Nguyên nhân ung thư da và cách phòng ngừa hiệu quả

Ung thư da là một trong những loại ung thư phổ biến nhất và hiện được nhiều người quan tấm. Vậy nguyên nhân dẫn đến ung thư da là gì? Làm sao để phòng ngừa ung thư da? Hãy cùng Bác sĩ Phan Văn Giáo tìm hiểu trong bài viết dưới đây nhé.

Nguyên nhân ung thư da

Ung thư da là loại ung thư thường xuất hiện ở vùng da tiếp xúc trực tiếp với ánh nắng mặt trời. Đây là một bệnh lý ác tính thường xuất hiện ở những người lao động ngoài trời, các vận động viên, những người tắm nắng.

Khác với đa số các bệnh ung thư khác, ung thư da có thể nhìn thấy ở ngay lớ da bên ngoài của con người. Sự bất thường trong cấu trúc DNA của tế bào da dẫn đến sự phát triển không kiểm soát của các tế bào này là nguyên nhân trực tiếp dẫn đến ung thư da.

Các dạng ung thư da thường gặp bao gồm:

• Ung thư biểu mô tế bào đáy.
• Ung thư biểu mô tế bào vẩy.
• Ung thư tế bào sắc tố.

Nguyên nhân ung thư da trong đa số trường hợp là do tiếp xúc quá mức với các tia UV kể cả từ tự nhiên (ánh sáng mặt trời) và nhân tạo (giường nhuộm da, đèn cực tím,,..). Các tia UV có thể gây tổn thương các tế bào da. Tiếp xúc trong thời gian ngắn với các tia UV có thể gây tình trạng cháy nắng. Tuy nhiên, nếu tiếp xúc liên tục trong thời gian dài, các tổn thương do tia UV tích tụ lại có thể dẫn đến thay đổi cấu trúc da, tăng nhanh quá trình lão hóa da và có thể dẫn đến ung thư. Ngoài ra, ung thư da cũng có thể phát triển trong nhiều năm sau khi chụp X-quang hoặc tiếp xúc với các chất gây ung thư như arsen, thủy ngân,…¹

Các yếu tố nguy cơ gây ung thư da

Bất kỳ ai cũng có nguy cơ mắc ung thư da. Tuy nhiên, một số người với những yếu tố nhất định sẽ có nguy cơ mắc ung thư da cao hơn. Một số các yếu tố nguy cơ của ung thư da có thể kể đến gồm:²

1. Da sáng màu

Những người có màu da sáng, đồng nghĩa với việc có ít melanin hơn so với những người có màu da tối. Lượng sắc tố melanin có tương quan nghịch với tỉ lệ mắc ung thư da. Việc da có ít các sắc tố melanin sẽ làm giảm sự bảo vệ khỏi các tổn thương do tia UV. Những người tóc xoăn hoặc đỏ tự nhiên, màu mắt sáng và dễ bị cháy nắng hoặc tàn nhang sẽ có nguy cơ cao mắc ung thư da hơn so với những người khác.

2. Có tiền sử bị cháy nắng

Việc đã từng bị cháy nắng nặng, có phồng rộp, bong tróc da khi còn nhỏ hoặc thời niên thiếu làm tăng nguy cơ mắc ung thư da khi trưởng thành. Ngoài ra, bị cháy nắng khi trưởng thành cũng là một yếu tố nguy cơ của ung thư da.

3. Tiếp xúc với ánh nắng mặt trời quá mức

Những người dành nhiều thời gian dưới ánh nắng mặt trời có nguy cơ cao mắc ung thư da, nhất là ở những vùng da không được che chắn hoặc sử dụng kem chống nắng. Bên cạnh đó, việc tắm nắng bằng các đèn cực tím hoặc giường tắm nắng cũng làm tăng nguy cơ ung thư da. Da rám nắng là bằng chứng của tổn thương da do tiếp xúc quá mức với các tia UV.

4. Khí hậu nắng nóng cao độ

Những người sống trong khu vực có thời tiết nắng, nóng sẽ tiếp xúc với ánh nắng mặt trời nhiều hơn so với những người sống ở vùng lạnh. Ngoài ra, sống ở vùng cao – nơi ánh sáng mặt trời mạnh nhất, cũng làm tăng tiếp xúc với các tia phóng xạ UV.

5. Nốt ruồi

Việc xuất hiện nhiều nốt ruồi hoặc Nevi loạn sản cho thấy nguy cơ cao mắc ung thư da. Những nốt ruồi với hình dạng và kích thước bất thường có khả năng cao tiến triến thành ung thư. Nếu xuất hiện dấu hiệu này, bạn nên theo dõi kĩ và đến bệnh viện để tầm soát.

6. Tiền sử gia đình

Nếu một người có người thân trong gia đình mắc ung thư da, thì họ cũng có nguy cơ mắc ung thư da.

7. Hệ miễn dịch suy yếu

Những người suy giảm miễn dịch có nguy cơ bị ung thư da cao hơn so với những người khác. Các trường hợp có thể kể đến như: người nhiễm HIV/AIDS, sử dụng thuốc ức chế miễn dịch,…

Giải đáp một số thắc mắc liên quan nguyên nhân ung thư da

1. Tắm trắng có gây ung thư da?

Việc tắm trắng da nếu bị lạm dụng hoặc không thực hiện đúng cách có thể làm tăng nguy cơ ung thư da. Các sản phẩm chứa các hóa chất làm trắng da không rõ nguồn gốc có thể làm tổn thương da và khiến da trở nên nhạy cảm hơn với các tác nhân gây hại. Ngoài ra, da trắng cũng có nguy cơ cao hơn bị ung thư da do lượng sắc tố melanin thấp.^{2 3 4}

2. Thực hư việc ung thư da đầu vì nhuộm tóc?

Hiện vẫn chưa có đủ dữ liệu để kết luận việc nhuộm tóc có phải là nguyên nhân gây ung thư da đầu hay không. Tuy nhiên, để đảm bảo an toàn và tránh kích ứng da, nên lựa chọn các sản phẩm thuốc nhuộm uy tín và có chất lượng.

3. Kem chống nắng có gây ung thư da?

Hiện nay không có bằng chứng hay nghiên cứu khoa học uy tín nào cho thấy các thành phần trong kem chống nắng làm tăng nguy cơ mắc ung thư da. Kem chống nắng nếu chứa các thành phần an toàn với sức khỏe có thể giúp bảo vệ da một phần khỏi ánh nắng mặt trời. Do đó, nên lựa chọn các sản phẩm kem chống nắng uy tín, phù hợp với da. Tránh việc sử dụng các sản phẩm kém chất lượng, chứa các chất độc hại, có thể gây ảnh hưởng đến sức khỏe.⁵

4. Triệt lông vĩnh viễn có gây ung thư da?

Hiện vẫn chưa có bằng chứng chứng minh triệt lông vĩnh viễn liên quan đến nguyên nhân ung thư da. Tia laser sử dụng trong triệt lông cũng được sử dụng trong các liệu pháp điều trị các bệnh khác. Ngoài ra, loại tia UV có trong tia laser không cùng loại với tia UV trong ánh nắng mặt trời.⁶

Phòng ngừa ung thư da như thế nào?

Đa số các loại ung thư da đều có thể phòng ngừa được. Sau đây là một số cách có thể giúp bạn giảm nguy cơ mắc ung thư da.

• Tránh tiếp xúc trực tiếp với ánh nắng mặt trời trong khoảng từ 10 giờ sáng đến 4 giờ chiều.
• Luôn sử dụng kem chống nắng khi cần ra đường vào ban ngày. Sử dụng các loại kem chống nắng phổ rộng có SPF ít nhất 30. Thoa kem chống nắng với lượng vừa đủ và thoa lại sau mỗi 2 tiếng.
• Sử dụng quần áo bảo hộ, kính mát có thể chống tia UVA và UVB.
• Hạn chế việc tắm nắng bằng giường tắm nắng hoặc đèn cực tím.
• Cần lưu ý các thuốc có làm tăng tính nhạy cảm của da với ánh sáng mặt trời hay không.
• Kiểm tra da thường xuyên. Nếu phát hiện có các bất thường trên da, hãy đi thăm khám để được bác sĩ kiểm tra.

Trên đây là thông tin về nguyên nhân ung thư da và các yếu tố nguy cơ. Hi vọng bài viết đã cung cấp cho bạn những thông tin hữu ích. Qua đó, chủ động thực hiện các biện pháp phòng ngừa bảo vệ bản thân và những người thân yêu.