởng nghiêm trọng. Bệnh xã hội cần được phát hiện và điều trị kịp thời. Vậy bệnh xã hội là gì? Xét nghiệm bệnh xã hội có ý nghĩa như thế nào? Mời bạn cùng theo dõi bài viết dưới đây của Bác sĩ Phan Văn Giáo!

Những điều cần biết về bệnh xã hội

Định nghĩa

Bệnh xã hội là các bệnh lây truyền qua đường tình dục (STDs) hoặc nhiễm trùng lây truyền qua đường tình dục (STIs). Bệnh được truyền từ người này sang người khác thông qua quan hệ tình dục. Sự tiếp xúc thường là quan hệ tình dục qua đường âm đạo, miệng hoặc hậu môn. Nhưng đôi khi chúng có thể lây lan qua các tiếp xúc thân mật khác. Điều này là do một số bệnh như herpes và HPV, lây lan qua tiếp xúc da kề da.¹

Có hơn 20 loại STDs, bao gồm:¹

• Chlamydia.
• Herpes.
• Bệnh lậu.
• HIV/AIDS.
• HPV.
• Rận mu.
• Bệnh giang mai.

Hình ảnh có chứa nội dung nhạy cảm, bạn đọc cân nhắc trước khi xem

Xem

Hơn 1 triệu STI mắc phải mỗi ngày. Vào năm 2020, WHO ước tính có 374 triệu ca nhiễm mới với 1 trong 4 STI:²

• Chlamydia: 129 triệu.
• Bệnh lậu: 82 triệu.
• Giang mai: 7,1 triệu.
• Trichomonas: 156 triệu.

Hơn 490 triệu người được ước tính đang chung sống với mụn rộp sinh dục vào năm 2016. Ước tính có khoảng 300 triệu phụ nữ bị nhiễm virus HPV. Đây là nguyên nhân chính gây ung thư cổ tử cung và ung thư hậu môn ở nam quan hệ tình dục đồng giới. Ước tính có khoảng 296 triệu người đang sống chung với bệnh viêm gan B mãn tính trên toàn cầu.²

Các biến chứng của bệnh xã hội

Các bệnh lây truyền qua đường tình dục có thể gây ra những hậu quả nghiêm trọng ngoài tác động tức thì của chính bệnh nhiễm trùng.²

• STI như herpes, lậu và giang mai có thể làm tăng nguy cơ nhiễm HIV.
• Lây truyền STI từ mẹ sang con có thể dẫn đến thai chết lưu, tử vong sơ sinh, nhẹ cân và sinh non, nhiễm trùng huyết, viêm kết mạc sơ sinh và dị tật bẩm sinh.
• Nhiễm trùng HPV gây ra ung thư cổ tử cung và các bệnh ung thư khác.
• Viêm gan B dẫn đến ước tính 820.000 ca tử vong vào năm 2019, chủ yếu là do xơ gan và ung thư biểu mô tế bào gan. Các bệnh lây truyền qua đường tình dục như lậu và chlamydia là nguyên nhân chính gây ra bệnh viêm vùng chậu và vô sinh ở phụ nữ.

Triệu chứng

STD không phải lúc nào cũng gây ra các triệu chứng hoặc chỉ có thể gây ra các triệu chứng nhẹ. Vì thế, người bệnh có thể mắc STD mà không biết và dễ lây nhiễm cho người khác. Một số triệu chứng có thể gặp phải như:¹

• Tiết dịch bất thường từ dương vật hoặc âm đạo.
• Vết loét hoặc mụn cóc trên vùng sinh dục.
• Đi tiểu đau hoặc thường xuyên.
• Ngứa và mẩn đỏ ở vùng sinh dục.
• Mụn nước hoặc vết loét trong hoặc xung quanh miệng.
• Mùi âm đạo bất thường.
• Ngứa hậu môn, đau nhức hoặc chảy máu.
• Đau bụng.
• Sốt.

Hiện nay, phương pháp phát hiện chính xác của bệnh xã hội chính là xét nghiệm.

Xét nghiệm bệnh xã hội là xét nghiệm gì?

Các xét nghiệm bệnh xã hội được sử dụng để xác định có bị nhiễm các bệnh lây truyền qua đường tình dục hay không.³

Nếu kết quả dương tính, tức đã mắc các bệnh xã hội. Người bệnh sẽ nhận được phương pháp điều trị cần thiết và có thể giúp ngăn ngừa sự lây lan của bệnh.

Xét nghiệm phát hiện bệnh xã hội gồm những xét nghiệm gì?

Tùy thuộc vào bệnh sử, bác sĩ có thể yêu cầu các loại xét nghiệm để kiểm tra STIs, bao gồm:

Xét nghiệm máu và nước tiểu⁴

Nhiều người luôn thắc mắc liệu xét nghiệm máu có phát hiện bệnh xã hội không? Câu trả lời là có. Hầu hết các bệnh lây truyền qua đường tình dục đều có thể được kiểm tra bằng mẫu nước tiểu hoặc máu. Trong một số trường hợp, xét nghiệm có thể mất một tháng hoặc lâu hơn sau khi tiếp xúc với tác nhân lây truyền qua đường tình dục. Ví dụ, nếu một người nhiễm HIV, có thể mất vài tuần đến vài tháng để xét nghiệm chẩn đoán xác định bệnh.

Xét nghiệm bằng tăm bông (miếng gạc)⁴

Được sử dụng để chẩn đoán HPV, chlamydia, lậu và mụn rộp.

Trong quá trình xét nghiệm, bác sĩ sẽ sử dụng một miếng gạc đặc biệt để lấy mẫu từ vị trí nhiễm trùng. Ở phụ nữ, các mẫu có thể được lấy từ âm đạo hoặc cổ tử cung. Ở nam giới, các mẫu có thể được lấy từ dương vật hoặc niệu đạo.

Xét nghiệm phết bào cổ tử cung (PAP) và xét nghiệm HPV⁴

Nói một cách chính xác, xét nghiệm PAP không phải là xét nghiệm STI. Xét nghiệm phết tế bào cổ tử cung là một xét nghiệm tìm kiếm các dấu hiệu ban đầu của ung thư cổ tử cung hoặc hậu môn.

Ưu tiên thực hiện đối với nữ giới khi sinh bị nhiễm HPV dai dẳng. Đặc biệt là nhiễm HPV 16 và HPV 18, có nguy cơ cao phát triển ung thư cổ tử cung. Những người có quan hệ tình dục qua đường hậu môn cũng có thể bị ung thư hậu môn do nhiễm virus HPV.

Kết quả xét nghiệm tế bào cổ tử cung bất thường không nhất thiết có nghĩa là bạn đã hoặc sẽ bị ung thư cổ tử cung hoặc hậu môn. Nhiều xét nghiệm phết tế bào cổ tử cung bất thường tự khỏi mà không cần điều trị.

Nếu bạn có kết quả xét nghiệm Pap smear bất thường, bác sĩ có thể đề nghị xét nghiệm HPV. Nếu xét nghiệm HPV âm tính, không có khả năng bạn bị ung thư cổ tử cung hoặc ung thư hậu môn trong tương lai gần.

Chọc dò thắt lưng, còn được gọi là vòi cột sống³

Đây không phải là xét nghiệm STD thường được sử dụng. Nhưng nó có thể được chỉ định nếu bác sĩ của bạn cho rằng bạn mắc bệnh giang mai giai đoạn nặng hoặc nếu nhiễm trùng herpes đã ảnh hưởng đến não hoặc tủy sống.

Đối với xét nghiệm này, bác sĩ sẽ tiêm thuốc gây tê vào lưng của bạn. Vì vậy bạn sẽ không cảm thấy đau trong suốt quá trình thực hiện.

Sau khi khu vực này bị tê liệt, nhà cung cấp sẽ chèn một cây kim rỗng, mỏng vào giữa hai đốt sống ở cột sống dưới của bạn. Đốt sống là những xương nhỏ tạo nên cột sống của bạn. Nhà cung cấp của bạn sau đó sẽ rút một lượng nhỏ chất lỏng để thử nghiệm.

Xét nghiệm bệnh xã hội giúp phát hiện những bệnh gì?

Xét nghiệm bệnh xã hội giúp phát hiện các nguyên nhân sau:

• Chlamydia.
• Bệnh lậu.
• HIV.
• Bệnh viêm gan B.
• Bệnh giang mai.
• Trichomonas.

Những ai cần thực hiện xét nghiệm bệnh xã hội?

Nên kiểm tra ở những đối tượng sau nếu:

• Đã từng quan hệ tình dục.
• Bạn và bạn tình của bạn không sử dụng bao cao su hoặc các phương pháp ngừa thai hoặc bảo vệ nào khác.
• Bạn hoặc bạn tình của bạn có nhiều bạn tình.
• Bạn có các triệu chứng cho thấy bạn có thể bị STI: viêm niệu đạo (với bệnh lậu hoặc Chlamydia), tổn thương ở bộ phận sinh dục (như Herpes hoặc HPV), các triệu chứng toàn thân ảnh hưởng đến toàn bộ cơ thể (chẳng hạn như HIV)… Tùy thuộc vào tình trạng nhiễm trùng chính xác, STDs gây ra các tổn thương ở bộ phận sinh dục có thể gây ra mụn cóc sinh dục, mụn nước đau hoặc vết loét.

Thời điểm thực hiện xét nghiệm bệnh xã hội?

Nếu bạn đang hoạt động tình dục, xét nghiệm bệnh xã hội là một trong những điều quan trọng nhất bạn có thể làm để bảo vệ sức khỏe của mình. Hãy trò chuyện cởi mở và trung thực về tiền sử tình dục của bạn với bác sĩ. Hỏi xem bạn có nên xét nghiệm hay không. Nếu bạn không thoải mái khi nói chuyện với chuyên gia của mình về STDs, có nhiều phòng khám cung cấp xét nghiệm bảo mật và miễn phí hoặc chi phí thấp.

Tổng quan về khuyến nghị xét nghiệm STD⁴

Tất cả người lớn và thanh thiếu niên từ 13 đến 64 tuổi nên được xét nghiệm HIV ít nhất một lần.

Tất cả phụ nữ dưới 25 tuổi có hoạt động tình dục nên được xét nghiệm bệnh lậu và chlamydia hàng năm. Phụ nữ từ 25 tuổi trở lên có các yếu tố nguy cơ như: bạn tình mới hoặc có nhiều bạn tình hoặc bạn tình mắc STD cũng nên được xét nghiệm bệnh lậu và chlamydia hàng năm.

Tất cả phụ nữ mang thai nên được xét nghiệm giang mai, HIV, viêm gan B và viêm gan C ngay từ đầu thai kỳ. Những người có nguy cơ bị nhiễm trùng cũng nên được xét nghiệm chlamydia và bệnh lậu bắt đầu từ sớm trong thai kỳ. Thử nghiệm lặp lại có thể cần thiết trong một số trường hợp.

Đàn ông có quan hệ tình dục đồng giới nên được kiểm tra.

• Ít nhất mỗi năm một lần đối với bệnh giang mai, chlamydia và bệnh lậu. Những người có nhiều bạn tình nên được kiểm tra thường xuyên hơn (ví dụ: 3 đến 6 tháng một lần).
• Ít nhất mỗi năm một lần đối với HIV và có thể có lợi nếu xét nghiệm HIV thường xuyên hơn (ví dụ: 3 đến 6 tháng một lần).
• Ít nhất mỗi năm một lần đối với bệnh viêm gan C, nếu sống chung với HIV.

Bất kỳ ai thực hiện các hành vi tình dục có thể khiến họ có nguy cơ lây nhiễm hoặc dùng chung dụng cụ tiêm chích ma túy nên được xét nghiệm HIV ít nhất mỗi năm một lần.

Những người đã quan hệ tình dục bằng miệng hoặc hậu môn nên nói chuyện với chuyên gia chăm sóc sức khỏe của họ về các lựa chọn xét nghiệm cổ họng và trực tràng.

Quy trình xét nghiệm bệnh xã hội

Xét nghiệm máu

• Kỹ thuật viên sẽ quấn một vòng dây garo trên cánh tay lấy máu.
• Sát trùng vùng da.
• Kim tiêm được đưanhẹ nhàng vào tĩnh mạch và lấy máu theo lượng yêu cầu.
• Rút kim tiêm ra và áp bông y tế sạch lên chỗ vừa lấy máu.
• Máu lấy được sẽ chứa trong ống chứa có đầy đủ thông tin người cần xét nghiệm.
• Mẫu sau đó được gửi đến phòng thí nghiệm để tiến hành phân tích.

Xét nghiệm nước tiểu

Quy trình lấy nước tiểu giữa dòng tiến hành như sau:

• Vệ sinh tay sạch sẽ.
• Làm sạch lỗ tiểu.
• Bắt đầu đi tiểu một ít vào nhà vệ sinh.
• Chuyển cốc đựng mẫu thử vào dòng nước tiểu của bạn.
• Đi tiểu từ 30 – 60 ml vào cốc đựng mẫu thử.
• Tiếp tục tiểu cho xong vào nhà vệ sinh.
• Cung cấp mẫu cho phía xét nghiệm nước tiểu theo chỉ dẫn.
• Nếu bạn không thể giao mẫu nước tiểu cho đơn vị xét nghiệm trong vòng 60 phút sau khi lấy thì hãy bảo quản mẫu.

Xét nghiệm bằng tăm bông (miếng gạc)

• Trong quá trình xét nghiệm, bác sĩ sẽ sử dụng một miếng gạc đặc biệt để lấy mẫu từ vị trí nhiễm trùng.
• Ở phụ nữ, các mẫu có thể được lấy từ âm đạo hoặc cổ tử cung.
• Ở nam giới, các mẫu có thể được lấy từ dương vật hoặc niệu đạo, ống dẫn nước tiểu ra khỏi cơ thể.

Xét nghiệm PAP smear

Đối tượng xét nghiệm có thể được yêu cầu cởi tất cả quần áo hoặc chỉ để trần từ vị trí thắt lưng trở xuống. Họ sẽ nằm ngửa trên bàn xét nghiệm và cong đầu gối, các gót chân sẽ được một dụng cụ gọi là kiềng giữ lại.

Tiếp theo, bác sĩ sẽ chèn một mỏ vịt vào âm đạo. Mỏ vịt là một dụng cụ bằng kim loại hoặc nhựa. Nó giúp giữ âm đạo mở ra để bác sĩ có thể nhìn thấy cổ tử cung. Đối tượng xét nghiệm sẽ có thể cảm thấy khó chịu và căng nhẹ.

Sau đó, bác sĩ sẽ sử dụng một bàn chải nhỏ hoặc thìa nhỏ để cạo nhẹ các tế bào trong cổ tử cung.

Chọc dò thắt lưng (vòi cột sống)³

• Bác sĩ sẽ tiêm thuốc gây tê vào lưng của bạn, vì vậy bạn sẽ không cảm thấy đau trong suốt quá trình thực hiện.
• Sau khi gây tê, bác sĩ sẽ chèn một cây kim rỗng, mỏng vào giữa hai đốt sống ở cột sống dưới của bạn. Đốt sống là những xương nhỏ tạo nên cột sống của bạn.
• Sau đó sẽ rút một lượng nhỏ chất lỏng để thử nghiệm.

Cách đọc kết quả xét nghiệm bệnh là gì?

Kết quả dương tính

Nếu bạn xét nghiệm dương tính (positive) tức là bạn đã mắc bệnh. Các bác sĩ có thể yêu cầu bạn làm thêm các xét nghiệm khác để củng cố chẩn đoán. Lúc này, người bệnh không nên quá lo lắng. Hãy lắng nghe tư vấn của bác sĩ để đưa ra phương pháp điều trị sớm nhất. Cần thông báo ngay cho bạn tình để được tầm soát và điều trị nếu mắc phải. Không nên quan hệ tình dục hoặc các tiếp xúc gần gũi với người khác để tránh lây lan.

Kết quả âm tính

Khi có kết quả âm tính (Negative), điều này có nghĩa bạn không nhiễm bệnh. Tuy nhiên bạn đừng quá chủ quan. Bạn nên tái khám định kì, tiêm phòng đầy đủ và đến ngay cơ sở y tế nếu có các dấu hiệu nghi ngờ mắc bệnh xã hội.

Dương tính giả, âm tính giả

Vẫn có trường hợp dương tính giả và âm tính giả xảy ra. Phụ thuộc vào nhiều yếu tố như: thuốc, nhầm lần trong quá trình xét nghiệm, người bệnh đang mắc một số bệnh lí, thời điểm lấy mẫu… Vì vậy, trước khi thực hiện xét nghiệm, bạn nên thông báo với bác sĩ các yếu tố này. Điều này giúp bác sĩ có chỉ định thích hợp, loại trừ khả năng dương tính giả và âm tính giả. Nếu nghi ngờ về kết quả, bạn có thể lựa chọn một cơ sở xét nghiệm uy tín hơn để thực hiện lại.

Lưu ý khi thực hiện xét nghiệm bệnh?

• Tắm rửa vệ sinh sạch sẽ, tránh quan hệ tình dục, thụt rửa…
• Không cạo lột các sang thương, vết loét.
• Không thoa bất kỳ thứ gì lên vùng bị loét.
• Không sử dụng thuốc đặt âm đạo, thuốc diệt tinh trùng… vì có thể ảnh hưởng kết quả xét nghiệm.
• Thông báo với bác sĩ về tình trạng của mình, tránh tâm lí ngại ngùng để có chỉ định phù hợp nhất.

Xét nghiệm bệnh xã hội ở đâu TPHCM và các tỉnh khác? Bảng giá xét nghiệm bệnh xã hội

Như đã nói ở trên, bệnh xã hội hiện nay ngày càng tăng cao. Vì thế nhu cầu xét nghiệm bệnh xã hội cũng trở nên phổ biến. Tuy nhiên, đây là một căn bệnh tình dục vì thế không thể tránh khỏi tâm lí e dè của bệnh nhân khi khám chữa bệnh. Tại các thành phố lớn như thành phố Hồ Chí Minh, Hà Nội, tỉ lệ người mắc bệnh khá cao. Nhiều người không biết nên thực hiện xét nghiệm này ở đâu, chi phí là bao nhiêu?

Để bạn đọc dễ dàng tìm hiểu và lựa chọn, YouMed đã nêu chi tiết các tiêu chí để đánh giá một cơ sở uy tín kèm theo bảng giá trong bài viết Xét nghiệm bệnh xã hội ở đâu tại TPHCM, Hà Nội và bảng giá xét nghiệm bệnh xã hội. Mời bạn đọc tham khảo nhé!

Hy vọng bài viết đã cung cấp thêm nhiều thông tin cho bạn đọc về xét nghiệm bệnh xã hội. Đây là một bệnh lí gây ra nhiều trở ngại về mặt tâm sinh lí nếu mắc phải. Vì vậy nên kiểm tra định kì hoặc khi có các dấu hiệu nghi ngờ nhiễm bệnh.