Ung thư cổ tử cung có lây không? Có di truyền không?

Có rất nhiều chị phụ nữ quan tâm đến tác động của ung thư cổ tử cung đến sức khỏe sinh sản, sức khỏe tình dục và khả năng lây nhiễm. Trong số những vấn đề mà chị em quan tâm là liệu ung thư cổ tử cung có lây không, hay ung thư cổ tử cung có di truyền không. Bài viết sau đây của Thạc sĩ, Bác sĩ Chuyên khoa 1 Phan Lương Huy sẽ giúp bạn giải đáp những thắc mắc trên. Mời bạn cùng tìm hiểu nhé!

Ung thư cổ tử cung có lây không?

Ung thư cổ tử cung không phải là một bệnh lây nhiễm. Vì vậy, đối tác của bạn không thể bị lây nhiễm từ bạn. Tuy nhiên, điều này có thể gây nhầm lẫn vì vi rút u nhú ở người (HPV) được biết là một trong những nguyên nhân ung thư cổ tử cung phổ biến. Việc truyền nhiễm HPV có thể thông qua các hoạt động tình dục. Chẳng hạn như quan hệ tình dục không an toàn hoặc có nhiều đối tác tình dục.¹

Ung thư cổ tử cung có di truyền không?

Ung thư cổ tử cung không phải là bệnh di truyền, nhưng trong số ít trường hợp hiếm hoi nó có thể được di truyền trong một số gia đình. Nếu trong gia đình một người có mẹ hoặc chị gái mắc bệnh này thì khả năng người đó bị ung thư cổ tử cung sẽ cao hơn so với những người không có tiền sử bệnh này trong gia đình.^{2 3}

Hiểu đúng bản chất ung thư cổ tử cung

Ung thư cổ tử cung bắt đầu từ các tế bào lót cổ tử cung, nằm ở phần dưới của tử cung, gọi là dạ con, và nối thân tử cung (phần trên nơi thai nhi phát triển) với âm đạo (ống sinh). Bệnh bắt đầu khi các tế bào trong cơ thể bắt đầu phát triển ngoài tầm kiểm soát.⁴

Cấu tạo cổ tử cung

Cổ tử cung gồm hai phần và được bao phủ bởi hai loại tế bào khác nhau:

• Endocervix: Phần mở của cổ tử cung dẫn vào tử cung, được bao phủ bởi các tế bào tuyến.
• Exocervix (hay ectocervix): Phần bên ngoài của cổ tử cung mà bác sĩ có thể nhìn thấy khi khám bằng dụng cụ mỏ vịt. Nó được bao phủ bởi các tế bào vảy.

Vị trí giao giữa hai loại tế bào này trong cổ tử cung được gọi là vùng biến đổi. Vị trí chính xác của vùng biến đổi sẽ thay đổi khi phụ nữ lớn tuổi hơn hoặc sinh con. Hầu hết các trường hợp ung thư cổ tử cung bắt đầu từ các tế bào trong vùng biến đổi.

Tiền ung thư cổ tử cung

Tiền ung thư cổ tử cung bắt đầu bằng các tế bào bình thường trong vùng biến đổi phát triển những thay đổi bất thường, được gọi là tiền ung thư. Các thuật ngữ y tế, bao gồm tân sinh trong biểu mô cổ tử cung (CIN), tổn thương nội biểu mô vảy (SIL) và loạn sản, được sử dụng để mô tả các thay đổi tiền ung thư.

Khi tiền ung thư được kiểm tra, chúng được phân loại từ CIN1 đến CIN3 dựa trên mức độ bất thường của mô cổ tử cung. CIN1 (còn được gọi là chứng loạn sản nhẹ hoặc SIL cấp độ thấp) ít nghiêm trọng nhất, trong khi CIN2 hoặc CIN3 (còn được gọi là chứng loạn sản trung bình/nặng hoặc SIL cấp độ cao) là nghiêm trọng hơn.

Mặc dù bắt đầu từ tiền ung thư, không phải tất cả phụ nữ có tiền ung thư sẽ phát triển thành ung thư. Các tế bào tiền ung thư có thể biến mất mà không cần điều trị. Nhưng ở một số phụ nữ, tiền ung thư có thể biến thành ung thư thực sự. Điều trị tiền ung thư cổ tử cung có thể ngăn ngừa hầu hết các trường hợp ung thư cổ tử cung.

Các loại ung thư cổ tử cung

Có nhiều loại ung thư cổ tử cung khác nhau.

• Ung thư biểu mô tế bào tuyến (adenocarcinoma). Đây là loại ung thư hình thành trong các tế bào sản xuất chất nhầy trong niêm mạc cổ tử cung. Tuyệt đối phần trăm của ung thư này không cao bằng ung thư biểu mô tế bào vảy.
• Ung thư biểu mô tế bào tế bào chuyển hóa (adenosquamous carcinoma). Điều này có các đặc điểm của cả ung thư biểu mô tế bào vảy và ung thư biểu mô tuyến.
• Ung thư biểu mô tế bào nhỏ (small cell carcinoma). Điều này là một dạng ung thư hiếm gặp, phát triển nhanh chóng và khó điều trị.
• Ung thư biểu mô tế bào tập trung (concentrated carcinoma). Điều này là một loại ung thư hiếm gặp, được tìm thấy ở phần cổ tử cung gần âm đạo.
• Ung thư biểu mô tế bào suy yếu (adenosquamous carcinoma). Đây là một dạng ung thư hiếm gặp, phát triển chậm và được tìm thấy ở phần cổ tử cung.

Nguyên nhân và các yếu tố nguy cơ

Bắt đầu từ những sự thay đổi bất thường trong mô của bạn, ung thư cổ tử cung thường được liên kết với nhiễm trùng HPV. Các loại HPV khác nhau có thể gây ra các dấu hiệu khác nhau trên da, bộ phận sinh dục và các rối loạn da khác. Ngoài ra, các loại HPV khác có liên quan đến ung thư trong các bộ phận như âm hộ, âm đạo, dương vật, hậu môn, miệng và cổ họng…

Những yếu tố tăng nguy cơ mắc ung thư cổ tử cung bao gồm:²

• Quan hệ tình dục trước 18 tuổi hoặc trong vòng một năm kể từ khi bắt đầu có kinh nguyệt.
• Có nhiều đối tác tình dục.
• Sử dụng thuốc tránh thai kéo dài.
• Hút thuốc lá.
• Hệ thống miễn dịch suy yếu.
• Mắc các bệnh lây truyền qua đường tình dục.

Phòng ngừa ung thư cổ tử cung

Phát hiện sớm những thay đổi tế bào trước khi chúng trở thành ung thư là chìa khóa để ngăn ngừa ung thư cổ tử cung xâm lấn. Để làm điều này, định kỳ thực hiện xét nghiệm HPV và xét nghiệm PAP là cách tối ưu nhất.⁵

Nếu bạn trong độ tuổi từ 25 đến 65 tuổi, bạn nên làm xét nghiệm vi-rút u nhú ở người (HPV) 5 năm một lần. Nếu trên 65 tuổi và nguy cơ mắc bệnh thấp, bạn có thể ngừng xét nghiệm. Nếu không có sẵn xét nghiệm HPV riêng lẻ, bạn có thể làm một xét nghiệm kết hợp HPV và PAP mỗi 5 năm, hoặc xét nghiệm PAP đơn lẻ 3 năm một lần.⁶

Phụ nữ ở mọi lứa tuổi không cần sàng lọc, nếu họ đã cắt bỏ cổ tử cung và không có tiền sử ung thư cổ tử cung hoặc tổn thương tiền ung thư.

Nếu bạn đang hoạt động tình dục và có nguy cơ mắc bệnh lây truyền qua đường tình dục cao hơn. Hãy xét nghiệm Chlamydia, lậu và giang mai mỗi năm. Hãy làm xét nghiệm HIV ít nhất một lần hoặc thường xuyên hơn nếu bạn có nguy cơ cao.

Để tránh nhiễm HPV, bạn có thể sử dụng một rào cản như bao cao su khi quan hệ tình dục. Ngoài ra, tiêm vắc-xin HPV cũng là cách hiệu quả để ngăn ngừa nhiễm trùng.

Bên cạnh đó, bỏ thuốc lá cũng là một cách giảm nguy cơ mắc bệnh ung thư cổ tử cung.

Hy vọng bài viết trên đã giúp bạn giải đáp thắc mắc liệu ung thư cổ tử cung có lây không, hay ung thư cổ tử cung có di truyền không. Hiểu đúng về bệnh sẽ giúp bạn có thể chăm sóc, bảo vệ bản thân và những người xung quanh.