Các tổn thương tiền ung thư cổ tử cung: nguyên nhân và cách điều trị

Tiền ung thư cổ tử cung là gì? Liệu nó có thể phát triển thành ung thư cổ tử cung? Nguyên nhân nào gây ra các tổn thương tiền ung thư cổ tử cung? Việc điều trị như thế nào? Hãy cùng Thạc sĩ, Bác sĩ Chuyên khoa 1 Phan Lương Huy tìm hiểu qua bài viết dưới đây nhé!

Tiền ung thư cổ tử cung là gì?

Các tế bào ở cổ tử cung không biến đổi đột ngột để trở thành ung thư. Thay vào đó, các tế bào bình thường của cổ tử cung sẽ dần phát triển những thay đổi bất thường được gọi là tiền ung thư.

Tiền ung thư cổ tử cung, hay còn được gọi là giai đoạn ung thư biểu mô tại chỗ, là khi các tế bào bất thường bắt đầu xuất hiện ở trong lớp lót cổ tử cung, chưa xâm lấn xuống mô chính cũng như chưa lan sang các bộ phận khác. Tiền ung thư cổ tử cung nếu không được điều trị, có khả năng, những thay đổi bất thường này có thể trở thành ung thư cổ tử cung.

Có nhiều thuật ngữ y tế khác nhau khi nói về tổn thương này, bao gồm:

• Loạn sản cổ tử cung.
• Tân sinh trong biểu mô cổ tử cung (CIN).
• Tổn thương nội biểu mô vảy (SIL).

Khi kiểm tra dưới kính hiển vi, các tổn thương tiền ung thư cổ tử cung được xếp vào một trong ba loại. Các loại này phụ thuộc vào mức độ cổ tử cung xuất hiện bất thường:¹

• CIN1 (loạn sản nhẹ): chỉ một vài tế bào xuất hiện bất thường. Loại này thường sẽ tự biến mất mà không cần điều trị.
• CIN2 và CIN 3 (loạn sản vừa phải): nhiều tế bào bất thường hơn. Vì loại này đôi khi cũng sẽ tự biến mất do đó bạn có thể khám sàng lọc thường xuyên thay vì điều trị sau khi trao đổi cụ thể với bác sĩ.
• SIL mức độ nặng (loạn sản nặng): đây là loại nghiêm trọng nhất. Nó cần được điều trị ngay lập tức.
  

Các tổn thương tiền ung thư cổ tử cung

Các tổn thương ung thư cổ tử cung được phân loại được theo vị trí của các tế bào ung thư. Chúng có thể bao gồm các tế bào của:

• Exocervix (rìa cổ tử cung): Đây là phần bên ngoài của cổ tử cung hướng xuống âm đạo. Các tế bào của exocervix được gọi là tế bào vảy.
• Endocervix (kênh cổ tử cung): Đây là phần bên trong của cổ tử cung hướng lên phía tử cung. Các tế bào ở đây được gọi là tế bào tuyến.

Như vậy, các loại ung thư cổ tử cung chính là:

• Ung thư biểu mô tế bào vảy. Ung thư biểu mô tế bào vảy bắt đầu trong các tế bào ngoài của rìa cổ tử cung, thường ở điểm gặp nhau giữa kênh cổ tử cung và rìa cổ tử cung.
• Ung thư biểu mô tuyến. Ung thư biểu mô tuyến bắt đầu trong các tế bào tuyến của nội tiết.
• Ung thư biểu mô tuyến vảy. Ung thư biểu mô tuyến vảy ảnh hưởng đến cả tế bào vảy và tế bào tuyến ở cổ tử cung.

Nhìn chung thì ung thư biểu mô tế bào vảy là loại ung thư cổ tử cung phổ biến nhất. Theo Hiệp hội Ung thư Hoa Kỳ (American Cancer Society), nó chiếm khoảng 9 trong 10 ca ung thư cổ tử cung.¹

Tế bào vảy bất thường

Hầu hết những thay đổi bất thường đối với tế bào vảy ở cổ tử cung được mô tả theo hệ thống Bethesda, tổn thương nội biểu mô vảy (SIL). SIL được chia thành 2 loại là tổn thương tế bào biểu mô vảy mức độ thấp và mức độ cao:²

• Tổn thương tế bào biểu mô vảy mức độ thấp (LSIL – Low grade squamous intraepithelial lesion): chỉ ảnh hưởng đến các tế bào trên bề mặt của niêm mạc cổ tử cung hoặc các tế bào gần đó. Chứng loạn sản cổ tử cung ở mức độ nhẹ với những thay đổi ở tế bào trông chỉ khác một chút so với tế bào bình thường.
• Tổn thương tế bào biểu mô vảy mức độ cao (HSIL – High grade squamous intraepithelial lesion): những thay đổi đối với tế bào nằm sâu hơn trong niêm mạc cổ tử cung. Ở HSIL, có những thay đổi rõ rệt về kích thước và hình dạng của chúng để trông khác thường so với các tế bào bình thường.

Các tế bào tuyến bất thường

Các tế bào tuyến không điển hình (AGC) và ung thư biểu mô tuyến tại chỗ (AIS) là những thay đổi đối với các tế bào tuyến trong cổ tử cung.²

• AGC có nghĩa là các tế bào trông không bình thường. Những thay đổi đối với các tế bào có liên quan đến nguy cơ trở thành ung thư cao hơn hoặc có thể có nghĩa là có bệnh ung thư tiềm ẩn.
• AIS có nghĩa là tế bào ung thư tiền xâm lấn được tìm thấy. Điều này có nghĩa là chúng chưa lan vào các mô sau hơn của cổ tử cung hoặc mô xung quanh.

Tiền ung thư cổ tử cung có nguy hiểm không?

Tổn thương cổ tử cung tiền ung thư là những thay đổi bất thường trong các tế bào ung thư của cổ tử cung, nhưng chưa phải là ung thư. Một số tổn thương tiền ung thư tự biến mất. Những người khác sẽ cần được điều trị để ngăn ngừa ung thư phát triển.

Do vậy, việc phát hiện sớm giai đoạn tiền ung thư cổ tử cung có thể giúp chữa khỏi hoàn toàn bệnh, hạn chế các biến chứng nghiêm trọng cho các giai đoạn về sau.

Nguyên nhân tiền ung thư cổ tử cung

Nguyên nhân chính của tổn thương cổ tử cung là do nhiễm vi rút u nhú ở người (HPV – Human Papillomavirus). Theo Trung tâm kiểm soát và phòng ngừa bệnh tật (CDC), HPV gây ra hơn 9 trên 10 bệnh ung thư cổ tử cung.³

Tuy nhiên, không phải tất cả các loại virus HPV đều có thể gây ung thư cổ tử cung. Có khoảng 14 loại HPV được xem là có nguy cơ cao và là nguyên nhân chính gây ra các bệnh ung thư.⁴

Hiện nay, ung thư cổ tử cung là loại ung thư có thể phòng ngừa được nhờ vào vacxin HPV. Một nghiên cứu gần đây vào năm 2020 cho thấy rằng khi được tiêm trước 17 tuổi, vắc-xin HPV có thể giúp giảm gần 90% nguy cơ ung thư cổ tử cung.⁵

Ngoài nhiễm virus HPV, các yếu tố nguy cơ khác của ung thư cổ tử cung là:

• Có tiền sử gia đình mắc bệnh ung thư cổ tử cung.
• Hút thuốc.
• Có hệ thống miễn dịch suy giảm.
• Uống thuốc tránh thai trong một thời gian dài.
• Hiện tại hoặc trước đây đã từng nhiễm Chlamydia.

Bên cạnh đó, một số yếu tố liên quan làm tăng nguy cơ nhiễm HPV, chẳng hạn như:

• Có nhiều bạn tình.
• Quan hệ tình dục quá sớm.
• Quan hệ với người bị nhiễm HPV hoặc người có nhiều bạn tình.

Dấu hiệu nhận biết tiền ung thư cổ tử cung

Ở giai đoạn tiền ung thư cổ tử cung thường không gây ra các triệu chứng. Vì vậy, nhiều bệnh nhân thường sẽ không nhận biết được mình đã mắc tiền ung thư cổ tử cung. Nhìn chung, hầu hết những người bị ung thư cổ tử cung không có triệu chứng cho đến khi ung thư trở nên nặng hơn. Một số triệu chứng phổ biến nhất có thể bao gồm:

• Chảy máu âm đạo bất thường: sau khi quan hệ tình dục, giữa các kỳ kinh, hoặc chu kỳ kinh nguyệt nhiều hơn hoặc dài hơn bình thường.
• Ra máu bất thường sau mãn kinh.
• Tiết dịch âm đạo có thể chứa máu hoặc có thể có mùi hôi.
• Đau sau khi quan hệ tình dục.
• Đau vùng xương chậu.

Thực tế là các tổn thương tiền ung thư và ung thư cổ tử cung giai đoạn sớm thường không biểu hiện rõ triệu chứng. Do vậy việc khám sàng lọc ung thư cổ tử cung thường xuyên là rất quan trọng để phát hiện sớm.

Phương pháp chẩn đoán tiền ung thư cổ tử cung

Xét nghiệm Pap được dùng để sàng lọc ung thư hoặc tình trạng tiền ung thư. Tuy nhiên, nó không được sử dụng để chẩn đoán bệnh. Vì vậy, nếu xét nghiệm Pap cho thấy bạn có thể bị tổn thương tiền ung thư cổ tử cung, bác sĩ có thể đề nghị xét nghiệm thêm. Việc sàng lọc còn tuỳ thuộc vào một số yếu tố bao gồm tuổi tác, tình trạng mãn kinh, kết quả xét nghiệm Pap và tình trạng mang thai. Tiếp theo sẽ bao gồm một số xét nghiệm khác:

• Lặp lại xét nghiệm Pap. Một số phụ nữ chỉ cần làm xét nghiệm Pap khác trong vòng vài tháng để xem liệu sự bất thường còn hay không.
• Xét nghiệm HPV. Vì nhiều sự bất thường là do HPV gây ra nhiễm trùng, bác sĩ có thể sẽ xét nghiệm tế bào cổ tử cung để tìm HPV. Một số loại nhiễm trùng do HPV có thể tự khỏi và không có xu hướng gây ra những thay đổi tiền ung thư hoặc ung thư. Nhưng những loại khác, nếu không được điều trị có nhiều khả năng gây ung thư.
• Soi cổ tử cung. Xét nghiệm này cho phép bác sĩ nhìn rõ hơn cổ tử cung của bạn thông qua một thiết bị phóng đại.
• Sinh thiết cổ tử cung. Lấy một mẫu nhỏ mô cổ tử cung và gửi đến phòng thí nghiệm để kiểm tra.
• Lấy mẫu nội mạc tử cung. Lấy một mẫu nội mạc tử cung hoặc niêm mạc tử cung để kiểm tra trong phòng thí nghiệm.

Xem thêm: Soi cổ tử cung có phát hiện ung thư không?

Điều trị tiền ung thư cổ tử cung

Tuỳ vào mỗi người mà các tổn thương tiền ung thư cổ tử cung có thể biến mất mà không cần phải điều trị. Những thay đổi nhẹ ở cổ tử cung thường tự trở lại bình thường mà không cần điều trị.

Những bất thường nghiêm trọng hơn nhiều có khả năng phát triển thành ung thư cổ tử cung. Đặc biệt nếu chúng không được điều trị trong một thời gian dài. Rất khó để dự đoán được bất thường nào sẽ trở thành ung thư cổ tử cung xâm lấn. Vì vậy, chúng thường được điều trị ngay khi được chẩn đoán.

Các lựa chọn điều trị cho những thay đổi tiền ung thư ở cổ tử cung có thể bao gồm:⁶

• Thủ thuật cắt bỏ vòng điện (LEEP). Một sợi dây mỏng, tích điện được sử dụng để loại bỏ các tổn thương bất thường khỏi cổ tử cung.
• Thủ thuật sinh thiết hình chóp. Một mảnh mô nhỏ, hình chóp có chứa vùng bất thường của cổ tử cung được phẫu thuật cắt bỏ.
• Phẫu thuật lạnh. Một số tổn thương tiền ung thư cổ tử cung có thể bị phá huỷ bằng cách đông lạnh chúng bằng đầu dò lạnh. Điều này khiến chúng bị bong ra khỏi cổ tử cung.
• Phẫu thuật bằng tia laser. Tổn thương tiền ung thư cổ tử cung được phá huỷ bằng chùm ánh sáng laser.
• Phẫu thuật cắt bỏ tử cung hoặc toàn bộ cổ tử cung. Phương pháp này được thực hiện để loại bỏ hoàn toàn nguy cơ trong trường hợp khối u có kích thước quá lớn; hoặc người bệnh không còn mong muốn sinh con.

Ở giai đoạn này thì phẫu thuật sẽ là phương pháp điều trị chính để giúp loại bỏ tế bào ung thư.

Phòng ngừa ung thư cổ tử cung

Phải mất một thời gian dài thì tế bào tiền ung thư mới phát triển thành ung thư cổ tử cung. Theo tổ chức Y tế thế giới (WHO), có thể mất từ 15 đến 20 năm để phát triển thành ung thư cổ tử cung. Ở những người có hệ thống miễn dịch suy giảm sau đây, WHO cho biết ung thư cổ tử cung có thể phát triển trong một khoảng thời gian ngắn hơn – khoảng 5 đến 10 năm.⁷

• Mắc bệnh HIV.
• Dùng thuốc ức chế miễn dịch.
• Người cấy ghép nội tạng hoặc tủy xương.
• Đang thực hiện các phương pháp điều trị ung thư như hoá trị.

Do vậy, yếu tố tiên quyết để phát hiện sớm sự biến đổi là xét nghiệm sàng lọc ung thư cổ tử cung. Từ đó có những biện pháp can thiệp kịp thời. Thường xuyên khám vùng chậu và xét nghiệm Pap là cách tốt nhất là phát hiện sớm sự thay đổi. [5]

Các bước để ngăn ngừa nhiễm HPV cũng rất quan trọng, bao gồm:

• Sử dụng biện pháp ngăn ngừa chẳng hạn như bao cao su khi quan hệ tình dục.
• Tiêm vacxin HPV giúp bảo vệ và chống lại nhiều chủng virus HPV gây ra phần lớn mụn cóc ở bộ phận sinh dục; cũng như ung thư cổ tử cung và các bệnh ung thư khác do HPV gây ra
• Hút thuốc cũng làm tăng khả năng mắc bệnh ung thư cổ tử cung. Việc bỏ thuốc lá có thể làm giảm nguy cơ mắc bệnh.

Bệnh nhân tiền ung thư cổ tử cung hoàn toàn có thể điều trị khỏi. Hầu hết các trường hợp được phát hiện sớm thì tỷ lệ người bệnh được chữa khỏi, sống khỏe mạnh và bảo tồn được chức năng sinh sản càng cao. Do vậy, tiêm chủng HPV và đi khám sàng lọc là chìa khóa hữu hiệu, đơn giản để phòng bệnh ung thư cổ tử cung.

Trên đây là thông tin về những tổn thương tiền ung thư cổ tử cung. Hy vọng qua bài viết này, bạn đọc đã có thêm kiến thức về bệnh. Từ đó sẽ có các biện pháp bảo vệ bản thân và những người thân yêu khỏi mắc bệnh.