Xét nghiệm NT-proBNP tầm soát suy tim ở bệnh nhân đái tháo đường: Khi nào nên thực hiện?

Biến chứng suy tim là một trong những nguyên nhân hàng đầu gây tử vong ở bệnh nhân đái tháo đường. Thực hiện tầm soát với xét nghiệm NT-proBNP là một trong những cách hiệu quả nhất để phát hiện sớm suy tim, từ đó có biện pháp kiểm soát kịp thời. Vậy xét nghiệm NT-proBNP là gì? Cần lưu ý gì khi thực hiện? Tất cả thông tin về xét nghiệm NT-proBNP tầm soát suy tim cho bệnh nhân đái tháo đường sẽ được Bác sĩ chuyên khoa 2 Lê Thị Thúy Lan giải đáp qua bài viết sau.

Xét nghiệm NT-proBNP là gì?

Xét nghiệm NT-proBNP giúp đo nồng độ NT-proBNP trong máu. NT-proBNP là một hormone tim được các tế bào cơ tim tiết ra nhằm đáp ứng với sự căng giãn của thành tâm thất hoặc sự tái cấu trúc cơ tim. Phản ứng này được xem như một dấu hiệu cảnh báo tình trạng tim đang chịu áp lực hoặc gặp phải tổn thương nào đó.¹

Nồng độ NT-proBNP tăng cao được chứng minh có khả năng dự đoán nguy cơ suy tim và đánh giá mức độ nghiêm trọng của bệnh.¹

Đối với người bệnh đái tháo đường, xét nghiệm NT-proBNP là bước chẩn đoán ban đầu giúp phát hiện sớm biến chứng suy tim, phân tầng mức độ, cũng như dự đoán tiến triển của bệnh khi đã được chẩn đoán.^{2 3 4}

Ngoài ra, xét nghiệm NT-proBNP còn giúp theo dõi tình trạng suy tim cấp – tức là khi các triệu chứng suy tim khởi phát đột ngột, nhanh chóng và có thể đe dọa tính mạng người bệnh.⁵

Vì sao người bệnh đái tháo đường nên làm xét nghiệm NT-ProBNP?

Bệnh đái tháo đường không kiểm soát tốt có thể dẫn đến nhiều biến chứng nguy hiểm. Trong đó, suy tim là một trong những biến chứng phổ biến và nghiêm trọng nhất ở bệnh nhân đái tháo đường.⁶

Theo phân loại giai đoạn suy tim của Hội tim mạch học Hoa Kỳ/Hiệp hội Tim mạch Hoa Kỳ – ACC/AHA, người được chẩn đoán mắc đái tháo đường thuộc nhóm có nguy cơ cao mắc bệnh suy tim. Bên cạnh đó, nhiều người bệnh đái tháo đường cũng có thể thuộc nhóm “tiền suy tim” – giai đoạn chưa có nhiều triệu chứng rõ rệt.⁴

Theo đó, Hiệp hội Đái tháo đường Hoa Kỳ (ADA) (2022) khuyến cáo tầm soát suy tim định kỳ bằng xét nghiệm dấu ấn sinh học như NT-proBNP ở bệnh nhân đái tháo đường thuộc nhóm nguy cơ cao và tiền suy tim.⁷

Như vậy, tất cả bệnh nhân đái tháo đường nên thực hiện xét nghiệm NT-proBNP, nhằm phát hiện sớm nguy cơ ngay cả khi chưa có triệu chứng suy tim.⁴

Khi nào người đái tháo đường nên xét nghiệm NT-ProBNP?

Người bệnh đái tháo đường được khuyến nghị thực hiện xét nghiệm NT-proBNP định kỳ mỗi năm một lần.⁸ Thời điểm bắt đầu tầm soát đối với từng loại đái tháo đường như sau:⁸

• Đái tháo đường type 1: Sau 5 năm kể từ khi được chẩn đoán mắc bệnh (lưu ý không tầm soát trước 30 tuổi).
• Đái tháo đường type 2: Ngay sau khi được chẩn đoán mắc bệnh ở bất kỳ độ tuổi nào.

Ngoài ra, nhiều người bệnh thắc mắc nên xét nghiệm NT-proBNP vào buổi sáng hay chiều. Hiện nay chưa có quy định cụ thể nào thời gian thực hiện. Do đó, người bệnh có thể làm xét nghiệm ở bất kỳ thời điểm nào trong ngày.⁸

Lưu ý trước khi xét nghiệm NT-proBNP

Xét nghiệm NT-proBNP khá đơn giản. Người bệnh đái tháo đường không cần chuẩn bị trước khi làm xét nghiệm và cũng không cần nhịn ăn. Hãy giữ tâm trạng thoải mái và nên báo trước với bác sĩ về tình trạng sức khỏe, cũng như các loại thuốc bạn đang sử dụng.⁹

Quy trình xét nghiệm NT-ProBNP

Xét nghiệm NT-proBNP sử dụng mẫu bệnh phẩm là máu. Quy trình xét nghiệm gồm các bước như sau:⁹

Bước 1: Lấy máu xét nghiệm

• Bác sĩ thường lấy mẫu máu tĩnh mạch ở cánh tay và đựng trong ống máu xét nghiệm.
• Việc lấy máu có thể gây đau nhẹ và nhanh chóng hết đau khi kim được đưa vào hoặc rút ra.

Bước 2: Đo nồng độ NT-proBNP

• Mẫu máu được đưa đến phòng thí nghiệm để xử lý và được phân tích đúng quy trình, nhằm đảm bảo kết quả chính xác.

Bước 3: Nhận kết quả xét nghiệm

• Kết quả sẽ được trả về phòng khám. Sau đó, bác sĩ giải thích kết quả cho bệnh nhân, đồng thời đưa ra hướng điều trị phù hợp.

Giải thích kết quả xét nghiệm NT-proBNP

Đơn vị đo nồng độ NT-proBNP thường được tính bằng picogram trên mililit (pg/ml). Theo Hiệp hội Đái tháo đường Hoa Kỳ (ADA), cách đọc kết quả xét nghiệm NT-proBNP như sau:⁴

• Nồng độ NT-proBNP < 125 pg/mL được xem là bình thường. Điều này có nghĩa là khả năng mắc suy tim của bệnh nhân đái tháo đường rất thấp.
• Nồng độ NT-proBNP ≥ 125 pg/mL cho thấy có sự bất thường của chức năng tim. Do đó, bác sĩ có thể chỉ định thêm xét nghiệm chẩn đoán hình ảnh để đánh giá và khẳng định có thật sự mắc suy tim hay không.

Ngoài ra, theo Tạp chí Tim mạch châu Âu, ngưỡng NT-proBNP tối ưu phát hiện suy tim cấp theo từng nhóm tuổi như sau:⁵

• Người < 50 tuổi: > 450 pg/mL.
• Người từ 50 – 75 tuổi: > 900 pg/mL.
• Người > 75 tuổi: > 1800 pg/mL.

Nên làm gì sau khi có kết quả xét nghiệm?

Sau khi có kết quả xét nghiệm, người bệnh nên lắng nghe tư vấn và tuân thủ các chỉ định từ bác sĩ.

• Đối với kết quả NT-proBNP bình thường, bác sĩ có thể khuyến nghị xét nghiệm lại ít nhất mỗi năm một lần để phát hiện sớm suy tim.⁴
• Đối với kết quả NT-proBNP tăng, bác sĩ có thể chỉ định thêm siêu âm tim qua thành ngực để chẩn đoán và phân loại mức độ suy tim. Bên cạnh đó, bác sĩ có thể đề xuất xét nghiệm NT-proBNP ít nhất sáu tháng đến một năm một lần nhằm đánh giá mức độ nghiêm trọng và theo dõi hiệu quả điều trị.⁴

Xét nghiệm NT-proBNP có chính xác không?

Xét nghiệm NT-proBNP với ngưỡng > 125 pg/mL, theo khuyến cáo của Hiệp hội Tim mạch Châu (ESC), có độ nhạy cao đến 94,6%. Điều này có nghĩa là xét nghiệm NT-proBNP rất hiệu quả trong việc phát hiện suy tim sớm, giúp sàng lọc các trường hợp có khả năng mắc bệnh và hạn chế nguy cơ tử vong cho người bệnh đái tháo đường.¹⁰

Lưu ý, người bệnh cần hiểu rằng xét nghiệm NT-proBNP là xét nghiệm giúp chẩn đoán ban đầu, nhưng không thể khẳng định chắc chắn người bệnh mắc suy tim.¹¹

Kết quả NT-proBNP tăng có thể do một số bệnh lý khác như: bệnh lý thận, bệnh phổi tắc nghẽn mãn tính, xơ gan, một số tình trạng nhiễm khuẩn,…¹¹

Do đó, việc chẩn đoán chính xác suy tim cần kết hợp NT-proBNP với các xét nghiệm khác như siêu âm tim, đồng thời thăm khám triệu chứng lâm sàng.¹¹

Xét nghiệm NT-proBNP ở đâu? Giá bao nhiêu?

Khi được chỉ định xét nghiệm NT-proBNP, nên thực hiện ở đâu và giá tiền bao nhiêu là những câu hỏi được rất nhiều người quan tâm. Dưới đây là một số gợi ý về nơi bạn có thể thực hiện xét nghiệm NT-proBNP và chi phí tham khảo:

Qua bài viết trên, hy vọng bạn đọc đã có thêm thông tin về xét nghiệm NT-proBNP tầm soát suy tim cho bệnh nhân đái tháo đường. Khi có nhu cầu xét nghiệm NT-proBNP, bạn có thể tải ứng dụng YouMed để đặt lịch xét nghiệm nhanh chóng tại các cơ sở uy tín. Nếu còn bất kỳ thắc mắc nào về xét nghiệm, đừng ngần ngại nhắn tin đặt câu hỏi cho bác sĩ tại YouMed để được giải đáp miễn phí nhé!