Legionnaires: Nguyên nhân, triệu chứng, cách điều trị và phòng ngừa

Legionnaires là loại bệnh viêm phổi nặng do tác nhân là vi khuẩn Legionella gây nên. Hầu hết những người bị viêm phổi Legionella là do hít phải vi khuẩn từ trong nước hoặc đất. Người lớn tuổi, hút thuốc lá và người suy giảm miễn dịch đặc biệt nhạy cảm với Legionella. Viêm phổi do Legionella nếu không được điều trị có thể dẫn đến tử vong. Hãy cùng theo dõi bài viết sau của Bác sĩ Phan Văn Giáo để có được những thông tin hữu ích về chẩn đoán, điều trị và phòng ngừa bệnh do vi khuẩn Legionella.

Legionnaires là gì?

Legionnaires là tình trạng viêm phổi (nhiễm trùng phổi) nghiêm trọng do vi khuẩn Legionella gây ra. Legionnaires còn được gọi là bệnh lê dương.¹

Vi khuẩn Legionella cũng gây ra bệnh sốt Pontiac – một bệnh nhẹ hơn, giống như bệnh cúm. Sốt Pontiac thường có thể tự khỏi, nhưng Legionnaires không được điều trị có thể gây tử vong.¹

Triệu chứng của Legionnaires

Legionnaires thường có triệu chứng sau 2 đến 10 ngày sau khi phơi nhiễm với vi khuẩn. Các triệu chứng ban đầu thường là:¹

• Đau đầu.
• Đau cơ.
• Sốt trên 40°C.

Vào ngày thứ 2 hoặc thứ 3 của bệnh, các triệu chứng khác có thể xuất hiện bao gồm:¹

• Ho, có thể có đàm hoặc máu.
• Khó thở.
• Đau ngực.
• Triệu chứng tiêu hóa như buồn nôn, nôn và tiêu chảy.
• Lú lẫn hoặc các thay đổi tâm thần khác.

Ngoài ảnh hưởng đến chức năng phổi, viêm phổi do Legionella đôi khi cũng gây nhiễm trùng vết thương, viêm cơ tim. Thể nhẹ hơn của viêm phổi do Legionella là sốt Pontiac, gây sốt, ớn lạnh, đau đầu và đau cơ. Sốt Pontiac không ảnh hưởng đến phổi và thường tự hết trong 2 đến 5 ngày.¹

Nguyên nhân gây ra Legionnaires là gì?

Vi khuẩn Legionella pneumophila là tác nhân gây ra bệnh Legionnaires. Ở ngoài trời, vi khuẩn tồn tại trong đất và nước, nhưng hiếm khi gây nhiễm trùng. Tuy nhiên, Legionella có thể nhân lên trong hệ thống nước nhân tạo, chẳng hạn như máy điều hòa, vòi hoa sen, vòi nước ở bồn rửa, bồn tắm nước nóng, bình nước nóng,…²

Mặc dù vẫn tồn tại khả năng mắc bệnh từ đường ống nước trong nhà, nhưng hầu hết các đợt bùng phát của bệnh xảy ra trong các tòa nhà lớn. Có lẽ do hệ thống ống nước phức tạp giúp vi khuẩn dễ sinh sôi và phát tán hơn.

Vi khuẩn lây lan như thế nào?

Hầu hết các trường hợp nhiễm khuẩn là do hít phải các giọt nước li ti chứa vi khuẩn. Có thể là từ vòi hoa sen, vòi nước, bồn nước nóng hoặc hệ thống thông gió trong các tòa nhà lớn. Các đợt bùng phát có liên quan đến:¹

• Bồn nước nóng.
• Tháp làm mát trong hệ thống điều hòa.
• Bể nước nóng và lò sưởi.
• Đài phun nước.
• Hồ bơi.
• Nước uống.

Ngoài việc hít phải các giọt nước li ti, vi khuẩn có thể lây lan qua các con đường khác như:¹

• Hít sặc. Khi bạn bị sặc do uống nước, nước sẽ vô tình đi vào phổi. Nếu nước đó có chứa vi khuẩn Legionella, bạn sẽ có khả năng bị viêm phổi.
• Đất. Một số người bị nhiễm Legionella sau khi làm vườn hoặc trồng cây với bầu đất bị nhiễm khuẩn.

Bệnh viêm phổi do Legionella thường không lây từ người sang người. Trường hợp lây giữa người – người vẫn tồn tại nhưng rất hiếm.²

Yếu tố nguy cơ của Legionnaires

Không phải người nào nhiễm Legionella cũng bị viêm phổi. Nguy cơ bị bệnh sẽ cao hơn nếu:^{1 2}

• Người đang hoặc đã từng hút thuốc lá. Hút thuốc lá gây tổn thương phổi, khiến cơ thể nhạy cảm hơn với viêm phổi.
• Suy giảm miễn dịch. Do HIV/AIDS hoặc các thuốc như corticoid và thuốc ức chế miễn dịch ngăn đào thải tạng ghép.
• Có bệnh phổi mạn tính hoặc các bệnh lý nặng khác. Bao gồm khí phế thủng, đái tháo đường, bệnh thận mạn hoặc ung thư.
• Từ 50 tuổi trở lên.

Legionnaires cũng có thể gây nhiễm khuẩn bệnh viện. Vì vi khuẩn dễ lây lan và bệnh nhân trong bệnh viện dễ nhạy cảm với nhiễm trùng.¹

Viêm phổi do Legionella gây ra biến chứng gì?

Legionnaires có thể gây ra các biến chứng sau:¹

• Suy hô hấp. Khi phổi không thể cung cấp đủ oxy hoặc không thể tống xuất CO2 ra ngoài.
• Sốc nhiễm trùng. Khi huyết áp hạ đột ngột làm giảm lưu lượng máu đến các cơ quan, đặc biệt là thận và não. Tim sẽ cố gắng bù trừ để tăng lượng máu, nhưng đến khi quá sức, tim sẽ yếu đi và lượng máu giảm nặng hơn.
• Suy thận cấp. Giảm chức năng thận đột ngột gây tích tụ dịch và các chất độc trong cơ thể.
• Nếu không được điều trị, viêm phổi do Legionella có thể gây tử vong.

Chẩn đoán viêm phổi do Legionella như thế nào?

Legionnaires tương tự với các bệnh viêm phổi khác. Để xác định vi khuẩn Legionella nhanh chóng, cần làm xét nghiệm tìm kháng nguyên vi khuẩn trong nước tiểu. Các xét nghiệm khác bao gồm:¹

• Xét nghiệm máu.
• Xét nghiệm nước tiểu.
• X-quang ngực đánh giá mức độ tổn thương phổi.
• Xét nghiệm đàm hoặc sinh thiết phổi.

Điều trị Legionnaires như thế nào?

Viêm phổi do Legionella được điều trị bằng kháng sinh. Điều trị càng sớm thì nguy cơ biến chứng càng giảm. Hầu hết các trường hợp cần phải nhập viện. Trong khi đó, sốt Pontiac thường tự hết mà không cần điều trị và không gây ra hậu quả lâu dài.¹

Phòng ngừa Legionnaires

Đợt bùng phát của Legionnaires có thể phòng ngừa được bằng cách kiểm tra và xử lý nước thường xuyên.¹

Để giảm nguy cơ cá nhân nhiễm Legionella, cần tránh hút thuốc lá.¹

Legionnaires là bệnh viêm phổi do vi khuẩn Legionella gây ra. Điều trị với kháng sinh thích hợp sẽ chữa được bệnh, nhưng một số người vẫn còn triệu chứng sau khi điều trị. Chẩn đoán và điều trị bệnh càng sớm càng giúp rút ngắn thời gian hồi phục và ngăn ngừa biến chứng nặng. Đối với người có nguy cơ cao, như hút thuốc lá hoặc lớn tuổi, điều trị kịp thời là rất quan trọng. Nếu bạn nghi ngờ mình bị phơi nhiễm với vi khuẩn Legionella, hãy liên hệ bác sĩ ngay để được chẩn đoán và điều trị, phòng ngừa các biến chứng về sau.