Sốt phát ban có nguy hiểm không? Khi nào cần liên hệ bác sĩ?

Sốt phát ban là nhóm bệnh thường xảy ra ở đối tượng trẻ em. Nhiều phụ huynh thường lo lắng liệu sốt phát ban có nguy hiểm không? Khi nào cần đưa trẻ đến gặp bác sĩ? Cùng tìm hiểu những thắc mắc trên qua bài viết dưới đây của Bác sĩ Phan Văn Giáo nhé!

Sốt phát ban là gì?

Sốt phát ban là một nhóm gồm nhiều bệnh có triệu chứng điển hình là sốt và phát ban trên da. Một số bệnh sốt phát ban thường được nhắc đến là: sởi, thủy đậu, rubella, ban đào, sốt xuất huyết, sốt tinh hồng nhiệt, nhiễm virus Chikungunya,…

Tùy từng bệnh khác nhau mà sẽ có nguyên nhân gây bệnh khác nhau. Cụ thể:

• Bệnh sởi do một loại virus thuộc họ paramyxovirus gây ra. Virus này thường lây truyền qua tiếp xúc trực tiếp và có thể lây trong không khí. Theo thống kê từ Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), năm 2021, có khoảng 128.000 trường hợp tử vong do sởi, chủ yếu là trẻ em dưới 5 tuổi.¹
• Thủy đậu do virus varicella-zoster (VZV) gây ra. Đây là một loại virus thuộc họ herpesvirus.² Thủy đậu rất dễ lây nhiễm, khoảng 90% người tiếp gần với bệnh nhân thủy đậu có thể mắc bệnh.³
• Sốt xuất huyết xảy ra khi người bệnh nhiễm 1 trong 4 loại virus sốt xuất huyết (DEN1, DEN2, DEN3, DEN4). Virus sốt xuất huyết không lây truyền khi tiếp xúc gần mà thường lây qua đường muỗi đốt.⁴ Tỷ lệ mắc bệnh sốt xuất huyết đã gia tăng đáng kể trên toàn thế giới trong những thập kỷ gần đây, với các trường hợp được báo cáo cho WHO đã tăng từ 505.430 trường hợp vào năm 2000 lên 5,2 triệu vào năm 2019.⁵
• Bệnh Chikungunya do virus chikungunya (CHIKV). Đây là loại virus RNA, thuộc giống alphavirus của họ Togaviridae và thường lây qua vết muỗi đốt.⁶
• Sốt mò (còn gọi là sốt phát ban bụi rậm) là một dạng sốt phát ban do virus Orientia tsutsugamushi. Bệnh lây sang người qua vết cắn của ấu trùng ve hoặc bọ chét bị nhiễm virus này.⁷

Sốt phát ban có nguy hiểm không?

Tùy từng loại sốt phát ban sẽ được đánh giá về mức độ nguy hiểm khác nhau.

• Bệnh sởi được đánh giá là bệnh truyền nhiễm cấp tính và nghiêm trọng.¹
• Thủy đậu nguy hiểm khi bệnh diễn tiến nghiêm trọng, đặc biệt là trong thời kỳ mang thai, ở trẻ sơ sinh, thanh thiếu niên, người lớn và những người có hệ thống miễn dịch yếu.⁸
• Trong khi đó, sốt xuất huyết thường không gây ra triệu chứng nghiêm trọng và có thể khỏi sau 1 – 2 tuần. Nhưng sốt xuất huyết vẫn có thể diễn tiến nguy hiểm và dẫn đến tử vong nếu chủ quan, điều trị không đúng cách.⁵
• Nhiễm virus chikungunya, trường hợp tử vong là rất hiếm. Nhưng virus này có thể gây ra các biến chứng nghiêm trọng ở một số người bệnh. Đặc biệt là ở người lớn tuổi, người mắc các bệnh mạn tính (đái tháo đường, cao huyết áp,…), trẻ em, phụ nữ mang thai,…⁹
• Sốt mò là bệnh truyền nhiễm đe dọa đến tính mạng, biểu hiện dưới dạng một bệnh sốt cấp tính không phân biệt được.¹⁰

Biến chứng của sốt phát ban

Mỗi dạng sốt phát ban sẽ có những biến chứng khác nhau:

1. Sởi

Sởi có thể dẫn đến các biến chứng bao gồm: mù lòa, viêm não, tiêu chảy nặng, mất nước, nhiễm trùng tai, nhiễm trùng đường hô hấp, viêm phổi,… Biến chứng của sởi thường phổ biến ở trẻ em dưới 5 tuổi, trẻ nhỏ suy dinh dưỡng, đặc biệt là những trẻ không đủ vitamin A hoặc có hệ thống miễn dịch suy yếu, người lớn trên 30 tuổi.¹

2. Thủy đậu

Thủy đậu có thể dẫn đến các biến chứng, như: nhiễm trùng da và mô mềm, viêm phổi, viêm não, xuất huyết, nhiễm trùng huyết, mất nước,… Các biến chứng này thường xảy ra ở các đối tượng: trẻ sơ sinh, phụ nữ mang thai, người suy giảm miễn dịch (bệnh nhân HIV, bệnh nhân ung thư, bệnh nhân đang hóa trị, người sử dụng thuốc ức chế miễn dịch/steroid lâu dài,…¹¹

3. Sốt xuất huyết

Sốt xuất huyết ít khi diễn tiến nặng, nhưng trường hợp nặng có thể gây xuất huyết trong, tổn thương nội tạng, hạ huyết áp xuống mức nguy hiểm, sốc và có thể dẫn tới tử vong. Phụ nữ mang thai bị sốt xuất huyết có thể lây virus sang trẻ trong khi sinh. Ngoài ra, còn có nguy cơ sinh non, nhẹ cân, suy thai cao hơn.⁴

4. Nhiễm Chikungunya

Hầu hết các trường hợp nhiễm Chikungunya sẽ hồi phục hoàn toàn sau nhiễm trùng. Tuy nhiên, các biến chứng về mắt, tim và thần kinh cũng đã được ghi nhận. Trẻ sơ sinh bị nhiễm bệnh trong khi sinh và người lớn tuổi có bệnh nền có thể bị bệnh nặng và có thể tăng nguy cơ tử vong.⁶

5. Sốt mò

Với sốt mò, các biến chứng phổ biến là nhiễm trùng huyết, sốc, hội chứng suy hô hấp cấp tính (ARDS), viêm gan, tăng ure máu trước thận và hội chứng rối loạn chức năng đa cơ quan (MODS). Tỷ lệ tử vong dao động từ 7–30% trong các trường hợp không được điều trị.¹²

Khi nào đến gặp bác sĩ?

Người bệnh cần liên hệ cơ sở y tế để được thăm khám và điều trị phù hợp bởi các bác sĩ khi có bất kỳ triệu chứng nào. Việc chủ quan và tự điều trị tại có thể khiến tình trạng sốt phát ban dễ diễn tiến nghiêm trọng và có thể dẫn đến tử vong. Cụ thể một số bệnh thường gặp sau:

• Với bệnh sởi, cần liên hệ y tế khi người bệnh hụt hơi, sốt cao dù đã sử dụng thuốc hạ sốt, ho ra máu, buồn ngủ, lú lẫn, co giật.¹³
• Bệnh nhân thủy đậu cần liên hệ y tế ngay khi tình trạng phát ban lan sang mắt, vết ban trở nên đỏ hơn, ấm và mềm (dấu hiệu của nhiễm trùng da), hụt hơi, cứng cổ, không thể kiểm soát cơ, mất nước, sốt trên 38°C.¹⁴
• Bệnh nhân sốt xuất huyết cần liên hệ thăm khám khi có bất kỳ triệu chứng nào của bệnh. Sau đó, nếu được bác sĩ chỉ định điều trị tại nhà, khi có các dấu hiệu sau thì cần liên hệ cơ sở y tế ngay: đau bụng dữ dội, nôn ói nhiều, nôn ra máu, khó thở, chảy máu mũi, chảy máu chân răng, đi tiêu ra máu.⁴

Hy vọng bài viết trên đã giải đáp được thắc mắc sốt phát ban có nguy hiểm không cho bạn đọc. Sốt phát ban là một bệnh lý phổ biến ở trẻ em. Phụ huynh cần lưu ý để phòng tránh bệnh và điều trị kịp thời nếu có triệu chứng. Nếu có bất kỳ câu hỏi nào về bệnh lý này, hãy liên hệ với bác sĩ để được tư vấn và điều trị kịp thời nhé!