Táo xanh: Thuốc quý từ loại quả quen thuộc

Táo xanh hay còn gọi là táo ta là một loại trái cây quen thuộc và có nhiều lợi ích cho sức khỏe. Táo xanh chứa nhiều chất xơ, ít đường, nhiều khoáng chất, vitamin và các chất chống oxy hóa mạnh. Khoa học ngày nay cũng đã phát hiện nhiều công dụng của quả táo màu xanh này cũng như những bộ phận khác của cây táo xanh. Hãy cùng tìm hiểu thêm về táo ta qua bài viết sau đây của Bác sĩ chuyên khoa Y học cổ truyền Nguyễn Thị Ngọc Thi nhé.

Táo xanh là gì?

Táo xanh, táo chua hay táo ta đều có tên khoa học là Ziziphus mauritiana Lam, họ Táo ta – Rhamnaceae.

Cây thuộc loại cây nhỡ, cành thòng xuống đất, lúc nhỏ có lông, về sau nhẵn, màu xám đen và có gai. Lá có hình bầu dục hoặc trái xoan, mặt trên lá màu lục đậm và nhẵn. Mặt dưới lá có lông dày mềm màu hung, mép khía răng cưa. Hoa mọc dạng xim ở nách lá, cánh hoa trắng nhạt, móng hẹp.

Quả hạch, hình cầu, vỏ nhẵn. Quả non màu xanh, khi chín ngã màu vàng. Thịt quả dày, màu trắng, vị ngọt, chua. Quả có hạch cứng sù sì, bên trong chứa một hạt dẹt.

Cây được trồng ở nhiều nơi, cho hoa, đậu quả hầu như quanh năm.

Thành phần hóa học của táo xanh

Các bộ phận của cây táo màu xanh này đều có dược tính.

Trong quả táo xanh có chứa nhiều chất xơ,ít đường, flavonoids, terpenoids, rutin, cyclopeptides, alkaloids, sapopin glycosides, vitamin C, A, K…

Hạt táo hay còn được gọi là toan táo nhân. Trong hạt táo xanh chứa nhiều dầu béo, phytosterol, acid butylic… Hạt có vị ngọt, đắng, mùi thơm, tính bình. Thường được dùng để trị hồi hộp, mất ngủ, hay quên, nhức mỏi tay chân, đổ mồ hôi trộm, tiêu viêm, trừ ho.

Lá táo chứa nhiều tanin, flavonoid, phytosterol, alkaloids… Lá táo có vị chua chát, hơi nhớt, tính mát. Tác dụng thanh nhiệt, giải độc, kháng viêm, trừ ho.

Tác dụng của táo xanh

1. Chống oxy hóa

Táo xanh là thực phẩm chống oxy hóa mạnh. Nhiều nghiên cứu đã tìm thấy trong loại táo này có hàm lượng cao vitamin C, phenolics toàn phần, flavonoids… Những chất trên đã được khoa học chứng minh có khả năng chống oxy hóa mạnh, thu nhặt các gốc tự do, chống lão hóa.

2. Tăng cường hệ miễn dịch

Táo xanh có khả năng cải thiện hệ miễn dịch và nâng cao sức đề kháng. Nó chứa nhiều chất chống oxy hóa, có khả năng dọn sạch các gốc tự do. Gốc tự do là những phân tử chỉ có một điện tử duy nhất, bị mất cân bằng điện tích. Chúng dễ dàng lấy điện tử từ các phân tử khác và tạo ra chuỗi các gốc tự do mới.

Gốc tự do hủy hoại tế bào theo nhiều các khác nhau. Chúng ức chế quá trình trao đổi dinh dưỡng, đào thải chất độc của tế bào, tấn công ty thể (bộ máy sản xuất năng lượng cho tế bào). Gốc tự do còn làm hủy hoại màng tế bào và suy yếu các enzyme. Gốc tự do chính là tác nhân hàng đầu làm tổn thương tế bào, gây già hóa và suy yếu hệ miễn dịch.

3. Giảm cân

Ăn nhiều táo xanh hỗ trợ giảm cân nhanh chóng. Do trong loại táo này chứa nhiều chất xơ lại chứa ít đường, ít năng lượng. Chế độ ăn có táo xanh giúp hạn chế lượng calo hấp thu vào cơ thể. Đồng thời, hương vị thơm ngon của táo xanh giúp giảm cảm giác thèm ăn, chất xơ giúp cải thiện hoạt động đường ruột. Vì vậy, táo xanh là thực phẩm lý tưởng cho người cần ăn kiêng.

4. Hỗ trợ điều trị đái tháo đường

Chế độ ăn của người bệnh tiểu đường cần bổ sung nhiều chất xơ, hạn chế đường. Trái cây thường chứa nhiều đường, tuy nhiên táo xanh chứa rất ít đường, calo và nhiều chất xơ, rất thích hợp cho chế độ ăn của người bệnh đái tháo đường.

5. Ngăn ngừa ung thư

Chiết xuất từ hạt và vỏ của táo xanh có khả năng ngăn ngừa ung thư. Trong các thí nghiệm trên các dòng tế bào ung thư khác nhau, chiết xuất từ hạt và vỏ cây táo xanh ức chế được sự tăng sinh của tế bào ung thư. Tác dụng này tuy chưa rõ ràng nhưng mở ra nhiều tiềm năng để nghiên cứu sâu hơn.

6. Cải thiện giấc ngủ

Hạt của táo xanh là một vị thuốc chữa mất ngủ rất tốt. Quả táo sau khi ăn xong, đập bỏ lớp vỏ cứng bên ngoài thì ta có được táo nhân hay toan táo nhân. Toan táo nhân sao với lửa vừa đến khi ngả sang màu đen, thơm lừng được gọi là toan táo nhân sao.

Từ lâu, đông y đã dùng vị này làm thuốc trị mất ngủ, hồi hộp, tim đập nhanh, đổ mồ hôi trộm. Vị thuốc này có thể dùng để hãm trà uống hằng ngày hoặc kết hợp với các vị thuốc khác chữa mất ngủ rất hiệu quả.

7. Tác dụng theo y học cổ truyền

Theo đông y, quả táo xanh có vị chua chát, ngọt, tính mát, không độc. Tác dụng thanh nhiệt, tiêu  độc, tiêu viêm, trừ ho. Quả chín phơi khô bổ tỳ vị, nâng cao chính khí, chữa cao huyết áp, lỵ.

Một số bài thuốc có sử dụng hạt táo xanh

1. Chữa hồi hộp, hay lo

Táo nhân 20g, sao cho đen thơm hãm nước sôi làm trà uống hằng ngày.

2. Chữa mất ngủ, hay mơ, hoảng hốt

Táo nhân sao, hạt muồng trâu sao, sinh địa, long nhãn, hạt sen, mạch môn, mỗi loại 12g, sắc uống hằng ngày hoặc có thể tán nhỏ, làm viên với mật ong, uống 20-25g mỗi ngày có thể cải thiện tình trạng mất ngủ.

3. Chữa suy nhược thần kinh

Táo nhân sao 20g, bạch linh 12g, tri mẫu 12g, xuyên khung 6g, cam thảo 6g. Sắc uống hằng ngày

4. Chữa ăn ít, hay quên, mệt mỏi

Táo nhân sao 16g, viễn chí, xương bồ mỗi loại 8g, phục linh, đảng sâm mỗi loại 12g, cam thảo 4g. Sắc uống mỗi ngày.

5. Chữa ra mồ hôi

Táo nhân sao 20g, phục linh 12g, đảng sâm 12g sắc uống hoặc tán bột mịn làm hoàn uống ngày 20-25g.

Một số lưu ý khi sử dụng táo xanh

Toan táo nhân nếu dùng sống dễ gây tiêu chảy. Những người hay bị tiêu chảy, hoặc ruột kích thích nên sử dụng toan táo nhân sao.

Táo xanh là loại thực phẩm chống oxy hóa mạnh, thích hợp cho người ăn kiêng, đái tháo đường, giúp giảm cân, tăng cường hệ miễn dịch. Hạt táo giúp dễ ngủ, cải thiện trí nhớ, giảm đổ mồ hôi trộm. Lá táo có tiềm năng trị ung thư. Tuy nhiên khi dùng táo dưới dạng bài thuốc, quý độc giả nên tham vấn ý kiến bác sĩ điều trị. Hi vọng bài viết này đem lại kiến thức bổ ích cho bạn đọc.