Vai trò của xạ trị ung thư tuyến giáp trong quá trình điều trị

Ung thư tuyến giáp là bệnh xảy ra khi có sự bất thường trong sự phát triển của các tế bào tuyến giáp. Hiện nay, xạ trị được sử dụng chủ yếu để điều trị ung thư tuyến giáp. Vậy xạ trị đóng vai trò như thế nào trong điều trị ung thư tuyến giáp? Chúng ta hãy cùng nhau tìm hiểu qua bài viết dưới đây nhé!.

Tổng quan về phương pháp xạ trị

1. Xạ trị là gì?

Xạ trị là sử dụng các tia hoặc năng lượng cao để tiêu diệt tế bào ung thư.¹

Xạ trị được sử dụng để:

• Tiêu diệt các tế bào ung thư trong cơ thể (được gọi là liệu pháp bổ trợ).
• Phá hủy bất kỳ mô tuyến giáp bình thường nào còn lại sau phẫu thuật để giảm nguy cơ ung thư tái phát (được gọi là cắt bỏ tàn tích tuyến giáp).
• Giảm đau hoặc kiểm soát các triệu chứng của ung thư tuyến giáp (được gọi là liệu pháp giảm nhẹ).

Xạ trị chùm tia bên ngoài thường được thực hiện 5 ngày một tuần và trong vài tuần. Trước khi điều trị, đội ngũ y tế sẽ tiến hành đo cẩn thận để tìm ra các góc nhắm chính xác các chùm bức xạ và liều bức xạ thích hợp. Bản thân phương pháp điều trị này không gây đau đớn và giống như chụp X-quang thông thường. Mỗi lần điều trị chỉ kéo dài vài phút, mặc dù thời gian đưa thiết bị vào vị trí điều trị thường mất nhiều thời gian hơn.²

2. Các loại xạ trị

Xạ trị bên ngoài³

Xạ trị bên ngoài là loại xạ trị phổ biến nhất và được cung cấp bức xạ từ một máy bên ngoài cơ thể. Máy này được gọi là máy gia tốc tuyến tính. Nó sẽ tạo ra chùm bức xạ cho liệu pháp bức xạ tia X hoặc proton. Phần mềm máy tính sẽ điều chỉnh kích thước và hình dạng các chùm tia. Điều này giúp nhắm mục tiêu khối u, tránh các mô khỏe mạnh gần các tế bào ung thư.

Các loại xạ trị tia bên ngoài là:

• Xạ trị hình ảnh 3 chiều (3D-CRT).
• Xạ trị điều biến cường độ (IMRT).
• Liệu pháp chùm tia proton.
• Xạ trị hướng dẫn bằng hình ảnh (IGRT).
• Xạ trị lập thể (SRS).

Xạ trị bên trong⁴

Xạ trị bên trong còn được gọi là liệu pháp điều trị não. Loại xạ trị này là khi chất phóng xạ được đặt vào khối ung thư hoặc mô xung quanh. Cấy ghép có thể vĩnh viễn hoặc tạm thời và có thể phải nằm viện.

Các loại xạ trị bên trong bao gồm:

• Cấy ghép vĩnh viễn: Đây là những viên nang có kích thước bằng hạt gạo có chứa chất phóng xạ. Nhưng một số bức xạ có thể thoát ra khỏi cơ thể bệnh nhân. Điều này đòi hỏi các biện pháp an toàn để bảo vệ những người khác khỏi bị nhiễm phóng xạ. Theo thời gian, các mô cấy se mất hoạt tính phóng xạ. Và những hạt không hoạt động vẫn còn trong cơ thể.
• Xạ trị bên trong tạm thời: Được thực hiện theo một trong những cách như kim, ống thông, các ứng dụng đặc biệt,…

Bức xạ ở trong cơ thể từ vài phút đến vài ngày. Hầu hết bệnh nhân sẽ được xạ trị chỉ trong vài phút. Đôi khi, bệnh nhân được xạ trị bên trong nhiều thời gian hơn. Nếu vậy, họ phải ở trong phòng riêng để hạn chế việc những người xung quanh tiếp xúc với bức xạ.

Những bệnh ung thư nào được chỉ định xạ trị?

Hơn một nửa số bệnh nhân ung thư được chỉ định xạ trị như một phần của quá trình điều trị ung thư. Các bác sĩ sử dụng liệu pháp bức xạ để điều trị hầu hết các loại ung thư. Xạ trị cũng hữu ích trong điều trị một số khối u lành tính không phải ung thư.

Bác sĩ có thể đề nghị xạ trị với những lý do khác nhau, bao gồm:

• Là phương pháp điều trị duy nhất cho các bệnh ung thư như xạ trị ung thư tuyến giáp…
• Trước khi phẫu thuật để thu nhỏ khối u ung thư (liệu pháp bổ trợ mới).
• Sau khi phẫu thuật để ngăn chặn sự phát triển của tế bào ung thư còn lại (liệu pháp bổ trợ).
• Kết hợp với các phương pháp điều trị khác. Chẳng hạn như hóa trị để tiêu diệt các tế bào ung thư.
• Trong ung thư tiến triển để giảm bớt các triệu chứng do ung thư gây ra.

Phương pháp xạ trị ung thư tuyến giáp

Xạ trị có tác dụng gì trong điều trị ung thư tuyến giáp

Xạ trị thường được sử dụng nhất để điều trị ung thư tuyến giáp. Xạ trị được sử dụng điều trị ung thư tuyến giáp để:

• Tiêu diệt các tế bào ung thư trong cơ thể.
• Tiêu diệt các tế bào ung thư còn sót lại sau phẫu thuật hoặc hóa trị để giảm nguy cơ tái phát.
• Phá hủy bất kỳ mô tuyến giáp bình thường còn lại sau phẫu thuật để giảm nguy cơ tái phát.
• Giảm đau hoặc kiểm soát các triệu chứng của ung thư tuyến giáp tiến triển.

Phác đồ xạ trị ung thư tuyến giáp

Bác sĩ sẽ sử dụng chụp CT, MRI hoặc PET kết hợp với phần mềm lập kế hoạch điều trị để tùy chỉnh liệu pháp. Phần mềm lập kế hoạch tạo ra hình ảnh ba chiều của khu vực điều trị và các cấu trúc xung quanh. Điều này giúp bác sĩ nhắm mục tiêu ung thư và giảm thiểu thiệt hại cho các mô khỏe mạnh.

Quá trình điều trị bằng xạ trị ung thư tuyến giáp:

• Bước 1: Thăm khám lần đầu.
• Bước 2: Chụp CT mô phỏng.
• Bước 3: Lập kế hoạch điều trị.
• Bước 4: Buổi điều trị đầu tiên.
• Bước 5: Quá trình điều trị.
• Bước 6: Theo dõi quá trình điều trị.

Lưu ý cho bệnh nhân sau xạ trị ung thư tuyến giáp

Tác dụng phụ của xạ trị⁵

• Mệt mỏi, nôn, buồn nôn.
• Chán ăn, nuốt khó.
• Viêm da vùng xạ trị.
• Viêm phổi do tia xạ.
• Xơ phổi.
• Giảm bạch cầu, hồng cầu, tiểu cầu.
• Rụng tóc.
• Rối loạn tiêu hóa.
• Khô miệng, hít hàm.
• Viêm, dính ruột.
• Ức chế tủy xương, ung thư thứ phát.

Chế độ chăm sóc người bệnh sau xạ trị

Chăm sóc bệnh nhân sau xạ trị vô cùng quan trọng. Nó ảnh hưởng đến quá trình hồi phục sức khỏe và hiệu quả điều trị.

1. Chế độ dinh dưỡng cho bệnh nhân sau xạ trị

• Ăn nhiều bữa ăn nhỏ.
• Ăn nhiều hoa quả, uống nhiều nước để thải độc.
• Bổ sung dưỡng chất từ các loại thức uống như sinh tố, nước ép, ngũ cốc…
• Tránh ăn quá ngọt, quá béo, món chiên xào.
• Nên ăn thức ăn dễ tiêu.
• Có thể cho bệnh nhân vừa ăn vừa uống để dễ nuốt thức ăn hơn.
• Không nên uống rượu, bia, ăn nhiều chất chua, cay, gia vị.

2. Chăm sóc da cho bệnh nhân sau xạ trị⁶

• Không lau chùi xóa các đường mực vẽ đánh dấu vùng chiếu xạ.
• Chăm sóc tốt da vùng tia, tránh chườm nóng, chườm lạnh lên vùng da đã chiếu tia.
• Khi tắm tránh kỳ cọ, rửa xà phòng, bôi kem, đánh phấn lên vùng da chiếu tia.
• Mặc quần áo rộng rãi, thoải mái.
• Tránh ánh nắng mặt trời, tia cực tím.

Chi phí cần chuẩn bị xạ trị ung thư tuyến giáp

Chi phí xạ trị ung thư tuyến giáp phụ thuộc vào nhiều yếu tố khác nhau như giai đoạn xạ trị, tình trạng bệnh của người bệnh, mức độ đáp ứng…mà sẽ có mức chi phí khác nhau.

Chi phí xạ trị ung thư tuyến giáp có thể tham khao sau đây:

• Một đợt uống iod phóng xạ chi phí từ 3.000.000 – 5.000.000 VNĐ ở liều thấp và 10.000.000 VNĐ ở liều cao.
• Uống từ 3 – 5 lần.

Phát hiện bệnh ở giai đoạn sớm sẽ giảm được chi phí xạ trị đáng kể, cũng như tăng hiệu quả điều trị bệnh. Đặc biệt nếu bệnh nhân có bảo hiểm y tế hay các loại bảo hiểm khác cũng có thể tiết kiệm được rất nhiều chi phí.

Điều trị ung thư nói chung và điều trị ung thư tuyến giáp nói riêng là một quá trình lâu dài. Xạ trị ung thư tuyến giáp không phải lúc nào cũng mang lại hiệu quả, đặc biệt khi ung thư đã di căn. Điều quan trọng là phải giữ tinh thần lạc quan và tuân thủ điều trị. Các tác dụng phụ là khó có thể tránh khỏi sau xạ trị. Tuy nhiên tác dụng phụ sẽ nhanh chóng biến mất sau khi quá trình xạ trị kết thúc.