Viêm bàng quang xuất huyết: nguyên nhân, triệu chứng và cách điều trị

Viêm bàng quang xuất huyết là một bệnh biểu hiện nước tiểu có máu và các triệu chứng khó chịu ở đường tiết niệu. Đây là kết quả của việc tổn thương biểu mô chuyển tiếp của bàng quang và các mạch máu bởi chất độc, mầm bệnh, bức xạ, thuốc hoặc bệnh tật. Viêm bàng quang xuất huyết có nhiều biểu hiện và được phân loại dựa trên mức độ tiểu máu. Bài viết sau đây của ThS.BS Trần Quốc Phong sẽ cung cấp cho bạn một số thông tin hữu ích liên quan đến bệnh viêm bàng quang xuất huyết.

Viêm bàng quang xuất huyết huyết là gì?

Viêm bàng quang xuất huyết là tình trạng lớp niêm mạc và mạch máu bên trong bàng quang bị tổn thương, gây ra các đốm xuất huyết trên bề mặt bàng quang.¹

Điều này có thể gây ra nước tiểu có máu. Tùy vào lượng máu trong nước tiểu, có 4 cấp độ phân loại viêm bàng quang xuất huyết:²

• Độ I là chảy máu vi thể (không nhìn thấy được).
• Độ II là chảy máu có thể nhìn thấy.
• Độ III chảy máu với cục máu đông nhỏ.
• Độ IV chảy máu với cục máu đông đủ lớn để chặn dòng chảy của nước tiểu và cần được loại bỏ.

Xem thêm: Màu nước tiểu phản ánh sức khỏe bên trong cơ thể bạn như thế nào?

Nguyên nhân viêm bàng quang xuất huyết

1. Hóa trị liệu

Nguyên nhân phổ biến của viêm bàng quang xuất huyết là hóa trị, có thể bao gồm các loại thuốc cyclophosphamide hoặc ifosfamide.³

Các loại thuốc này trong cơ thể phân hủy thành chất độc acrolein. Acrolein đi đến bàng quang và gây tổn thương niêm mạc bàng quang.³

Thường các triệu chứng xuất hiện sau khi hóa trị từ vài tuần đến vài tháng.

Điều trị ung thư bàng quang bằng trực khuẩn Calmette-Guérin cũng có thể gây nên viêm bàng quang xuất huyết.²

Các loại thuốc ung thư khác, bao gồm thiotepa và busulfan, là những nguyên nhân ít phổ biến hơn gây ra tình trạng này.¹

2. Xạ trị³

Xạ trị vào vùng xương chậu có thể gây ra viêm bàng quang xuất huyết vì nó phá hủy các mạch máu cung cấp lớp niêm mạc của bàng quang.

Viêm bàng quang xuất huyết có thể xuất hiện vài tháng, thậm chí vài năm sau khi xạ trị.

3. Nhiễm trùng⁴

Các virus có thể gây ra viêm bàng quang xuất huyết là adenovirus, polyomavirus và herpes simplex loại 2.

Vi khuẩn, nấm và ký sinh trùng là những nguyên nhân ít phổ biến hơn gây ra bệnh này.

Hầu hết những người có viêm bàng quang xuất huyết do nhiễm trùng thường có hệ thống miễn dịch suy yếu do ung thư hoặc điều trị ung thư.

4. Các yếu tố nguy cơ

Những người cần hóa trị hoặc xạ trị vùng chậu có nguy cơ mắc bệnh cao hơn.³

Xạ trị vùng chậu điều trị ung thư tuyến tiền liệt, cổ tử cung và bàng quang.³

Sử dụng Cyclophosphamide và Ifosfamide điều trị nhiều loại ung thư bao gồm ung thư hạch, ung thư vú và ung thư tinh hoàn. Đây là những loại thuốc có nguy cơ gây xuất huyết tại bàng quang.³

Người có nguy cơ cao nhất với bệnh này là những người cần ghép tủy xương hoặc tế bào gốc. Nguyên nhân là do phác đồ điều trị cần kết hợp cả hóa trị và xạ trị. Điều đó làm suy yếu hệ miễn dịch và tăng khả năng nhiễm trùng.⁴

Triệu chứng bệnh viêm bàng quang xuất huyết

Dấu hiệu phổ biến là có máu trong nước tiểu.²

Trong giai đoạn đầu của bệnh, máu chảy rất nhỏ nên bạn sẽ không nhìn thấy nó.²

Ở giai đoạn I, bạn có thể thấy nước tiểu nhuốm máu, nước tiểu có lẫn máu hoặc thậm chí có cục máu đông.²

Trong giai đoạn IV, cục máu đông có thể lấp đầy bàng quang và ngăn dòng chảy của nước tiểu.²

Các triệu chứng của bệnh này tương tự như các triệu chứng của nhiễm trùng đường tiết niệu. Nhưng chúng có thể nặng hơn và kéo dài hơn, bao gồm:⁵

• Cảm thấy đau khi đi tiểu.
• Phải đi tiểu thường xuyên.
• Cảm thấy cần đi tiểu gấp.
• Mất kiểm soát bàng quang.

Hãy nói chuyện với bác sĩ nếu cảm thấy bản thân có các triệu chứng kể trên. Nhiễm trùng tiểu hiếm khi gây ra tiểu có máu. Nếu thấy máu hoặc cục máu đông trong nước tiểu, hãy liên hệ với bác sĩ ngay lập tức để được hỗ trợ y tế.

Chẩn đoán bệnh

Bác sĩ có thể nghi ngờ viêm bàng quang xuất huyết từ các dấu hiệu và triệu chứng của bạn và nếu bạn có tiền sử hóa trị hoặc xạ trị. Để chẩn đoán và loại trừ các nguyên nhân khác, chẳng hạn như khối u bàng quang hoặc sỏi bàng quang, bác sĩ có thể:⁵

• Xét nghiệm máu để kiểm tra tình trạng nhiễm trùng, thiếu máu hoặc rối loạn đông máu.
• Xét nghiệm nước tiểu để kiểm tra máu vi thể, nhiễm trùng hoặc ung thư.
• Xét nghiệm chẩn đoán hình ảnh bằng chụp CT, MRI hoặc siêu âm.
• Nội soi bàng quan.

Điều trị bệnh viêm bàng quang xuất huyết

Tùy thuộc vào nguyên nhân và mức độ. Có nhiều lựa chọn điều trị. Một số phác đồ vẫn đang trong quá trình thử nghiệm.

Nguyên nhân do nhiễm trùng

Thuốc kháng sinh, kháng nấm hoặc kháng vi – rút có thể được sử dụng để điều trị nhiễm trùng.

Nguyên nhân liên quan đến hóa trị hoặc xạ trị

Các lựa chọn điều trị liên quan đến hóa trị hoặc xạ trị bao gồm:⁵

• Đối với bệnh giai đoạn đầu, điều trị có thể bắt đầu bằng truyền dịch qua đường tĩnh mạch để tăng lượng nước tiểu và làm sạch ngoài bàng quang. Kết hợp thuốc giảm đau và thuốc giãn cơ bàng quang.
• Nếu chảy máu nhiều hoặc các cục máu đông làm tắc bàng quang, điều trị bằng cách đặt một ống thông bàng quang để tống các cục máu đông ra ngoài và rửa bàng quang. Nếu vẫn tiếp tục chảy máu, bác sĩ phẫu thuật có thể sử dụng phương pháp nội soi bàng quang để tìm vùng chảy máu và cầm máu bằng dòng điện hoặc tia laser.
• Điều trị cũng có thể bao gồm đặt thuốc vào bàng quang. Sodium hyaluronidase là một loại thuốc điều trị nội khoa có thể làm giảm chảy máu và giảm đau.
• Một loại thuốc điều trị khác là acid aminocaproic. Nhưng thuốc này có tác dụng phụ là hình thành cục máu đông ở các vị trí khác trên cơ thể.
• Oxy hyperbaric (HBOT) là phương pháp điều trị bao gồm thở oxy 100% trong buồng kín. Phương pháp điều trị này làm tăng lưu lượng oxy từ đó giúp chữa lành và cầm máu. HBOT cần điều trị hằng ngày trong tối đa 40 buổi.

Nếu các phương pháp khác không hiệu quả, bác sĩ sẽ làm thủ thuật thuyên tắc mạch. Thủ thuật này gây cảm giác đau và khó chịu.³

Biện pháp cuối cùng đối với viêm bàng quang xuất huyết cấp độ cao là cắt bỏ một phần bàng quang. Phẫu thuật này có thể gây nhiễm trùng và chảy máu. Nhưng việc cắt bỏ u nang để chữa viêm bàng quang là rất hiếm.³

Cách ngăn ngừa bệnh viêm bàng quang xuất huyết

Không có cách nào để ngăn chặn hoàn toàn. Uống nhiều nước trong khi xạ trị hoặc hóa trị có thể giúp tăng lượng nước tiểu và làm sạch bàng quang. Uống nước ép nam việt quất cũng có thể hữu ích trong quá trình điều trị.⁵

Các bác sĩ điều trị ung thư sẽ cố gắng ngăn ngừa viêm bàng quang xuất huyết bằng nhiều cách. Có thể bao gồm hạn chế số lượng tia xạ và khu vực chiếu xạ để bảo vệ bàng quang. Một cách khác để giảm nguy cơ là đặt thuốc vào bàng quang để tăng cường niêm mạc bàng quang trước khi điều trị.⁵

Viêm bàng quang xuất huyết là tình trạng bàng quang bị viêm gây ra các đốm xuất huyết trên bề mặt bàng quang. Các nguyên nhân phổ biến nhất là hóa trị và xạ trị. Dấu hiệu chính của viêm bàng quang xuất huyết là có máu trong nước tiểu. Không có cách nào để ngăn chặn hoàn toàn viêm bàng quang xuất huyết. Uống nhiều nước có thể giúp tăng lượng nước tiểu và làm sạch bàng quang.